‘Vertel eens iets over jezelf.’ Het is in veel sollicitatiegesprekken nog een standaardvraag, vaak zelfs de openingsvraag. Veel hiring managers zien het als een slimme vraag, die de prioriteiten van de kandidaat in kwestie zou onthullen. Een vraag die makkelijk is gesteld, maar tegelijk moeilijk is te beantwoorden. Ook Gary Burnison, CEO van het internationaal bekende recruitmentbureau Korn Ferry, stelde de vraag daarom jarenlang aan het begin van elk interview.
De vraag ‘Vertel eens iets over jezelf’ is makkelijk gesteld, maar moeilijk te beantwoorden.
Maar hij is er nu vanaf gestapt, schrijft hij. De vraag levert te veel voorgekookte antwoorden op, te veel mooie, maar eigenlijk weinig zeggende omschrijvingen als ‘mensenmens’ of ‘teamspeler’. De auteur van Advance: The Ultimate How-to Guide for your Career stelt daarom nu liever een andere vraag om het spits mee af te bijten. En wel: ‘Waar heb je de laatste tijd aan gewerkt?’ Dat is volgens hem namelijk een veel betere vraag, die veel meer voorspelt over een kandidaat. En wel omdat deze ene vraag eigenlijk 5 verschillende vragen in één is. Welke zijn dat volgens hem?
#1. De wereld verandert. Verander jij mee?
Met de vraag waar iemand mee bezig is, krijgt de kandidaat de kans om te laten zien hoe zijn of haar cv zich vertaalt in de praktijk. Is hij of zij bezig met dingen die op dit moment ertoe doen? We leven in een tijd van continue verandering: kunnen kandidaten daarmee omgaan? Zijn ze agile, kunnen ze creatief denken? Hebben ze de afgelopen maanden nuttig gebruikt, om te kijken hoe ze productiever kunnen worden?
#2. Wat heb je geleerd?
Door te vertellen waarmee je bezig bent, laat je tegelijk zien wat je leert. Niemand weet hoe de toekomst eruit ziet. Maar door duidelijk te maken waaraan je werkt, kun je als kandidaat wel aantonen hoe je je op die toekomst voorbereidt. Welke lessen heb je meegenomen om morgen met een andere manier van werken aan de slag te kunnen gaan? Welke tegenslagen heb je overwonnen?
#3. Ben je een sterke leider?
Zelfs als je nu geen leidinggevende functie hebt, kun je in je werkzaamheden nog wel leiderschap en verantwoordelijkheid tonen. En dat is iets waar veel bedrijven altijd naar op zoek zijn. Ze willen weten: heb je de juiste waarden, kun je goed samenwerken, en wat doe je als het tegenzit? Als iemand vertelt waar hij of zij mee bezig is, levert dat natuurlijk ook mooi de kans op om dóór te vragen. Vraag bijvoorbeeld hoe hij of zij anderen inspireert, steunt en motiveert.
#4. Durf je beslissingen te nemen?
Het is voor medewerkers steeds belangrijker om beslissingen te durven nemen, terwijl omstandigheden veranderen, zonder de koers uit het oog te verliezen. Wat heb je bijvoorbeeld gedaan toen een crisis zoals corona zich aandiende? Wat waren toen je prioriteiten? En hoe zorgde je dat je toch productief bleef? Dat zijn vragen die natuurlijk veel meer zeggen dan het weinig uitnodigende: ‘Vertel eens iets over jezelf’.
#5. Wat doe je als je niet aan het werk bent?
Miljoenen mensen hebben de laatste maanden hun baan verloren, of minder gewerkt. Dat is ze natuurlijk zelf niet altijd aan te rekenen. Het is dus ook niet zo zinnig om naar een lange verklaring hiervoor te zoeken. Beter is het als een kandidaat kan laten zien hoe hij of zij deze tijd gebruikt heeft. Variërend van bepaalde boeken die hij of zij gelezen heeft, tot het helpen van de kinderen thuis, tot vrijwilligerswerk. Allemaal weer mooie aanknopingspunten om het gesprek over voort te zetten, en die iets zeggen over eigenschappen als nieuwsgierigheid, de wens om te leren, en openheid naar nieuwe dingen.
Geef je op, of niet?
Waar ‘Vertel eens iets over jezelf’ eigenlijk alleen holle antwoorden oplevert, doet de vraag naar recente activiteiten dat nauwelijks, zo is Burnisons ervaring. Deze vraag laat volgens hem juist zien hoeveel weerstand iemand heeft. Als het moeilijk wordt, geef je dan op, of juist niet? ‘De dingen die je als kandidaat in het verleden hebt gedaan zijn belangrijk’, zegt hij. ‘Maar wat veel interessanter is – en wat je onderscheidt van andere kandidaten – is wie je nú bent en wat je nú doet.’