Momenteel werken op de arbeidsmarkt bijna een half miljoen mensen méér dan voor corona. In het tweede kwartaal van 2020 waren er 9,048 miljoen mensen aan het werk in Nederland, op dit moment zijn dat 9,541 miljoen personen. Dat zijn bijna 500.000 personen meer, oftewel 5,5%. En al klinkt 5,5% misschien niet zoveel, het gaat echt om een ongekende grote groei in een periode van ruim 2 jaar. Hierbij zijn de zzp’ers nog niet eens meegeteld, en die groep is ook gegroeid.
Al met al stijgt de arbeidsparticipatie nog altijd flink.
Al met al stijgt de arbeidsparticipatie dus flink (tot een voorheen ongekende 74,7% in het tweede kwartaal). En ook het totaal aantal ‘beschikbare’ uren op de arbeidsmarkt neemt flink toe. Met de krapte hoor je vaak de vraag: ‘Waar zijn alle mensen op de arbeidsmarkt gebleken?’ Los van de vraag of die vraag gepast of ongepast is, is het ook niet de juiste vraag. De juiste vraag zou namelijk zijn: waar zijn alle sollicitanten gebleven? En dat gaat echt om iets anders.
Haren op je hoofd
In de komende weken zal ik met veel feiten en verschillende invalshoeken de krapte en schaarste op de arbeidsmarkt duiden. Maar voor ik dat kan doen, zal ik eerst anders over krapte en schaarste moeten denken. En het klassieke denken dus moeten loslaten. Het klassieke denken waarin we krapte en schaarste bijvoorbeeld definiëren in termen als:
- Er staan 25.000 vacatures open in sector X
- Op 143 openstaande vacatures zijn er nu 100 werklozen
- In 2025 verwachten we een personeelstekort van 1.439 fte
- De arbeidsmarkt is heel krap en wordt nog krapper
- Er zijn nu 467.000 openstaande vacatures in Nederland
Het gaat hier allemaal om zeer abstracte gegevens die slechts in context relevant worden. 3 haren op je hoofd is weinig, 3 haren in je soep is veel. Net zo goed is 25.000 openstaande vacatures veel als de sector 50.000 mensen telt, maar weinig als de sector 700.000 personen groot is en de omloopsnelheid hoog. Alles heeft context nodig. En krap, krapper, krapst… wat zegt dat nog? Thee van 80, 82 of 84 graden is in alle gevallen te heet om te drinken. Zo is dat ook met de arbeidsmarkt. Het is dus belangrijk om krapte en schaarste anders te duiden, als je wilt weten ‘waar de mensen op de arbeidsmarkt zijn gebleven’.
Wat is krapte?
Als ik met recruiters en werkgevers praat over krapte, hoor ik vaak dingen als:
- ‘Ik krijg geen (open) sollicitaties.’
- ‘Op mijn vacatures komen geen reacties meer binnen.’
- ‘Ik kan niet meer kiezen tussen kandidaten.’
- ‘Kandidaten komen niet opdagen op gesprek of eerste werkdag.’ (ghosting)
- ‘Als ik kandidaten source, zie ik de conversieratio’s afnemen.’
- ‘Ik zie vacatures steeds langer openstaan, zonder dat er kandidaten op binnenkomen.’
Het is niet zo dat mensen niet meer van baan wisselen, ze solliciteren gewoon minder.
Maar betekent dit nou daadwerkelijk dat de mensen er niet meer zijn? Nee, zeker niet. De mensen zijn er nog steeds. Sterker nog: het zijn er meer dan ooit. En ze bewegen ook weer meer. Nooit eerder werden zoveel mensen gehunt en veranderden zoveel mensen van baan als in het tweede kwartaal van dit jaar, blijkt uit onderzoek van Intelligence Group. Het is dus niet zo dat mensen niet meer van baan wisselen, ze solliciteren gewoon minder. Mijn estimated guess is dat het aantal sollicitatiebewegingen met wel 80 tot 90% is afgenomen.
Dat blijkt ook uit cijfers van HeadFirst en Intelligence Group. Kort gezegd: waar vóór corona gemiddeld zo’n 10 sollicitaties tot een aanname leiden en 12 aanbiedingen van flexpartijen bij opdrachtgevers tot een opdracht, zien we dan nu 2 sollicitaties (al dan niet gecombineerd met gehunt/gesourcet worden) voldoende zijn. Waar voorheen 10 werkgevers een cv of sollicitatiemail ontvingen, zijn dat er nu maximaal 2. Dat betekent dat 8 werkgevers dus niets ontvangen!
Weinig beweging
Die afname van minimaal 80% van het aantal sollicitaties betekent ‘weinig beweging’ in de mailbox van werkgevers en recruiters. De enige werkgevers die nog wel sollicitaties ontvangen, zijn degenen met een sterk employer brand en/of een professioneel recruitmentapparaat. De 80%-afname is dus een gemiddelde over alle werkgevers heen. Dat betekent dat sommige werkgevers wel 95% minder sollicitaties (!) mogen ontvangen, of zelfs hun stroom van sollicitanten of aanbiedingen van flexwerkers compleet zien opdrogen.
Met een sterk employer brand en/of professionele aanpak haal je nog steeds honderden mensen binnen.
De andere kant zie je bij werkgevers als de Politie, Capgemini, Deloitte. Zij hebben ook te maken met de krappe arbeidsmarkt, maar halen dankzij hun sterke employer brand en/of professionele aanpak nog steeds honderden tot duizenden mensen uit de markt. Niet makkelijk, niet tegen dezelfde kwaliteit als voorheen (wat ze natuurlijk ontkennen…) en zeker niet tegen dezelfde kosten. Maar het lukt ze wél. Maar hierdoor blijft voor andere werkgevers minder over. Zeker als je bedenkt dat deze werkgevers direct en volledig concurreren met detacheringsbureaus, uitzendbureaus en platformtechnologie. Qua professionaliteit toch een beetje David versus Goliath.
Ze zijn er wél
Maar goed, de mensen zijn er dus nog wél. Het is alleen het aantal (klassieke) sollicitaties dat drastisch is afgenomen. Mensen solliciteren minder, worden minder aangeboden, vaker benaderd, veel sneller aangenomen en zijn daardoor snel uit de markt. Sterker nog; detacheerders hebben lege banken, ‘bakken’ bij uitzendbureaus zijn leeg en cv-databanken hebben nauwelijks actuele en actieve cv’s. Schaars talent trekt ook weg van LinkedIn, omdat ze daar worden gespamd. En als ze er wel zijn, zijn ze zo snel weg dat ook dit spoor steeds vaker leidt tot: geen kandidaten.
Bij schaarste geldt nog altijd dat het vooral het probleem van de ander is.
De goede lezer heeft in het voorgaande natuurlijk al wel diverse aanknopingspunten gelezen voor een oplossing. Daarbij geldt dat je all-in moet gaan. De drastische daling van sollicitaties betekent een drastische aanpassing van het wervingsproces in budget (minimaal factor 4), snelheid (van weken naar dagen/uren), van post & pray naar sourcing, en het verder professionaliseren van recruitment. Want bij krapte en schaarste geldt ook nog altijd dat het vooral het probleem of de boterham van de ander is. Het is niet voor niets een vrije en concurrerende markt.
Meer trends?
Wordt de situatie volgend jaar nóg krapper? Of gaan we een kentering zien? En welke kant gaat het dan op? Op 30 november vindt het Seminar arbeidsmarkttrends 2023 – 2027 plaats, al meer dan 10 jaar hét arbeidsmarktevent van het jaar, waarin de beste sprekers en specialisten een update en een doorkijkje geven naar de arbeidsmarkt van de komende jaren. Met dit jaar onder meer keynotes van Mathijs Bouman en Gusta Timmermans. Dus: schrijf je snel in!
Trends event
Over de auteur
Geert-Jan Waasdorp is directeur van Intelligence Group en uitgever van Werf-en.nl.