Er is een vergaande hervorming van de arbeidsmarkt nodig, die de nadelen van flexcontracten voor kwetsbare groepen opheft. De oplossing zit in een zogeheten ‘werknemersbedrijf’, die het UWV overbodig maakt. Dat stelt payrollbedrijf Please in een nieuwe whitepaper.
De werknemersbedrijven die Please voorstelt bieden langdurige flexwerkers een vaste baan, waarmee ze bij verschillende bedrijven aan het werk kunnen. ‘Deze werknemersbedrijven hebben werkgeven als core business en concurreren in de markt met elkaar op efficiency en kwaliteit’, verklaart Please-directeur Hans van de Ven (foto) zijn idee.
In vaste dienst
‘Werknemers zijn bij zo’n werknemersbedrijf in vaste dienst’, legt hij uit. ‘Vervolgens worden zij ofwel op projectbasis, ofwel voor langere tijd beschikbaar gesteld aan ondernemingen met een arbeidsbehoefte. Die hebben dus zelf geen flexibel personeel meer in dienst naast hun vaste werknemers. Idealiter heeft een werknemersbedrijf voldoende omvang om voor zijn werknemers alles rondom sociale zekerheid en pensioenopbouw collectief te regelen. Ook begeleidt het zijn werknemers actief van werk naar werk en verzorgt desgewenst om- en bijscholing, al dan niet op basis van assessments.’
In onbalans
De Nederlandse arbeidsmarkt is structureel in onbalans, aldus Van de Ven: ‘De hoogst opgeleide, meest getalenteerde mensen genieten veruit de meeste rechtsbescherming, terwijl de laagst opgeleide, meest kwetsbare groep nagenoeg geen enkele bescherming geniet.’
Impuls op de banenmarkt
Het werknemersbedrijf kan volgens hem de huidige nadelen van flexibele contracten voor de ‘onderkant’ van de arbeidsmarkt wegnemen en tegelijkertijd voor een impuls op de banenmarkt zorgen.
Weinig vooruitzicht
Hij stelt dat er een groep relatief slecht betaalde flexwerkers is ontstaan zonder maatschappelijke zekerheid en zonder vooruitzicht op doorgroeimogelijkheden door bijvoorbeeld bijscholing. ‘Pogingen van politiek en vakbonden hierin verandering te brengen hebben tot op heden weinig opgeleverd. Ook de nieuwe wet Werk en Zekerheid verslechtert de positie van flexwerkers alleen maar. Tegelijkertijd is de bescherming van medewerkers met een vast dienstverband zo zwaar opgetuigd dat met name MKB-bedrijven geen mensen meer in vaste dienst durven nemen.’
Drie keer slecht
Deze situatie is volgens de whitepaper om drie redenen slecht voor de economische groei: er worden minder nieuwe banen geschapen dan mogelijk zou zijn; grote groepen medewerkers zitten ‘opgesloten’ in een baan onder hun niveau; en grote groepen medewerkers maken (te) weinig gebruik van scholingsmogelijkheden om courant te blijven op de arbeidsmarkt.
Bekijk hier een animatie over het idee:
Breekpunt
Hans van de Ven denkt dat de speciaal op te richten werknemersbedrijven hiervoor een oplossing kunnen zijn. Een breekpunt is er volgens hem ook. Die ligt ‘vooralsnog’ in de financiering: ‘Alleen als een werknemersbedrijf van de overheid een financiële compensatie ontvangt voor de tijd dat een werknemer nergens kan worden geplaatst, is een sluitend businessmodel mogelijk. Maar daar staat tegenover dat de bemiddelings- en uitkeringsorganisatie UWV niet langer nodig is.’
Nieuwe dynamiek
Mede-directeur Jan Franken wijst erop dat door de introductie van werknemersbedrijven werkgeven en ondernemen twee verschillende dingen worden. ‘Het geeft de ondernemer de mogelijkheid ‘mee te ademen’ met de vraag, terwijl tegelijkertijd de werknemers wél werkzekerheid wordt geboden via het werknemersbedrijf dat het ‘werkgeven’ als bedrijfsactiviteit heeft. Wij denken dan ook dat de introductie van werknemersbedrijven een nieuwe dynamiek op de arbeidsmarkt tot gevolg heeft. In onze whitepaper draaien we de huidige situatie helemaal om: niet langer zoekt de werkgever naar mogelijkheden tot flexibilisering, maar de werknemer zoekt naar mogelijkheden tot begeleiding en zekerheid.’
Brede discussie
De whitepaper van Please is tot stand gekomen met medewerking van experts en autoriteiten op het gebied van de arbeidsmarkt, onder wie Mathijs Bouman, Arjan van den Born, Mark Roscam Abbing en Geert-Jan Waasdorp. Met het document wil Please een brede discussie onder stakeholders losmaken. Franken: ‘De bonden kiezen de verkeerde weg. Baanzekerheid afdwingen bij wet is als het reguleren van het weer: onmogelijk. Daarbij: een vast contract geeft slechts schijnzekerheid. Wat nodig is zijn gespecialiseerde werkgevers die blijvend investeren in mensen om ze zo courant te houden voor de arbeidsmarkt. Dat mag je van een gewone MKB-ondernemer niet verwachten. Er moet dus iets komen dat er nu nog niet is, en daarvoor doen wij nu het eerste concrete voorstel.’
Cartoon: Tom Jansen