Arbeidsmarktkrapte: wie moet zich schamen, de werkgever of de werknemer?

Werkzoekenden krijgen regelmatig te horen van UWV-coaches dat ze hun zelfbeeld moeten herzien zo blijkt uit het Volkskrant-artikel. Schaamte en onzekerheid sluipen stilletjes hun zoektocht naar werk binnen, waarbij ze zich vaak meer beoordeeld voelen op hun situatie dan op hun vaardigheden. Dat helpt het zelfvertrouwen niet, en maakt de zoektocht niet bepaald makkelijker. Toch blijft de arbeidsmarktkrapte hot topic.

Het lijkt soms alsof werkgevers nauwelijks nadenken over het stigma dat werkzoekenden met zich meedragen.

Ondertussen lijkt het aan de andere kant van de tafel alsof werkgevers nauwelijks nadenken over het stigma dat werkzoekenden met zich meedragen. De Nationale Werkbezoekdag op 20 november is daarvan een sprekend voorbeeld. Bijna 2.000 werkzoekenden schreven zich inmiddels in, maar het aantal werkgevers dat meedoet blijft behoorlijk achter. En dat terwijl ruim de helft van de werkgevers nog altijd flinke personeelstekorten verwacht, volgens cijfers van onderzoeksorganisatie TNO.

Hoe serieus zijn die ‘tekorten’?

De kritiek op het almaar roepen dat er personeelstekorten zijn is groeiende. Een van de criticasters is Anne Pieter van Dijk, coördinator bij Oxfam Novib. In navolging van onder meer de afscheid nemende hoogleraar Paul de Beer zegt hij dat de vergrijzingsproblemen die werkgevers en politieke partijen zoals VVD en BBB aandragen, vaak overdreven zijn. In een opiniestuk bij BNNVara wijst hij erop dat het totale aantal betaalde arbeidsuren in Nederland helemaal niet daalt, maar juist stijgt, volgens CBS-cijfers. Het is juist de discriminatie op de arbeidsmarkt die volgens hem voor het (hardnekkige) probleem zorgt.

Werkzoekenden met een niet-Nederlandse naam, ouderen en mensen met een beperking krijgen nog altijd stelselmatig de ene afwijzing na de andere, ondanks alle beloften inclusiever te zijn. Ondertussen is Nederland ‘kampioen onzekere contracten’, met enorm veel uitzendcontracten, tijdelijke contracten, en arbeidsmigranten, afhankelijk van precaire arbeidsvoorwaarden. Voor meer zekere banen blijven ook volgens hoogleraar Didier Fouarge veel werkgevers nog steeds hangen aan het papiertje en de ‘juiste’ ervaring.

Gebrek aan werk = handicap

Dat merkt ook Saskia Rosmalen, directeur van Onbeperkt aan de Slag. In haar werk komt zij dagelijks in aanraking met mensen die buiten de boot te vallen op de arbeidsmarkt. ‘Als je een arbeidsbeperking hebt is werken bijvoorbeeld helemaal niet vanzelfsprekend. Veel werkgevers staan niet te springen om je in dienst te nemen. Sinds 2013 beloven de Nederlandse werkgevers op korte termijn banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Met steeds weer nieuwe initiatieven en afspraken geven zij 1,2 miljoen mensen keer op keer hoop op eerlijke kansen die ze nooit krijgen. Dat moet nu echt anders.’

80% van de werkgevers heeft geen beleid om mensen met een beperking aan werk te helpen.

Zij haalt onderzoek aan waaruit blijkt dat slechts 14,7% van de bedrijven plaatst daadwerkelijk mensen met een beperking. Nog eens 5% beweert wel een actief beleid te hebben, maar biedt geen baan voor mensen met een arbeidsbeperking. En 80% van de werkgevers heeft zelfs geen beleid en doet ook verder niets om deze mensen aan werk te helpen. Onbegrijpelijk, aldus Rosmalen. Reden waarom haar organisatie ook een campagne is gestart onder het motto: ‘Gebrek aan werk is eigenlijk nog mijn grootste handicap.’

Beloftes nakomen

Met enerzijds ruim 400.000 vacatures en anderzijds alleen al ruim 10.000 gemotiveerde kandidaten in het eigen netwerk, vaak zelfs beschikkend over een hbo-opleiding of hoger, is het volgens Rosmalen ‘allang niet meer de vraag óf mensen met een arbeidsbeperking kunnen werken, maar wanneer werkgevers hun beloftes eindelijk nakomen. Een groot deel van de mensen met een arbeidsbeperking heeft nog steeds geen enkele kans gehad op een baan. De overgrote meerderheid is zelfs nog nooit uitgenodigd voor een eerste gesprek.’

‘Kijk in de spiegel en kom je afspraken na. Wie laat zich hier nu beperken?’

Ze roept werkgevers in Nederland direct op: ‘Kijk in de spiegel en kom je afspraken na. Want wie laat zich hier nu beperken?’ Dé oplossing voor een krappe arbeidsmarkt is vooral een ruimere blik. Haar organisatie moedigt werkgevers aan om vandaag nog actie te ondernemen door zich als partner aan te melden via onbeperktaandeslag.nl. ‘De tijd voor verandering is nu, en de kandidaten staan klaar. En vind jij het ook belangrijk dat mensen met arbeidsbeperking een baan krijgen? Teken dan hier de petitie.’

Out-of-the-box-denken

Even uit de eigen bubbel stappen en tijdens iets als de Werkbezoekdag vrijblijvend in gesprek gaan over interesses en talenten zou werkgevers misschien een bredere kijk geven. De volgende vraag is dan natuurlijk: hoe haal je hen over om ook de minder ‘perfecte’ cv’s serieus te bekijken? De Werkbezoekdag laat in ieder geval zien dat een simpele face-to-face ontmoeting vaak wonderen kan doen. Online zijn er bijvoorbeeld al 143 matches gemaakt. Sommige werkzoekenden bieden misschien geen perfecte ervaring, maar hun motivatie, leergierigheid of uitgebreide netwerk zijn even waardevolle troeven, zo blijkt.

Het staat daarbij wel voorop dat werkgevers en recruiters wat vaker out-of-the-box durven denken. Een mooi voorbeeld? De samenwerking tussen Optisport en Donker Groen. Optisport heeft werk in de winter, Donker Groen in de zomer. Samen vonden ze (met het UWV) een creatieve oplossing: werknemers detacheren om seizoensgebonden werk te ondersteunen. Simon Slegers, communicatieadviseur bij UWV: ‘De seizoenen sluiten bijna naadloos op elkaar aan en ook de aard van het werk kent overeenkomsten: rijden op de maaimachine lijkt wel wat op de ijsdweilmachine, en onderhoud van groen valt te vergelijken met onderhoud van ijs.’

Potentieel boven profiel

Innovatief denken helpt werkgevers en recruiters zich te richten op wat iemand wel kan in plaats van wat hij of zij mist. Het UWV stelt in de jaarlijkse publicatie Regio in Beeld bijvoorbeeld al voor om werk anders te organiseren en technologie en scholing te gebruiken om personeel te vinden en te behouden. De oproep van Stichting JobOn bij de Nationale Werkbezoekdag van 20 november is in ieder geval duidelijk. ‘Mobiliseer als HR-medewerker nou eens één of twee collega’s die op 20 november één uurtje beschikbaar zijn om jouw organisatie in de spotlight te zetten. Inschrijven kan nog.’

Meer lezen?

Over het belang van de ‘outer circle’ in elke succesvolle referralstrategie

De inner circle kennen we allemaal. Maar de outer circle? Toch is het juist hier dat referral recruitment de meeste kracht kan ontwikkelen, vertelde Liesbeth Driest 5 november op het jaarlijkse Referral Recruitment Event, in de Gelderlandfabriek in Culemborg. Oftewel: het zijn niet de mensen die je dagelijks spreekt, maar juist die verdere kennissen – degenen die je misschien één keer per jaar ziet – die steeds weer verrassend waardevol kunnen blijken voor je referralprogramma. Haar cijfers tonen aan dat je netwerk altijd verder reikt dan je in eerste instantie misschien denkt. Met alle voordelen van dien.

Het evenement dat volledig draait om via-via-recruitment heeft inmiddels een behoorlijk vaste positie op de kalender weten te verwerven. In de drukke laatste maanden van het jaar hebben we net evenementen achter de rug als het HR & AI-congres, Digitaal-Werven, World Employer Branding Day, de Sourcing Summit, het Recruitment Leaders Network-jaarevent in Den Helder en Recruitment Tech in Utrecht, en staan evenementen als TRU, de Employer Branding Summit, Onboard Amsterdam en het seminar ArbeidsmarktTrends voor de deur. Maar het Referral Recruitment Event heeft daartussenin dus nog een aardige niche gevonden.

De nieuwste cijfers

Dat is onder meer te danken aan de inzichten die organisator Michael Boud als ‘de referralspecialist‘ jaarlijks deelt. Via een benchmark die hij uitvoert onder zowel de aanwezigen als klanten en andere belangstellenden geeft hij een aardig kijkje in de stand van zaken op dit specifieke onderdeel van recruitment. En dan blijkt onder meer 75% van de Nederlandse organisaties al officieel met een referralprogramma te werken, maar tegelijk een ruime meerderheid van hen (54%) hier nog minder dan 10% van alle hires mee weet te realiseren. Nog een wereld te winnen dus, zo maakt Boud duidelijk.

En dat kan bijvoorbeeld door meer A.I. in te zetten, zoals de schijnbaar onvermoeibare Bryan Peereboom (Wortell) in zijn presentatie liet zien. Het hoogtepunt? Een compleet door A.I. gefabriceerde campagne, gebouwd in slechts 4,5 uur. Stel je voor, zegt hij, wat je allemaal zou kunnen bereiken met de juiste prompts. De eerste vragen vliegen al door de zaal. Enthousiasme? Check.

In het drukke evenementenseizoen was er in Culemborg vorige week weer een bijzondere bijeenkomst, in de vorm van het Referral Recruitment Event. Het publiek leerde er onder meer het belang van de outer circle kennen. Wat namen ze verder mee? 

Hoe borg je kwaliteit?

Na Peereboom is het de beurt aan Eric Houwen en Aron Cristea van de duurzame ACT Group, die een presentatie geven rond de vraag: hoe borg je kwaliteit en trek je de juiste kandidaten via-via aan? Met hun praktische benadering en slimme tips laten ze zien dat het waarborgen van kwaliteit in recruitment écht mogelijk is. Ze hebben dit jaar al 25 kandidaten aangenomen via referral, in percentage een verdubbeling ten opzichte van vorig jaar, vertelt Houwen. En dat blijkt vooral te danken aan de introductie in mei van het gamified platform SPRAD, met een financiële beloning voor elke stap van het proces, zo legt hij uit.

In het drukke evenementenseizoen was er in Culemborg vorige week weer een bijzondere bijeenkomst, in de vorm van het Referral Recruitment Event. Het publiek leerde er onder meer het belang van de outer circle kennen. Wat namen ze verder mee? 

Na de lunchpauze neemt Sarah Meijer, talent & employer branding manager van Roompot & Landal GreenParcs, haar publiek mee in een verhaal over hoe je – met een businesscase als wapen – ervoor zorgt dat de organisatie in referral recruitment wil investeren. Dat vergt wel wat huiswerk, legt ze uit. Van het verzamelen van cijfers over je huidige uitstroom en cost-per-hire, tot het contact maken met mogelijke referralconsultants, en eventuele gespecialiseerde softwareproviders. En dan, heel belangrijk, zegt ze: ‘Maak eerst een ontwerp van jouw ideale programma. En neem hierin de kosten nog niet mee. Probeer eerst een buy-in te verkrijgen!’

Geen filters, geen marketingpraat

En dan komt Ilse Weijland, specialist in ambassadeurschap en employee advocacy en professioneel ‘online verderkijker‘. Met een bijna ondeugende glimlach deelt ze hoe je medewerkers kunt inspireren om zelf het échte verhaal te vertellen. ‘Vertel het gewoon zoals het is’, zegt ze. Geen filters, geen marketingpraat. En, ook belangrijk, zegt ze: ‘Ambassadeurschap is niet voor iedereen. En dat is helemaal oké.’ De zaal knikt instemmend, en je merkt: Weijland heeft hier een snaar geraakt.

Na een korte pauze is Yves Pilet de volgende die het podium betreedt. Hij praat over de kracht van een sterk werkgeversimago. Een goed referralprogramma is niets zonder een herkenbaar en aantrekkelijk merk, zegt hij. De employer branding-expert weet de aanwezigen ervan te overtuigen dat authenticiteit daarbij de sleutel is, en dat het niet zomaar om mooie woorden gaat. Bovendien, zegt hij: ‘Hou er rekening mee dat HR, Communicatie en management het eigen employer brand altijd overschat.’ Wil je echt succes boeken, dan kun je volgens hem echter beter de behoeftes van je medewerkers centraal stellen.

Dromen van diversiteit

Dan komt Sam Davies (Real Links) met een verhaal dat de zaal stil krijgt. Met zijn ervaring over diversiteit en inclusie laat hij zien hoe referral recruitment een brug kan slaan naar een meer inclusieve werkvloer. Hij deelt – aan de hand van een case van Great Western Railway – resultaten waar anderen alleen van kunnen dromen. Een ‘Women in Rail‘-campagne, gecombineerd met een automatisch referral- en advocacy-programma leidde tot drie keer zoveel vrouwelijke sollicitanten als normaal.

Het is duidelijk dat hier iemand spreekt met een visie – eentje waar iedereen wat van kan leren.

‘Normale mensen’

Maar het is bepaald niet alleen diversiteit wat de klok slaat. Na Davies komt bijvoorbeeld Noor Mohamed, recruiter en referralspecialist van D&B The Facility Group op het podium. Zij gooit er een flinke dosis humor en realiteit in. Mohamed weet als geen ander dat je in de zoektocht naar ‘normale’ mensen soms een heel avontuur beleeft. De zaal lacht, knikt en weet: dit is herkenbaar.

Op het Referral Recruitment Event leerde het publiek onder meer het belang van de outer circle kennen. Wat namen ze verder mee? 

Haar bevindingen bij referral van blue collar-medewerkers: ‘Zorg voor zo min mogelijk handmatige handelingen, maak het systeem echt dummy-proof en zorg voor verschillende type beloningen.’ Ook belangrijk, zegt ze: waardeer het aanbrengen, niet het aannemen. ‘Referral voor de “gewone” mens is eigenlijk fysiek werk’, legt ze uit. ‘Ga continu in gesprek, informeer en activeer. Dit valt slecht te combineren met de operatie.’

De outer circle

Het slotwoord is vervolgens dus aan Liesbeth Driest, die – zoals gezegd – het belang van de outer circle bij referral recruitment onderstreept. Dit gaat al terug op het onderzoek van Mark S. Granovetter, legt ze uit, die al ruim 50 jaar de kracht van ‘weak ties‘ duidelijk maakte, een belang dat in 2022 nog eens duidelijk werd, toen MIT-onderzoeker Sinan Aral iets soortgelijks ontdekte via de netwerken op LinkedIn.

Op het Referral Recruitment Event leerde het publiek onder meer het belang van de outer circle kennen. Wat namen ze verder mee? 

Focus je dus bij referral recruitment niet alleen op de directe collega’s, aldus Driest. Die zijn volgens haar zelfs nagenoeg irrelevant. Kijk liever naar de outer circle van de vacature: van leveranciers tot klanten en tijdelijke krachten. In die buitenste cirkel is immers vaak het meeste resultaat te halen.

Dit verhaal is (mede) geschreven door Chantal Ockeloen. Fotografie: Linda Snijders.

Lees ook

Welkom bij cv-parsing 2.0 (oftewel: hoeveel is een sollicitant waard?)

Cv-parsing is het geautomatiseerd verwerken van cv’s, om daaruit relevante informatie, zoals persoonlijke gegevens, werkervaring en vaardigheden, naar boven te halen en automatisch te structureren. Maar cv-parsing 2.0 gaat een heel stuk verder. In dit proces worden cv’s niet langer alleen maar automatisch verwerkt en uitgelezen. Bij cv-parsing 2.0 gaat ook A.I. aan de slag, om naast basisinformatie ook contextuele en semantische gegevens te extraheren uit de beschikbare informatie.

Met A.I. kun je een indicatie geven van de ‘verdiencapaciteit’ van een cv.

Zo worden onzichtbare skills zichtbaar en kun je een indicatie afgeven van de potentiële arbeidsmarktwaarde van een sollicitant of kandidaat, waarbij de kans op bemiddelingssucces, de courantheid van het cv en iemands ‘verdiencapaciteit’ zichtbaar wordt. Vandaag ben je derhalve geen sollicitant meer van wie de gegevens gestructureerd worden opgeslagen in een ATS/database, maar ben je een potentiële bemiddeling ter waarde van 20.000 euro.

Hoe bemiddelbaar is iemand?

Op basis van A.I. en de api’s van Intelligence Group, is nu bijvoorbeeld al per cv aan te geven:

  • de schaarste van kandidaat
  • de arbeidsmarktwaarde van het cv, indien kandidaat geplaatst wordt via uitzenden, werving & selectie, detachering, zzp of anders
  • de kwaliteit/volledigheid van het cv
  • de courantheid van het cv/kandidaat
  • de matchbaarheid van het cv op basis van interne vacatures, toekomstige vacatures, bestaande klanten en relaties
  • potentiële prospects die geïnteresseerd zijn
  • de ontwikkelbaarheid van de kandidaat (en potentiële economische waardegroei)
  • potentiële werkgevers
  • (on)zichtbare skills

Het klinkt misschien allemaal heel plat. Maar in de praktijk gebeurt het natuurlijk al langer. Denk aan de arbeidsmarktdata die de loopbaanindustrie gebruikt (door de arbeidsmarktkansen en -potentieel uit te rekenen), of denk bijvoorbeeld aan de arbeidsmarktscan van LDC of het berekenen van arbeidsmarktkansen bij het verstrekken van hypotheken. In deze laatste categorie wordt ook de toekomstige verdiencapaciteit van flexwerkers meegenomen door een hypotheekverstrekker onder meer op basis van gewerkte uren en arbeidsmarktkrapte (en derhalve de kans op toekomstig werk).

Vandaag weet je hoeveel goud je database werkelijk waard is. En nog belangrijker… hoe je die waarde kunt vergroten.

Deze data zijn nu al aan te roepen via de api’s van arbeidsmarktkansen.nl. De potentiële waarde van een sollicitant, kandidaat, database of talentpool kunnen uitrekenen is daarmee niet alleen binnen handbereik gekomen, maar zelfs kinderspel geworden. Noodzakelijk voor elk bureau dat nu roept dat zijn/haar database het goud is van de organisatie. Vandaag weet je hoeveel goud die database werkelijk waard is. En nog belangrijker… hoe je die waarde kunt vergroten én kunt verzilveren. Een must-have voor elk bureau dat wil groeien en het maximale uit zijn mensen, talent en database wilt halen.

Predictieve data

Hoe dat cv-parsing 2.0 in zijn werk gaat? Het belangrijkste is om de huidige algoritmes mee te nemen bij het parsen van nieuwe cv’s in het ATS én natuurlijk te gebruiken om de bestaande cv’s daarin te verrijken. Bij dat laatste is het slim om de nu nog lege velden ook te gaan vullen met ‘waarschijnlijke skills’ en andere synthetische en predictive arbeidsmarktdata om zo de kans op matching te vergroten. Partijen als 8vance, Textkernel, Actonomy, Spadework en TheMatchbox zijn hierin weer gespecialiseerd.

Je moet altijd actualiseren als nieuwe en betere data voorhanden zijn.

Belangrijk is dat deze verrijking nooit statisch is. Je moet de data altijd actualiseren als nieuwe en betere data voorhanden zijn. Daarbij kun je weer tools gebruiken als Recrubo, CoPilot, In2Dialog, Carv, of Scotty om geautomatiseerd kwalitatieve informatie te achterhalen en zo cv’s verder uit te diepen. Daarmee neemt de kans op een succesvolle match enorm toe. Maar stap één is simpelweg om je huidige cv’s via api’s ter verrijken met alle arbeidsmarktdata die de bemiddelingskans van een kandidaat kunnen duiden. Vanaf dat moment wordt het bemiddelingsspelletje fundamenteel anders, evenals hoe ‘we’ als recruitmentindustrie omgaan met talent. Welkom in de wereld van cv-parcing 2.0.

Lees ook

Meer weten?

Op 19 november vindt in Eindhoven het HR & AI-congres plaats, waar je alles kunt leren over hoe de komst van A.I. de wereld van HR kan veranderen. Een ruime week later, op 28 november, wordt dat congres gevolgd door het Jaarcongres AI & Recruitment, dat dan plaatsvindt bij Headfirst, en zich met name richt op de gevolgen voor de recruitmentwereld. 

HR & AI Congres

AI & Recruitment

Waarom bedrijven zonder sterke visie jong talent verliezen

Jong talent vindt kernwaarden van een bedrijf belangrijk en wil zich identificeren met de maatschappelijke visie van een organisatie. Uit recent onderzoek van De Baak en Motivaction blijkt dat 61% van de jongvolwassenen (tot 34 jaar) overweegt zijn baan op te zeggen als zijn werkgever geen sterke visie heeft op maatschappelijke thema’s zoals duurzaamheid, diversiteit en inclusie. En precies daar kun je als recruiter natuurlijk goed op inspelen.

‘Maatschappelijke thema’s zijn geen abstracties voor hen, maar kwesties die hun dagelijks leven en keuzes beïnvloeden.’

Jongeren die nu op de arbeidsmarkt komen, zijn opgegroeid in een tijd waarin onderwerpen als klimaatverandering, sociale gelijkheid en transparantie prominente maatschappelijke thema’s zijn. Dit zijn geen abstracties voor hen, maar kwesties die hun dagelijks leven en keuzes beïnvloeden. Daarom verwachten ze van hun werkgever een duidelijke en authentieke morele visie. Erken je dit niet, dan mis je niet alleen de kans om talent aan te trekken, maar loop je ook het risico dat nieuw geworven jonge medewerkers snel afhaken. Een sterke morele visie, of inzicht in deze visie, is niet langer een nice-to-have.

Sense of purpose

Zoals Melle Schellekens, oprichter van The Good Roll, het sociaal-duurzame merk toiletpapier ter wereld, het aan De Baak uitlegt: ‘Waar vroeger het salaris de primaire arbeidsvoorwaarde was, geven Millennials en GenZ’ers aan dat sense of purpose een van de belangrijkste redenen wordt om ergens te werken. Dat gaat verder dan een overeenkomende visie. Ze willen betrokken worden, impact zien en invloed hebben op het hogere doel: een positieve verandering in de wereld. Interne draagkracht is daarbij belangrijker dan ooit, je creëert daarmee validatie.’

Is het jonge talent eenmaal binnen, dan is het net zo belangrijk dat werkgevers jonge managers ondersteunen bij de balans tussen moreel leiderschap en praktische haalbaarheid. Uit het onderzoek blijkt dat jonge leidinggevenden behoorlijk onder druk staan om het goede voorbeeld te geven en maatschappelijke thema’s uit te dragen. Dat is geen eenvoudige taak: 44% van de leidinggevenden onder de 35 zegt stress te ervaren en aarzelt om zich uit te spreken over onderwerpen zoals inclusie en diversiteit. Vaak uit angst voor kritiek.

Blijf op de hoogte en meld je aan voor onze nieuwsbrief

"*" geeft vereiste velden aan

Privacyverklaring*
Nieuwsbrief*
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Pas op voor woke-washing

Jonge werknemers hebben baat bij een ondersteunende rol van recruiters en HR. Communiceer tijdens het wervingsproces daarom bijvoorbeeld duidelijk over de maatschappelijke waarden van een bedrijf. Laat zien hoe deze in de dagelijkse praktijk worden uitgedragen. Zo help je ze niet alleen op weg, maar laat je ook zien waar een bedrijf tegenaan loopt op het gebied van ethiek en waarden. Die openheid is belangrijk. Jonge leidinggevenden willen weten dat hun toekomstige werkgevers bereid zijn te leren en verbeteren.

Jonge professionals zijn kritisch en prikken snel door oppervlakkige branding heen.

Jonge professionals zijn kritisch en prikken snel door oppervlakkige branding heen. Bedrijven die hun maatschappelijke betrokkenheid gebruiken als marketinginstrument zonder daadwerkelijke inzet, lopen het risico om beschuldigd te worden van woke-washing. Dat etiket wil je niet ontvangen op een toch al krappe arbeidsmarkt.

Meer lezen?

Nederland veilig houden? Op dit schip dachten 150 recruitmentmanagers erover mee

De dag begon al meteen goed, met een videopraatje van BBB-staatssecretaris en zelf voormalig luitenant-kolonel bij de Koninklijke Landmacht Gijs Tuinman. Om maar duidelijk te maken: dit is niet zomaar een uitje, dit is een zaak van landsbelang. Defensie had de bijeenkomst van het Recruitment Leaders Network van Werf& en Recruiters United op Zr. Ms Karel Doorman in Den Helder afgelopen woensdag aangegrepen om aandacht te vragen voor de toenemende dreiging in de wereld. En de cruciale, zelfs levensreddende, rol die de gezamenlijke recruiters van Nederland daarbij kunnen spelen.

Het is een locatie waar je normaal niet zomaar opkomt, zeker niet voor een grootschalig evenement als dit. Maar de nood bij Defensie is hoog. Met nu al 9.000 vacatures, en de wens om de komende 6 jaar het aantal reservisten te verdrievoudigen van ruim 6.600 naar 20.000, is alle hulp welkom. Zeker van (de belangrijkste recruiters uit) het bedrijfsleven. En dus waren zij voor deze ene keer te gast op het 210 meter lange schip (zeg nóóit: ‘boot’) dat sinds 2015 in dienst gesteld is, en sinds die tijd onder meer (recent) is ingezet in het door Houthi’s geterroriseerde gebied in de Rode Zee.

Want het grote probleem van Defensie, zoals commandeur Frank Lenssen het de aanwezigen in eenvoudige taal uitlegde: ‘We hebben te weinig mensen. Iedereen is welkom. Maar we kunnen ze op dit moment niet bereiken. En dat is volgens ons een gezamenlijk, nationaal belang.’ Vandaar dat het wel handig is om 150 Nederlandse recruitment leaders daarover mee te laten denken.

Zege van Trump

Zo daags na de al dan niet verrassende Amerikaanse verkiezingsoverwinning van Trump, die als een schaduw over de dag hing, was het niet moeilijk de aanwezigen te overtuigen van de veranderende wereld, en de dreigingen die dat met zich meebrengt. ‘Events, dear boy, events‘, haalde dagvoorzitter Heleen Stoevelaar al snel de legendarische woorden van de voormalige Britse premier Harold Macmillan aan. En onderstreepte daarbij het belang van wendbaarheid. ‘En hoe kun je mooier het woord wendbaarheid uitspreken dan op een schip als dit?’

Dagvoorzitter Heleen Stoevelaar, met vlnr: Ronald Dekker, Stefan Nommensen en René Noordhof.

Ook in het panelgesprek dat volgde werd dat belang onderstreept. TNO-econoom Ronald Dekker bekende daarin onder meer ‘geen heel romantische herinneringen’ te hebben aan zijn eigen tijd als dienstplichtig militair, in achtereenvolgens Hollandsche Rading en Seedorf. Maar, zo zei hij ook: hij ziet wel toekomst in een goede samenwerking tussen bedrijfsleven en Defensie. ‘Als econoom weet ik dat markten niet alleen bestaan uit concurrentie, maar ook uit samenwerking. En ik denk dat daar veel muziek inzit.’

Voor de lunch al afgekeurd

René Noordhof vertelde juist als kind te hebben gedroomd van een loopbaan bij de marine. ‘Maar toen ik als 17-jarig knaapje uit Emmeloord kwam om hier te solliciteren, was ik voor de lunch al afgekeurd. Ik barstte in tranen uit.’ Dat hij nu als directeur/eigenaar van detacheerder Bender jaren later tóch nog op dit schip terecht was gekomen, ‘maakt het verhaal rond’, zoals hij het zelf noemde. Maar dat betekent nog niet dat hij nu meteen staat te springen om ‘zijn’ personeel ‘om niet’ aan Defensie te leveren. ‘Maar als je afspraken kunt maken over compensatie van de loonkosten, dan komt het bedrijfsleven vast wel in de benen.’

Stefan Nommensen, commandant Dienstencentrum Personeelslogistiek van Defensie, ‘zeg maar: het hoofd recruitment en opleidingen’, was ook aangeschoven bij het panelgesprek. Hij sprak onder meer licht dreigend over de toenemende focus op ‘Hoofdtaak 1‘, oftewel: bescherming van eigen land en NAVO-bondgenoten. En sprak ook zijn zorgen uit over de overwinning van Trump. ‘Het zal mogelijk ook betekenen dat het BNP omlaag gaat in Nederland, waardoor er ook minder geld naar Defensie gaat. Terwijl: er is juist meer geld nodig voor Defensie.’

School of the Nation

Nommensen zette Defensie ook wervend neer als ‘The School of the Nation’, als opleidingsinstituut dus waar iedereen waardevolle vaardigheden kan opdoen voor de rest van zijn leven – of dat nu binnen of buiten de krijgsmacht is. In die zin denkt hij dus ook dat Defensie veel kan ‘terugleveren’ aan bedrijven aan wie gevraagd personeel af te staan voor de veiligheid en het landsbelang. ‘Nog los van het belang van vrede en veiligheid denk ik dat de vorming van medewerkers hier wel degelijk ook benefits heeft voor het bedrijfsleven.’

De aandacht bij het gesprek is scherp. Dat kan er natuurlijk mee te maken hebben dat het internetbereik op het schip slecht is: communicatie met de buitenwereld is dus lastig, afleiding via de telefoon vrijwel onmogelijk. Maar het is waarschijnlijk ook het onderwerp dat de aandacht vasthoudt, waar de meesten (hopelijk) niet dagelijks over nadenken. Al komen er soms ook verrassend meer alledaagse recruitment-onderwerpen voorbij, zoals het nieuwtje dat Defensie nu ook nadenkt over het werken met skillspaspoorten en game based assessments. ‘Dat gaat ons hopelijk helpen op de arbeidsmarkt om ons potentieel te vergroten’, aldus Nommensen.

En potentieel op de arbeidsmarkt, dat was ook precies waar Richard Øverland het over had. De managing director Nederland van Manpower, zelf afkomstig uit Noorwegen, nam de aanwezigen mee in zijn visie op de krapte op de arbeidsmarkt, die volgens hem alleen nog maar groter gaat worden. ‘De uitdaging waar we vandaag de dag voor staan is reëel. En het wordt alleen maar erger’, stak hij meteen maar van wal. Hij kwam uiteindelijk uit bij een meervoudige strategie van build, buy, borrow en bridge om talent aan te trekken en te behouden. Waarbij samenwerking volgens hem onmisbaar is. ‘Alleen nadenken over je eigen organisatie, dat gaat je probleem niet meer oplossen.’

Rondleiding

Aan het eind van het ochtendprogramma werd eerst een groepsfoto gemaakt…

… Alvorens in verschillende groepen een rondleiding door het schip te krijgen.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Dat leverde indrukwekkende uitzichten en netwerkmomenten op.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Terwijl bij de lunch in de ruime hangar van het schip ook genoeg ruimte was voor ontmoeting.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

En – ondanks de dreiging en mogelijke verschillen van inzicht – de burgerlijke recruitmentwereld het vaak prima bleek te kunnen vinden met de militaire wereld.

De middagsessies

In de parallelsessies die ‘s middags op verschillende plekken van het schip werden gegeven, kwam ook het thema ‘samenwerking’ als rode draad steeds terug.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Zoals bij Marnix de Groot, die uitlegde hoe Alliander samenwerkt met de concurrentie op de arbeidsmarkt, om zo samen meer technici voor de branche te kunnen aantrekken.

Waarna Claudia Zwitser onder meer vertelde hoe het recruitmentteam van NS in 2023 zo’n 1.400 nieuwe conducteurs en machinisten wist te werven.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

En Remco de Ruiter de aanwezigen een inkijkje gaf in de doorgaans vaak wat mysterieuze recruitmentpraktijk van Shell.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Sjoerd Burger, ten slotte, focuste in zijn bijdrage onder de noemer Wat als werven niet meer werkt? op het ‘grote plaatje’: ‘Hoe gaan wij met elkaar de BV Nederland draaiende houden? Hoe gaat straks de verdeling van capaciteit als werven niet meer werkt? Gaan wij samenwerken om de juiste expertise en vaardigheden in te zetten over de organisatiegrenzen heen? Hoe kunnen wij met elkaar schaarse expertise optimaler benutten? Of zijn er nog onorthodoxe oplossingen die het tij kunnen keren?’

Ondertussen, in de eetzaal

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Ondertussen was in de grote eetzaal al het woord geweest aan Maarten Bokhoven, recruitmentmanager van Albert Heijn, Etos en Gall&Gall, die zich in zijn feilloze bijdrage richtte op de kunst van het falen, en wat hij zelf had geleerd van de vele mislukte projecten die hij in zijn werkzame leven had mogen leiden. Zoals het ‘Brunel Nationaal CV Alert’, dat hij ooit verzon, voor elke eerste maandag van de maand om 12.00 uur, maar dat ‘nooit echt van de grond kwam’. Falen, zo zei hij, ‘maakt je geloofwaardig, dwingt je na te denken over oplossingen, en vergroot je mentale veerkracht.’ Niets om je voor te schamen dus.

Elvira Dijksman had ook weinig om zich voor te schamen. Zij vertelde over het ongewenste verloop van slechts 3% bij ‘haar’ IT-consultancybedrijf Schuberg Philis, mede te danken aan de intensieve recruitmentprocessen, waar elke kandidaat onder meer drie sollicitatiegesprekken van 90 minuten – op locatie! – voor zijn kiezen krijgt voordat hij of zij eventueel een aanbod krijgt. Niet gek dus dat het bedrijf wel een team van zo’n 6 recruiters heeft voor een jaarlijkse instroom van ongeveer 100 mensen, stagiairs inclusief. Maar volgens Dijksman is het die investering allemaal waard. ‘We hebben sinds 2022 afscheid genomen van alle bureaus.’

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Marloes den Hartog-Pauw ging vervolgens met de zaal in gesprek over de vraag hoe ze haar hiring managers meer kon laten meedenken over strategic workforce planning. Want dat komt nu nog steeds maar moeilijk van de grond, zo deelde het Head of Talent (Acquisition) van pensioenverzekeraar PGGM openhartig (‘Dat Acquisition staat bewust tussen haakjes, omdat mijn werk tegenwoordig ook over ontwikkeling en uitstroom gaat’). ‘Het is nu nog vaak: Piet gaat weg, we zoeken een nieuwe Piet’, vertelde ze. ‘Maar ik wil graag verder vooruitkijken: waar gaan we naartoe? En wat voor mensen hebben we daarbij nodig?’

Rondetafeldebatten

Na de volgende pauze werd het tijd om met z’n allen aan het werk te gaan. Er kwamen flipover-vellen en dikke stiften tevoorschijn. Konden de bezoekers per tafel een paar strategieën verzinnen om beter samen te werken? (En dan het liefst op het gebied van bedrijfsleven en Defensie?).

Dat leverde vaak boeiende uitwisselingen op.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

De denkkracht was nu toch verzameld, en kon toch niet van boord…

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Klein Zwitserland

Na drie kwartier brainstormen met z’n allen was het alweer tijd voor de laatste spreker van de dag. Carla Smits-Nusteling, voormalig tophockeyster en dito manager (de eerste vrouwelijke CFO van een Nederlands AEX-bedrijf ooit), vertelde daarbij over hoe zij een paar jaar geleden instapte bij hockeyclub Klein Zwitserland, ooit een vermaard topclub, maar inmiddels afgezakt tot plek 67 in Nederland. Via een paar gerichte acties werd de weg naar boven ingezet, en tot nummer 15 geklommen. Maar het echte verschil maakte de club pas toen het ook de karakters van de spelers in beeld ging brengen, via een gerichte vragenlijst.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Dat bleek een winnende formule, vertelt ze. Niet lang daarna werden 3 teams van de club Nederlands kampioen. En dat allemaal nadat ze in coronatijd nog maar eens naar de film Moneyball had gekeken, en toen bedacht dat persoonlijkheid zeker de helft van prestaties voorspelt, net als de context van het team. Simpel voorbeeld, vertelde ze: ‘Eerst koos de coach als eerste uitloper bij de strafcorner altijd degene die het snelste kon lopen. Maar wie past eigenlijk het beste? Dat bleek juist degene met de meeste bravery, durf.’

‘Juist degene met het meeste lef bleek het beste als eerste uitloper bij een strafcorner.’

De vragenlijst is inmiddels door 30 miljoen mensen ingevuld, zegt ze. En maar 1 bleek de analyse verkeerd. ‘De vragenlijst voorspelde een groot leider. Maar wij keken in de praktijk naar een jongen die niet eens uit de kleedkamer durfde komen.’ Wat bleek? Het was de vader van de kandidaat die de vragen had beantwoord. ‘Dus voortaan willen we altijd zien dat mensen hem zelf invullen…’

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Tijd voor de borrel, waarvoor opnieuw ruimte in de hangar was gereserveerd.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Dagvoorzitter Heleen Stoevelaar kon tevreden terugkijken: Den Helder is misschien voor de meesten ver weg, maar het is al met al wel een onvergetelijke dag geworden, waar waarschijnlijk over een paar jaar nóg over wordt gepraat.

Zo'n 150 recruitmentmanagers reisden woensdag af naar Den Helder, waar ze aan boord van Zr. Ms. Karel Doorman welkom werden geheten.

Meer weten?

Wil jij je ook aansluiten bij het Recruitment Leaders Network? Klik hier voor meer info.

Recruitment Leaders Network

Lees ook

Fotografie: Jasper Spanjaart

6x Mathijs Bouman over de krapte: ‘Ontkennen vergrijzing is geen beleid’

Als vaste columnist van Het Financieele Dagblad en ‘huiseconoom’ van Nieuwsuur kennen velen de scherpe analyses van Mathijs Bouman, die in 2013 nog de ‘Gouden Stier’ won voor beste financieel commentator. Op 3 december is hij weer te gast bij het Seminar arbeidsmarkttrends 2025 – 2029 van Werf&, al meer dan 10 jaar hét arbeidsmarkt-event van het jaar, waarin de beste sprekers en specialisten vooruitblikken op wat ons volgend jaar te wachten staat, en waar Bouman een keynote zal geven met zijn kijk op de stand van zaken. Hier alvast een vooruitblik, met 6 van zijn meest recente visies uit het FD op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, waarbij ontkennen in elk geval geen zin heeft.

#1. Over… (schijn-)zzp’ers

‘We worden geregeerd door twee partijen die voor onze vrijheid strijden: de Partij voor de Vrijheid en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Nu breekt de vrijheid aan!’ Maar vrijheid van ondernemen? Niets daarvan, zegt Bouman. ‘Zielsgelukkige zzp’ers moeten het keurslijf van het arbeidscontract in. De wereld van cao’s, 36-urige werkweken en concurrentiebedingen is straks hun nieuwe gevangenis. Vrijheid in Nederland is vooral de vrijheid om hypocriet te zijn.’

Ontkennen heeft geen zin: we hebben te maken met enorme vergrijzing. En daardoor komen we op de arbeidsmarkt voorlopig nog wel mensen tekort, stelt FD-columnist Mathijs Bouman. Maar wat zijn hiervan de consequenties?

Sowieso ziet hij weinig reden waarom de Belastingdienst de jacht op de schijnzelfstandige zou moeten heropenen. ‘Ook goedverdiende interimmers, hooggekwalificeerde vaklieden en levensgenietende vrijbuiters kunnen straks voor de bijl gaan. Willen ze geen arbeidscontract? Blijven ze liever eigen baas? Maakt niet uit, de wensen van zzp’ers spelen bij de handhaving geen rol.’ Een zwaktebod, noemt hij deze inbreuk op contractvrijheid, waarvoor hij eigenlijk geen enkele reden ziet. ‘En zeker niet genoeg voor zo’n ingrijpende beperking van de keuzevrijheid van volwassen, weldenkende Nederlanders.’

#2. Over… de skills-revolutie

Ook Bouman viel op dat er tegenwoordig meer over vaardigheden dan diploma’s wordt gesproken. ‘Het is precies wat onze krappe arbeidsmarkt nodig heeft’, zegt hij daarover. ‘Talent wordt beter benut als vaardigheden belangrijker zijn dan toevallige diploma’s, en vergeten groepen die om een of andere reden niet het juiste diploma hebben bemachtigd (schoolverlaters, statushouders, zijinstromers) toch aan de bak komen.’ Bovendien, zegt hij: ‘Liever een ongediplomeerde werknemer die zichzelf geschoold heeft in de nieuwste A.I.-toepassingen, dan een ICT’er met oude papieren maar zonder up-to-date kennis.’

Ontkennen heeft geen zin: we hebben te maken met enorme vergrijzing. En daardoor komen we op de arbeidsmarkt voorlopig nog wel mensen tekort, stelt FD-columnist Mathijs Bouman. Maar wat zijn hiervan de consequenties?

Maar toch ziet hij ook dat in de praktijk de obsessie met diploma’s moeilijk is af te leren. ‘Zo is op werkenbijdeoverheid.nl geen enkele vacature te vinden zonder diploma-indicatie.’ En ook elders ziet hij werkgevers nog vaak om diploma’s vragen, terwijl je je af kunt vragen: waarom? Maar ‘gelukkig’ ziet hij aan de andere kant ook steeds meer initiatieven om relevante praktijkervaring toch tastbaar te maken voor werkgevers. Zoals CompetentNL, dat ‘een nationale skillstaal’ moet opleveren. En, tip voor werkgevers: ‘Schrap in uw volgende vacaturetekst eens alle verwijzingen naar opleiding en diploma (inclusief dat laffe ‘hbo-denkniveau’), en omschrijf in plaats daarvan alleen de vaardigheden die de kandidaat moet hebben.’

#3. Over… het huidige kabinet

Dat het huidige kabinet weinig op lijkt te hebben met het oplossen van de vele personeelstekorten, dat constateerden we op deze site al eerder. Bouman sluit zich daarbij aan. Bijvoorbeeld in zijn kritiek op het besluit om de ambtenaren op een nullijn te zetten. ‘Niet echt een oplossing voor het personeelstekort bij de overheid’, schrijft hij daarover. ‘Het regeerprogramma is een grabbelton van slechte ideeën en de nullijn is daarin een grote prijs.’ Het gaat overigens ook niet werken, denkt hij. ‘In 2010 stond de nullijn ook in het regeerakkoord. Het werkte even, maar binnen mum van tijd was de loonachterstand weer ingehaald. De krappe arbeidsmarkt laat zich niet dwingen.’

Sowieso mist hij in het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet ‘een zonnestraaltje licht op de krappe arbeidsmarkt.’ Onbegrijpelijk, aldus Bouman. ‘De ambities zijn groot. Er moeten honderdduizend huizen per jaar worden gebouwd, wegen opgeknapt en aangelegd, gebouwen verduurzaamd en maar liefst 4 kerncentrales uit de grond gestampt. Daarnaast moeten zorg en onderwijs beter toegankelijk worden én gaat het budget voor defensie verder ophoog. Veel van die zaken wilde het vorige kabinet ook. Maar het beleid strandde telkens op de harde werkelijkheid van de arbeidsmarkt: er zijn geen mensen te vinden. Miljarden bleven op de plank liggen. Het nieuwe kabinet wil nu de arbeidsmigratie beperken, waardoor het personeelstekort nog nijpender wordt.’ Maar een visie daarop? Die schittert in het Hoofdlijnenakkoord helaas door afwezigheid, stelt Bouman teleurgesteld vast.

#4. Over… migratie en demografie

Nu we het toch over het kabinet hebben: dat bij hen migratie niet hoog op de agenda staat, kunnen we rustig een understatement noemen. Toch ontkomen we er op de arbeidsmarkt echt niet aan, gelooft Bouman. En dan met name: migratie vanuit Afrika. ‘In 2050 woont een kwart van de wereldbevolking in Afrika en is de economie van een land als Nigeria groter dan die van Duitsland’, schrijft hij bijvoorbeeld. ‘The Economist spreekt al van ‘de Afrikaanse eeuw’. Met zo’n gebied moet je nu al handels- en investeringsakkoorden sluiten, zodat Nederlandse bedrijven meeprofiteren. Je zoekt samenwerking en politieke invloed, misschien zelfs via afspraken over arbeidsmigratie.’

En dan het liefst in Europees verband, stelt hij. Want demografie liegt niet. En volgens Bouman helpt het dan ook zeker de eerste 20 jaar niet om te praten over het aantal kinderen dat in Nederland geboren zouden moeten worden, zoals Pieter Omtzigt begin september deed in de H.J. Schoolezing. ‘Met meer kinderen los je de personeelstekorten niet op. In elk geval niet in de eerste 20 tot 25 jaar; dan zijn er juist meer mensen nodig voor zorg en onderwijs. En een onderzoek in ESB laat bovendien zien dat moeders in de eerste 7 jaar na de geboorte van hun eerste kind bijna 50% minder uren gaan werken. Nog minder arbeidsaanbod, dus.’ Kortom: ‘Er is geen lang debat nodig om te concluderen dat je met meer Nederlandse baby’s de arbeidsmigratie niet remt’, aldus Bouman.

#5. Over… korter werken

Aan de ene kant een enorm krappe arbeidsmarkt, aan de andere werknemers die steeds meer de macht hebben, en eigenlijk en masse korter willen werken. Hetzij op minder late leeftijd, hetzij in kortere werkweken. Bouman signaleert dat dit soms lastige dilemma’s oplevert. Zoals met vakbond FNV, als die pleit voor vierdaagse werkweken. De econoom is er niet van overtuigd dat ‘onze extreem krappe arbeidsmarkt dat wel aankan’, zo schrijft hij. ‘Voordat we het contra-intuïtieve idee van ‘meer produceren door minder te werken’ zomaar over het hele land uitrollen, is er eerst een grootschalig, langdurig en dubbelblind onderzoek in Nederland nodig. Laat FNV daar eerst voor pleiten.’

Ook het vroegpensioen, de afgelopen tijd een beladen onderwerp in de polder, ziet hij gezien de huidige omstandigheden niet echt zitten. ‘De hogere AOW-leeftijd kan voor niemand meer een verrassing zijn’, stelt hij. Tegelijk ziet hij dat ‘vakbonden blijven dromen van AOW met 65 jaar en werkgevers blijven hopen dat personeelstekorten tijdelijk zijn. Maar vergrijzingsontkenning is geen arbeidsmarktbeleid.’

#6. Over… het tekort aan technici

Over naar een van de meest vergrijzende beroepsgroepen: de techniek. En niet alleen een vergrijzende sector, maar ook een sector waarvoor het telkens weer heel moeilijk blijkt om jongeren te werven. ‘Al jaren proberen overheden, scholen en bedrijven jongeren te verleiden te kiezen voor bètavakken en technische opleidingen. Het resultaat stelt telkens teleur’, constateert ook Bouman wat gelaten. Percentueel mag de instroom dan min of meer gelijk blijven, doordat het aantal jongeren afneemt, daalt in absolute aantallen ook de instroom op technische opleidingen. En juist dat is het probleem, stelt Bouman. ‘We komen aantallen technici tekort, niet procenten.’

Maar ook hier stelt het Hoofdlijnenakkoord van het huidige kabinet volgens hem flink teleur. ‘Voor buitenlandse technici gaat de deur een stuk verder dicht.’ En ‘hoe we de Nederlandse jeugd nu eindelijk eens verleiden om voor een technische opleiding te kiezen, daarover zwijgt het kabinet.’ Sterker nog, zelfs de aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven dreigt er flink op achteruit te gaan, constateert hij. ‘Er moet een miljard worden bezuinigd op subsidies en minister van onderwijs Eppo Bruins koos het Regionaal Investeringsfonds (RIF), dat precies bedoeld is om bedrijven en mbo’s samen te laten werken en al 10 jaar lang succesvol is.’ Een onverstandige keuze, zo laat hij niet na te benadrukken.

Meer weten?

Welke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn een kans of juist een bedreiging voor jouw organisatie? Wat zijn de laatste nieuwtjes en waarmee behaal je meteen een aantal quick wins? Je leert het allemaal op het jaarlijkse hoogtepunt: het Seminar ArbeidsmarktTrends, dat dit jaar op 3 december plaatsvindt.

Trends

Lees ook

Foto’s: ArbeidsmarktTrends 2024-2028

 

Recruitment Tech Awards prooi voor In2Dialog (2x) en Oranjegroep

De Recruitment Tech Awards zijn dit jaar gewonnen door In2Dialog en de Oranjegroep. In2dialog ging zelfs met twee Awards naar huis, zowel in de categorie Best Tool als in de categorie A.I. in de Benelux. De Oranjegroep won (samen met Recrubo.ai) de prijs voor Best Case (foto).

‘We zijn ontiegelijk trots op hoe innovatief recruitment in Nederland is, zonder de menselijke factor uit het oog te verliezen.’

De prijzen werden uitgelegd tijdens het Recruitment Tech Event in De Fabrique in Utrecht. Roderick Bronzwaer zei daar namens In2Dialog op het podium ‘ontiegelijk trots’ te zijn op de twee Awards die hij had gewonnen. ‘We zijn ontiegelijk trots op de reis die wij afgelegd hebben en die nog lang niet voorbij is’, zei hij, samen met compagnon Amar Cosijn. ‘Maar we zijn ook trots op recruitend Nederland. Trots op hoe innovatief jullie zijn, zonder de menselijke factor uit het oog te verliezen.’

Proces tweaken

Die Nederlandse innovatiekracht werd ook geroemd door Fred Baird, die namens Oranjegroep de prijs voor de beste case in ontvangst nam. Hij riep tegelijk de anderen in de zaal ook op zeer innovatief te durven zijn. Jurylid Eveline Mutsaerts zei daarbij vooral onder de indruk te zijn van de internationale veelzijdigheid van het systeem. ‘Wat ik enorm gaaf vind is niet alleen de enorme aantallen die hiermee door het proces kunnen gaan, uit alle hoeken van Europa, maar ook dat het hen met Recrubo lukt de candidate experience vast te houden in allerlei talen, en dat ze het proces continu blijven tweaken.’

‘Enorm gaaf dat het Oranjegroep lukt de candidate experience vast te houden in zoveel talen.’

Met de technologie van Recrubo.ai, geïntegreerd in Carerix, heeft Oranjegroep meer dan 500 medewerkers aangenomen én 500 uur aan recruitment bespaard. Recrubo vertaalt vacatures direct in 10 mogelijke talen naar een AI Recruiter, die kandidaten prescreent en geschikt bevonden kandidaten via WhatsApp inplant voor een interview. Niet-passende kandidaten worden bovendien gematcht aan betere vacatures.

Interviewvaardigheden

Recrubo had ook ingeschreven voor de andere categorieën, maar moest de prijs voor Best Tool dus laten aan In2Dialog, een A.I.-gestuurde tool voor sollicitatiegesprekken. De software neemt interviews op, verwijdert achtergrondgeluiden en genereert automatische transcripties. Met geavanceerde taalmodellen analyseert de tool deze transcripties vervolgens diepgaand. Dat levert dan weer gedetailleerde rapporten op over kandidaten, waaronder hun competenties, motivatie en cultural fit.

Van links af: jurylid Jeroen Klerkx (Picnic) Amar Cosijn en Roderick Bronzwaer.

Daarnaast evalueert de tool de interviewvaardigheden van recruiters, zoals welke vragen gesteld worden aan wie, en hoe lang bepaalde onderwerpen worden besproken. Door dit soort inzichten helpt In2Dialog organisaties om betere hiring decisions te maken en de effectiviteit van hun recruitmentproces te verbeteren. De tool is ontworpen met oog voor privacy en voldoet aan de GDPR-richtlijnen.

‘Zonder open eindjes’

De prijs voor ‘best tool’ is gekozen op basis van een rapport van de Recruitment Tech Vakjury (50%) én een publieksstem (50%). ‘Het is een tool die in veel opzichten de recruiter ondersteunt’, zo luidt het rapport van de vakjury. ‘Qua look and feel ziet het er ook heel gebruiksvriendelijk uit. De tool is echt helemaal rond. A.I. is echt goed doorgevoerd, zonder open eindjes. Het is niet alleen goed voor de beoordeling van de kandidaat, maar ook om als recruiters te leren.’ En vandaar dus ook de winst van de A.I. in de Benelux-Award.

Lees ook

Over het functieprofiel, misschien wel het grootste probleem in recruitment

Het functieprofiel is al net zo’n onwrikbaar onderdeel van elk recruitmentproces als cv’s, diploma’s en ongestructureerde sollicitatiegesprekken. Maar het is dringend toe aan heroverweging, schrijven drie wetenschappers in Harvard Business Review, in een artikel met de titel Why Employees Quit. Hoe we nu omgaan met functieomschrijvingen kan volgens hem namelijk echt niet meer. ‘Meestal bestaat zo’n omschrijving uit niet meer dan een mengelmoes van skills, kwalificaties en gemeenplaatsen over werkstijl en cultuur, afkomstig uit eerdere functiebeschrijvingen, vacatures van concurrenten en vereisten voor titels en salarisschalen.’

‘Geen wonder dat toekomstige werknemers hun cv’s zo opblazen dat ze er als superhelden uitzien.’

Het geheel is volgens hen meestal zo breed dat het nietszeggend is. ‘En het is vaak onmogelijk (en onnodig) om de functie te vervullen zoals beschreven. Geen wonder dat toekomstige werknemers hun cv’s zo opblazen dat ze er als superhelden uitzien. Mensen aan beide kanten van het proces – werkgevers en kandidaten – weten dat deze berichten niet overeenkomen met de werkelijkheid.’ En dat is een fundamenteel probleem aan het worden, zeggen ze, omdat de wereld de afgelopen jaren ingrijpend veranderd is, en we behoefte hebben aan betere manieren om talent aan te trekken en te binden.

Taylorisme

De oorsprong van de functiebeschrijving gaat meer dan een eeuw terug, halen de onderzoekers aan, verwijzend naar Frederick Taylor, wiens wetenschappelijke managementtheorie veranderde hoe werk werd georganiseerd en beoordeeld. ‘Toen hij fabrieken in de industriële economie observeerde, begon Taylor de precieze tijd te meten die nodig was om verschillende banen en taken uit te voeren. Daarna was het relatief eenvoudig om het werk en de vereisten in vacatures te beschrijven. Werkgevers hielden deze beschrijvingen kort omdat kranten per regel betaalden om ze te publiceren.’

‘Online veranderden de vacatures al snel in belachelijke verlanglijstjes van capaciteiten en referenties.’

Toen vacaturebanken echter online gingen en één vast bedrag gingen rekenen, ongeacht de lengte van de vacature, namen de beschrijvingen sterk toe, constateren de onderzoekers. ‘De vacatures veranderden al snel in belachelijke verlanglijstjes van capaciteiten en referenties. De juridische afdelingen van bedrijven werden betrokken bij het schrijven en goedkeuren – en het verder opblazen – van de taal om hun organisaties maximale speelruimte en bescherming te geven bij beslissingen over talent.’

Basis voor ontslag

Ze halen ook Maury Hanigan aan, de CEO van het jobmarketingplatform SparcStart, die zegt dat functiebeschrijvingen ‘de basis zijn geworden op basis waarvan een werknemer wordt geëvalueerd en mogelijk ontslagen’. Met dat doel in het achterhoofd is het niet vreemd dat ze slecht werken als marketingdocumenten om een baan te verkopen en weinig bijdragen aan een goede match tussen mensen en functies. Hanigan vergelijkt het gebruik van een functieprofiel in recruitment dan ook met ‘het verkopen van een huis door de hypotheekpapieren op te hangen’.

De nauwkeurig vastgelegde functieomschrijving zal waarschijnlijk niet helemaal kunnen verdwijnen, erkennen de auteurs. Maar in recruitment kun je echt beter op zoek naar nieuwe vormen, stellen ze. ‘Door je te richten op wat iemand gaat doen (zoals je zou doen in een contract voor bijvoorbeeld een zzp’er) in plaats van te beschrijven wat de persoon zal zijn (in een waslijst aan vaardigheden), kun je werkzoekenden helpen inschatten of een functie past bij de activiteiten die hen energie geven, de vaardigheden waarin ze willen investeren en de afwegingen die ze in hun leven willen maken.’

Door je te richten op wat iemand gaat doen kun je helpen inschatten of een functie past bij wat iemand energie geeft.’

Die mate van specificiteit zal werkzoekenden volgens hen ook ‘aanmoedigen om zichzelf nauwkeuriger te vertegenwoordigen in hun cv’s en interviews. Waardoor beide partijen een duidelijker gevoel krijgen van geschiktheid van de kandidaat. De nieuwe werknemer kan meteen aan de slag en jullie hebben gedeelde verwachtingen voor ontwikkeling en prestaties vastgesteld – een fundament waarop jullie samen kunnen voortbouwen.’

Job moves

De drie auteurs, Ethan Bernstein, Michael B. Horn, en Bob Moesta, spraken de afgelopen jaren meer dan 1.000 mensen die van baan zijn veranderd waarom ze dat deden. Ze schreven samen recent ook een boek, Job Moves: 9 Steps for Making Progress in Your Career. Hierin behandelen ze meerdere HR-aspecten, zoals ook een vernieuwende aanpak van onboarding en exitgesprekken. Ze betogen daarin onder meer dat er dringend behoefte is aan manieren om mensen meer zinvol werk te kunnen bieden, en mogelijkheden om vooruit te komen in hun carrière. Anders zal het verloop hoog blijven, met alle gevolgen van dien, schrijven ze.

Mensen die van baan veranderen, doen dat doorgaans om 4 redenen.

Mensen die van baan veranderen, doen dat volgens de auteurs doorgaans om 1 van de volgende 4 redenen (of een combinatie ervan): omdat ze uit hun huidige situatie willen stappen, weer controle willen krijgen over hun werk of leven, hun werk weer willen afstemmen op hun kennis en capaciteiten of de volgende stap in hun carrière willen zetten. Maar denk daarbij vooral niet alleen aan ‘een stap omhoog’, benadrukken ze. ‘De zoektochten hebben doorgaans weinig te maken met loopbaanontwikkeling zoals die traditioneel wordt gedefinieerd – een gestage, lineaire klim van junior naar senior medewerker. In plaats daarvan zigzagt de vooruitgang volgens wat het individu op een bepaald moment het meest uit zijn werk en leven wil halen.’

Liever over drijfveren

En het is goed om daar rekening mee te houden, betogen ze. En dat gaat dus veel verder dan vasthouden aan die starre functiebeschrijving. Veel slimmer is het volgens hen om het gesprek aan te gaan over wat mensen ambiëren en willen bereiken. ‘Zo kun je samen werken aan een carrièreplan dat zowel de belangen van de werknemer als die van de organisatie dient.’ Praat liever over drijfveren dan over vastliggende taken dus, stellen ze. ‘Vooral als je een werkplek probeert te creëren die werknemers elke dag opnieuw zou willen aannemen nadat ze bij de organisatie zijn gekomen.’

‘Het helpt om je te richten op de ervaringen van de functie, niet op de kenmerken.’

En daarmee kun je ook best in je vacatureteksten rekening houden, schrijven de onderzoekers. ‘Maak bijvoorbeeld een “schaduw”-profiel die de officiële functiebeschrijving aanvult om te verduidelijken wat de persoon die je wil aannemen eigenlijk zal gaan doen in de rol. Het kan nuttig zijn om concrete beschrijvingen van activiteiten en taken te ontlenen aan functioneringsgesprekken van mensen die de functie al effectief uitoefenen. Het helpt ook om je te richten op de ervaringen van de functie, niet op de kenmerken.’

Open keukens en afgewerkte kelders

Wat ze daarmee bedoelen? Denk nog even terug aan de analogie van de huizenverkoop. ‘Net als de meeste functiebeschrijvingen, richten vastgoedadvertenties zich op kenmerken, zoals open keukens, thuiskantoren en afgewerkte kelders. Maar die dingen zijn alleen belangrijk in de context van de dagelijkse ervaring: hoe zullen mensen ze gebruiken als ze koken, als ze thuis werken of als ze vrije tijd hebben? Dat is wat de makelaar hen helpt voor te stellen tijdens een rondleiding.’

Je kunt een soortgelijke aanpak hanteren in recruitment, stellen ze. ‘Als je een privé, informele ‘rondleiding’ geeft over de functie die je probeert in te vullen, beschrijf dan kort een “dag uit het leven” en bied aan om een praatje te maken zodat je meer praktische details kunt geven. Hoe zien bepaalde onderdelen van de functieomschrijving er in de praktijk uit? Zonder deze extra informatielagen zullen mensen verdwalen in een wazige functieomschrijving of gewoon verder scrollen naar een meer voor de hand liggende functie.’

Holacratie

Door dergelijke details wel in te vullen, kunnen mensen zichzelf een bepaalde rol voorstellen. ‘En als het gewoon niet past, zullen zij – en jij – dat eerder herkennen. Als beide partijen echter nog steeds geïnteresseerd zijn, kun je je verdiepen in hoe je de dagelijkse ervaringen kunt afstemmen op het individu.’ Dit sluit wel aan bij de ideeën van holacratie, stellen ze, zoals wereldwijd beroemd geworden bij Zappos en in Nederland onder meer bij Viisi, waarbij het werk decentraal wordt georganiseerd en werknemers zelf de regels maken, hun eigen baan vormgeven, zelf doelen en targets stellen en teams vloeiend vormen en ontbinden.

‘Hoe fijnmaziger je rollen kunt opdelen, hoe meer kans banen te ontwerpen met de juiste balans tussen organisatorische en individuele behoeften.’

Ook wijzen ze naar de skills-revolutie. ‘Hoe fijnmaziger je rollen en taken kunt opdelen, hoe meer kans je hebt om banen te ontwerpen die de juiste balans vinden tussen organisatorische behoeften en individuele vooruitgang.’ En dat kan ook helpen bij interne mobiliteit. ‘Een aantal bedrijven heeft al talentmarktplaatsen gecreëerd om dergelijke interne mobiliteit te vergemakkelijken.’

Technologie kan daarbij meer dan ooit ondersteunen, stellen ze. ‘Een hele generatie mensen heeft gezien dat technologie gepersonaliseerde gebruikerservaringen levert – en ze verwachten nu ook meer gepersonaliseerde werknemerservaringen.’ Een starre functieomschrijving past daar steeds minder bij. De hoogste tijd dus om ook in jouw vacatures naar meer moderne alternatieven te zoeken?

Lees ook

‘Resultaten van inspanningen in recruitment nog steeds niet of nauwelijks gemeten’

De afgelopen jaren zijn data in recruitment steeds belangrijker geworden. Geen campagne zo klein, of de resultaten ervan worden bijgehouden. Maar hoe telt het allemaal op? Weten én meten we inmiddels het rendement van onze wervingsactiviteiten? Leidt het werkelijk tot betere instroom? De laatste editie van het Resourcing and Talent Planning Report van de Britse beroepsorganisatie CIPD werkt daarbij behoorlijk ontnuchterend. Na bijna een kwart eeuw onderzoeken meldt nog steeds minder dan een kwart van de organisaties (24%) op dit moment het rendement van hun wervingsactiviteiten te meten.

Daarnaast zegt slechts minder dan een derde (31%) van degenen die überhaupt al op de hoogte zijn van verloopdata bij hun organisatie dat ze de kosten hiervan berekenen. Er is overigens wel een stijging te zien: in het onderzoek van 2022 zei zelfs maar 13% de ROI van zijn recruitment te berekenen. Dan is die 24% van nu heel wat, zou je kunnen stellen. Ook is er een stijging te zien in het aantal werkgevers dat data verzamelt over de prestaties van nieuwe medewerkers (31%, versus 24% in 2022), de effectiviteit van retentie-initiatieven (20%, tegenover 12%) en de voorspellende waarde van assessments (12% versus 7%).

‘Het wordt tijd een meer evidence-based aanpak te gaan hanteren.’

‘Verbazingwekkend’, noemt Louise Shaw, Managing Director bij Omni RMS, het bureau dat medeverantwoordelijk was voor het CIPD-onderzoek desondanks de bevinding dat de resultaten van recruitment nog altijd zo weinig gemeten worden. ‘Mensen zijn de grootste kostenpost voor de meeste organisaties. Niet bijhouden en monitoren waar inefficiënties een nadelig effect hebben op budgetten heeft een enorme impact. De kosten van een bad hire gaan bijvoorbeeld echt verder dan alleen wervingskosten. Het wordt tijd dat ook in resultaten uit te drukken en een meer evidence-based aanpak te gaan hanteren.’

Meer interessante resultaten

Het grootschalige jaarlijkse CIPD-onderzoek onder meer dan 1.000 Britse HR- en recruitmentprofessionals, dit jaar toe aan zijn 24ste editie, gaat overigens lang niet alleen over de ROI van recruitment. Er zijn ook tal van andere resultaten in te vinden. Een kleine selectie uit het rapport van 42 pagina’s:

  • Korte tijdshorizon. Terwijl 31% van de organisaties in hun personeelsplanning kiest voor een kortetermijnaanpak (tot 6 maanden), plant 18% meer dan 2 jaar vooruit, waarbij grotere organisaties geneigd zijn verder in de toekomst te plannen.
  • Weinig skills gaps gemeten. Slechts 38% van de organisaties verzamelt gegevens om vaardigheidstekorten te identificeren en minder dan een derde probeert toekomstige vaardigheidseisen of retentieproblemen te identificeren. Ongeveer 1 op 5 evalueert de beschikbaarheid van talent op de markt, de kosten om talent intern versus extern te vervangen, of de kosten om te investeren in automatisering.
  • Werving blijft lastig. De concurrentie voor goed gekwalificeerd talent is het afgelopen jaar toegenomen volgens 69% van de respondenten. Van hen ondervond 64% moeilijkheden bij het aantrekken van kandidaten. Werving voor senior en geschoolde functies was het meest uitdagend, vooral in de publieke sector (52%), hoewel 19% ook moeite had om laaggeschoolde kandidaten aan te trekken.
  • Meer inzet op retentie. Veel organisaties hebben te maken met toenemende retentieproblemen (56%), en er is een stijging te zien van het aandeel organisaties dat stappen onderneemt om dit tegen te gaan, van 29% in 2021 naar 42% in 2024. Vooral het behoud van nieuwe medewerkers is een probleem voor veel organisaties: 41% van degenen die in de afgelopen 12 maanden kandidaten selecteerden zei dat nieuwe aanwervingen altijd, meestal of soms ontslag namen binnen de eerste 12 weken, terwijl 27% aangaf dat geselecteerde kandidaten altijd, meestal of soms niet op hun kwamen opdagen op hun eerste dag.

Toch iets meer diversiteit

  • Steeds meer interne training. Organisaties doen steeds meer een beroep op interne training en ontwikkeling om aan hun talentbehoeften te voldoen, aangezien 56% zegt dat ze dit jaar méér talent intern hebben ontwikkeld dan in het jaar daarvoor.
  • Ook toch iets meer diversiteit. Waar in 2022 nog 32% van de respondenten zei (zeer of extreem) actief te zijn om diversiteit te bevorderen, is dat dit jaar gestegen tot 40%, ondanks dat het onderwerp misschien wat van de agenda lijkt verdwenen, of zelfs soms wordt tegengewerkt. Dat laatste zie je overigens ook wel terug in de resultaten: waar in 2022 nog slechts 16% aangaf ‘uitdagingen’ te zien in het aannemen van meer divers talent, is dat dit jaar gestegen naar 29%.

Meer tech en A.I.

  • Meer tech en A.I. Zo’n 78% van de organisaties zegt de afgelopen 12 maanden meer gebruik te zijn gaan maken van technologie bij het wervings- en onboardingsproces. Bijna een derde (31%) zegt een vorm van A.I./machine learning te gebruiken – tegenover 16% in 2022. Van degenen die A.I. gebruiken, zegt 66% dat het de wervingsefficiëntie heeft verbeterd en 62% dat het de beschikbaarheid heeft vergroot van nuttige informatie voor resource planning. Net als in voorgaande jaren geloven de meeste respondenten echter dat hun gebruik van tech wordt beperkt door een gebrek aan middelen, vaardigheden en kennis.
  • Meer ongeschikte kandidaten. De afkoeling van de arbeidsmarkt is ook in de resultaten van dit onderzoek merkbaar: meer organisaties melden meer kandidaten voor hun vacatures te krijgen dan hiervoor. Opvallend is echter wel dat 52% zegt een toename te hebben gezien van ongeschikte kandidaten dan van geschikte kandidaten (34%). Zo’n 56% zegt hierop te reageren door talent intern verder te ontwikkelen, terwijl 35% zegt vacante functies te proberen te vervangen door middel van technologie en automatisering.
  • Nog weinig RPO. De Britse arbeidsmarkt is natuurlijk niet helemaal vergelijkbaar met de Nederlandse. Maar toch valt op dat in dit onderzoek slechts 3% van alle respondenten aangeeft al zijn werving en selectie uit te besteden (via een RPO-constructie). Zo’n 47% van de organisaties voert daarentegen het recruitment volledig intern uit met eigen mensen, 20% werft zowel intern als via bureaus en 31% maakt gebruik van een combinatie van in-house en uitbestede werving.

Conclusie: meten is cruciaal

Met 32% van alle organisaties die verwacht dit jaar zijn recruitmentbudget te verhogen, vanwege de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt, is het meer zaak dan ooit de resultaten van alle inspanningen te gaan meten, aldus Louise Shaw. Ze noemt het ‘van cruciaal belang’ dat organisaties de effectiviteit van hun werving- en selectieactiviteiten gaan bijhouden. ‘Als ze een hoog verloop zien, moeten ze begrijpen waar de inefficiënties in het recruitmentproces zitten.’

‘Veel organisaties beschikken niet over de skills en technologie om iets anders te meten dan de traditionele data, zoals de time-to-hire.’

De uitdaging is echter dat veel organisaties volgens haar ‘niet over de vaardigheden en technologie beschikken om gegevens te meten die verder gaan dan de traditionele gegevens, zoals de time-to-hire. Nu we glimpjes van verbetering in het recruitmentlandschap beginnen te zien, moeten bedrijven een talentstrategie hebben waarmee ze hun middelen kunnen optimaliseren, datagestuurde beslissingen kunnen nemen en, misschien nog belangrijker, hun investering kunnen rechtvaardigen.’

Meer weten?

Lees hier het hele onderzoek:

CIPD Resource and Talent Planning 2024

Lees ook

Dit zijn 50 van de meest schaarse beroepen voor 2025

Wat zijn 50 van de meest schaarse beroepen voor 2025? Om daar achter te komen keek Intelligence Group naar de 10 grootste vakgebieden met beroepen die momenteel als zeer schaars of extreem schaars worden aangemerkt. Dat zijn dus allemaal beroepen die binnen een beroepsgroep vallen die op basis van vraag (vacatures) en aanbod (actief werkzoekenden) als zeer/extreem schaars gezien worden. Bovendien geldt voor alle beroepen dat ze qua vraag/vacatures sneller groeien of qua aanbod sneller krimpen dan de beroepsgroep waartoe ze behoren. Anders gezegd, ze worden schaarser in 2025.

Er is niet alleen gekeken naar de schaarste nu, maar ook naar de verwachting voor 2025.

Er is niet alleen gekeken naar de huidige schaarste (verhouding vraag/aanbod), maar ook naar de verwachting voor 2025, plus een indicatie of het gaat stijgen/dalen. Daarbij zegt een ratio van bijvoorbeeld 50:1 dat één actieve baanzoeker kan kiezen uit 50 vacatures die in een jaar ontstaan. Als alleen actieve baanzoekers bewegen op de arbeidsmarkt, bleven 49 ongevuld. Uiteraard heb je in de praktijk ook latente baanzoekers, interne mobiliteit, zij-instromers en (arbeids)migranten. Maar het overgrote gedeelte blijft uiteraard oningevuld. Dat levert het volgende overzicht van de 50 meest schaarse beroepen van Nederland op:




Schadecalculator: zeer schaars

Van al deze 50 beroepen is alleen de schadecalculator als ‘zeer schaars’ aan te merken, met een verhouding van 4 vacatures op elke actieve baanzoeker. Voor alle andere beroepen geldt dat ze als ‘extreem schaars’ worden gekwalificeerd (met een verhouding van minstens 5 vacatures voor elke werkzoekende). Voor de isoleerder is de verhouding helemaal bizar: een werkzoekende isoleerder kan maar liefst kiezen uit 43 verschillende vacatures. Maar ook bijvoorbeeld dakdekkers, elektrotechnici en autoschadeherstellers hebben nog altijd een bijzonder ruime keus in vacatures.

Deze getallen verschillen ook nog per regio en per ervaringsniveau. Het kan dus goed zijn dat een ervaren isoleerder in Eindhoven een ratio heeft van 83:1 en in Meppel van 12:1. Deze verschillen duidt het UWV (kwalitatief) ook op regionaal niveau. Verschil tussen de data van Intelligence Group en het UWV is dat de tweede vooral naar werklozen kijkt en de eerste naar actieve baanzoekers, werkzaam én werkloos. De meeste mobiliteit vindt immers plaats van werk naar werk. Overigens wijzen de cijfers van beide onderzoeken wel in dezelfde richting. Nauwelijks werklozen in een bepaalde beroepsgroep is ook een uitstekende indicatie van schaarste.

Een werkzoekende isoleerder kan maar liefst kiezen uit 43 verschillende vacatures.

Opvallend in de lijst is het grote aantal praktische beroepen. Ook valt het aantal technische functies dat erin voorkomt op. Andermaal een signaal dat ook daar in het onderwijs meer aandacht voor mag zijn? Want van veel van die beroepen verwachten de onderzoekers ook nog eens dat de kandidaten ervoor komend jaar nóg schaarser zullen worden dan ze nu al zijn.

Meer weten?

Wil jij weten hoe je deze schaarse doelgroepen het beste kunt werven? In het dashboard Giant vind je antwoorden op jouw wervingsvraagstukken. Met nu bovendien een mooie eindejaarsactie. Lees er hier alles over:

Giant

Lees ook

‘Stop nou eens met te veel doelen in één sollicitatiegesprek te willen proppen’

Laten we eerlijk zijn: het lijkt efficiënt om zoveel mogelijk uit één sollicitatiegesprek te halen. Toch is dat in de praktijk vaak een valkuil. Als we proberen te veel verschillende doelen te bereiken in één gesprek, riskeren we dat geen enkel doel écht goed wordt gehaald. Dit inzicht, dat ik al jaren deel in mijn workshops, werd recentelijk bevestigd in onderzoek van Timothy Wingate en Joshua Bourdage. Zij stelden de vraag: waarom negeren interviewers de bewezen effectieve methoden, zoals gestructureerde interviews? Het antwoord ligt in de verschillende doelen die we vaak tegelijk nastreven in één gesprek.

Wil je te veel doelen bereiken in één gesprek, riskeer je dat je geen enkel doel écht goed haalt.

Bij het ontwerpen van een selectietraject gaan we ervan uit dat een sollicitatiegesprek er is om te beoordelen wie het meest geschikt is voor de functie. Maar zoals Wingate en Bourdage ontdekten, is dat slechts één van de drie doelen die werkgevers vaak in gedachten hebben bij sollicitatiegesprekken. Naast Assess, willen ze ook Impress en Inform. Ze willen de kandidaat enthousiast maken over de functie én duidelijke informatie geven over de rol en verwachtingen. En dat allemaal dus in één en hetzelfde gesprek.

De valkuil van meerdere doelen

Klinkt logisch, toch? En mogelijk ook wel bekend. Maar hier ligt nu net ook het probleem: deze doelen zijn niet altijd even goed te combineren in één gesprek. Vooral het tegelijkertijd willen beoordelen en indruk maken op de kandidaat is in de praktijk een recept voor mislukking. Stel je voor dat je in hetzelfde gesprek een kandidaat grondig probeert te beoordelen én tegelijkertijd probeert te overtuigen hoe fantastisch jouw organisatie is. De spanning tussen deze twee doelen kan ervoor zorgen dat je ofwel je objectiviteit verliest, of dat je de kandidaat niet echt overtuigt.

Iemand overtuigen en tegelijkertijd beoordelen? Dat werkt vaak averechts.

Het combineren van Assess (objectief beoordelen) en Impress (indruk maken) lijkt misschien een slimme manier om tijd te besparen, maar in de praktijk werkt het vaak averechts. Waarom? Omdat beide doelen verschillende benaderingen vereisen. Assess gaat over het stellen van kritische vragen, het grondig evalueren van de competenties van de kandidaat, en het behouden van objectiviteit. Impress, daarentegen, draait om overtuiging, enthousiasme, en een positieve sfeer creëren. Probeer die twee maar eens in balans te brengen in één gesprek – het is bijna onmogelijk zonder concessies te doen.

Combinaties die wél werken

Het resultaat? Je ondermijnt waarschijnlijk de kwaliteit van je beoordeling, of je slaagt er niet in de kandidaat écht te overtuigen. Dit bevestigt de gedachte dat als je twee tegenovergestelde doelen probeert te combineren, je altijd één van de twee ondermijnt. Wat werkt dan wél? Het is verstandig om per gesprek te bepalen wat het hoofddoel is en daarnaast één ondergeschikt doel te kiezen dat complementair is. Combinaties die goed werken zijn bijvoorbeeld:

  • IMPRESS & Inform tijdens een kennismakingsgesprek: Je wilt een goede indruk achterlaten zodat kandidaten geïnteresseerd raken in de functie, terwijl je ook eerlijk en authentiek hun vragen beantwoordt en duidelijk bent over de verwachtingen. Dit werkt goed bij eerste ontmoetingen of sourcingsgesprekken.
  • ASSESS & Inform in een selectieronde: Hier wil je vooral beoordelen of de kandidaat geschikt is, maar om dat goed te doen moet je transparant zijn over de functie. Dit stelt de kandidaat in staat om relevante ervaring, vaardigheden en motivatie duidelijk te laten zien.
  • INFORM & Assess tijdens een salaris- of onderhandelingsgesprek: Je informeert de geselecteerde kandidaat over de beloning en andere arbeidsvoorwaarden, terwijl je tegelijkertijd beoordeelt hoe de ervaring en vaardigheden passen binnen de loonstructuur van de organisatie en in hoeverre je flexibel kunt zijn.

Tips om je gesprekken te optimaliseren

Nu je weet dat het combineren van Assess en Impress niet effectief is, zijn hier enkele praktische tips om je sollicitatieproces te verbeteren. Deze tips zijn vooral nuttig bij selecties voor functies met een lage Base Rate (de kans dat een willekeurige kandidaat geschikt is voor een functie). Oftewel: gespecialiseerde functies waarbij slechts een klein percentage van de kandidaten geschikt is.

#1. Houd je aan 1 hoofddoel per gesprek

Bepaal voor elk gesprek wat het primaire doel is. Is het beoordelen, indruk maken, of informeren? Door je te concentreren op één hoofddoel voorkom je conflicterende prioriteiten en vergroot je de focus van het gesprek.

#2. Segmenteer je gesprekken

Probeer het sollicitatieproces op te delen in meerdere gesprekken. Gebruik het eerste gesprek om te impressioneren en het tweede gesprek om grondig te beoordelen. Dit helpt je om elk doel optimaal te realiseren zonder concessies te doen.

#3. Maak het proces duidelijk aan kandidaten

Leg aan de kandidaat uit wat het doel van elk gesprek is. Dit stelt niet alleen jou in staat om gefocust te blijven, maar helpt de kandidaat ook om zich goed voor te bereiden en met de juiste verwachtingen het gesprek in te gaan.

#4. Train je interviewers

Investeer in training voor interviewers, zodat ze goed zijn voorbereid op het gebruik van gestructureerde interviews. Dit verhoogt de nauwkeurigheid van het selectieproces en zorgt voor een eerlijker en inclusiever proces, wat met name belangrijk is bij gespecialiseerde functies.

Beoordelen terwijl je flirt

We zouden geen mens zijn als we niet de grenzen zouden opzoeken van wat ‘niet mag’. Dus hoe meer iemand zegt dat je Assess en Impress niet mag combineren, hoe meer we juist geneigd zijn om het toch te proberen. Dus, is er een manier om te beoordelen en tegelijk toch een goede indruk te maken? Ik ben ervan overtuigd dat dit kan, maar die goede indruk maak je niet door wat je vertelt, maar door wat je doet. Daarom heb ik het CACTUS-canvas© ontwikkeld. Dit universele model maakt het gestructureerde interview niet alleen effectiever, maar ook aantrekkelijker voor zowel de interviewer als de kandidaat.

We zouden geen mens zijn als we niet de grenzen zouden opzoeken van wat ‘niet mag’.

Sinds 2021 gebruiken organisaties als de NS en Actief Select het gestructureerde interview met het CACTUS-canvas, en ook de Universiteit Utrecht en Engie hebben het recent geïmplementeerd. Kortom, met dit canvas maak je van gestructureerde interviews een proces dat niet alleen effectief, maar ook sociaal en interactief is. Wil je meer weten over deze aanpak? Vraag dan hier een PDF-versie, een video, of whitepaper aan of doe mee met de Grote CACTUS Quiz.

Over de auteur

Wim Thielemans is auteur van Slim Interviewen en Jobrepair en bedenker van het CACTUS-canvas© – dé universele structuur voor alle werkgerelateerde gesprekken. Bekijk hier wat de leergang Slim Interviewen inhoudt, waarin je 5 interviewmethoden leert (omdat je met eenzelfde interviewmethode niet alle criteria kunt beoordelen). Weten waarom? Beluister dan de Podcast: What are interviews for? Meedoen met de leergang? Gebruik de promocode Werf&nov24 gedurende de maand november 2024 en krijg een korting van 50 euro op de driedaagse online leergang met drie zelfstudiemodules, boek en Attitude-in-a-Box.

Meer lezen?

Waarom de Hiring Assistant van LinkedIn het werk van de recruiter serieus gaat veranderen

Wie mijn stukken de afgelopen jaren heeft gelezen, kwam daarin zonder meer ook mijn (positief-)kritische grondhouding ten opzichte van LinkedIn tegen. Het is immers niet alleen rozengeur en maneschijn bij de onbetwiste marktleider in het white collar segment: van wegtrekkend (IT-)talent tot ondervertegenwoordiging van alfa-beroepen en praktisch opgeleiden, en van fraude/scamming tot en met wurgcontracten. Er zijn genoeg redenen te bedenken waarom LinkedIn niet per se de beste of de meest sympathieke speler op de markt is, maar als recruiter is het wel héél lastig om succesvol te zijn zónder het platform.

Zonder serieuze concurrent, kan de onbetwiste marktleider de markt verder naar zijn hand zetten….

En zonder serieuze concurrent, kan de onbetwiste marktleider de markt verder naar zijn hand zetten…. En dat gaan ze nu nog meer doen, met de introductie van de LinkedIn Hiring Assistant. LinkedIn is eigendom van Microsoft. En Microsoft heeft een meerderheidsbelang in ChatGPT. Wie 1 plus 1 kan optellen, komt dan uit bij… de LinkedIn Hiring Assistant for recruiter and jobs, een A.I.-tool die het wervingsproces stroomlijnt door routinetaken te automatiseren, zoals het opstellen van functiebeschrijvingen, het zoeken van kandidaten (sourcing), het benaderen van kandidaten en het coördineren van sollicitatiegesprekken.

Op de pijnbank

De LinkedIn Hiring Assistant gaat heel veel administratieve taken bij de recruiter weghalen, zo is de belofte. De recruiter houdt daardoor meer tijd over voor de kandidaat, en het verwachtingen managen bij de hiring manager en alle andere zaken waar hij/zij energie van krijgt. Want voor de meeste recruiters zijn de administratieve taken natuurlijk energy drainers.

Voor de meeste recruiters zijn de administratieve taken natuurlijk energy drainers.

Bij de nieuwe Hiring Assistant ligt ook een grote kans voor het skills based werving en matching, al zal LinkedIn hierin wel moeten gaan voldoen aan de Europese AI-Act. Dat laatste zal nog spannend worden, omdat LinkedIn zich dan ook in zijn kaart moet laten kijken en de niet-altijd-perfecte-matching dan op de pijnbank wordt gelegd. Neemt niet we dat de miljoenen recruiters die zweren bij LinkedIn erg blij zullen zijn met deze hele ontwikkeling. En natuurlijk ook een beetje zenuwachtig worden, aangezien er hierdoor misschien ook minder recruiters nodig zullen zijn.

Kannibalisatie

Dat laatste kan ook betekenen dat er minder LinkedIn Recruiters Seats verkocht zullen worden, dus een dikke kans dat de Hiring Assistant een stevig prijskaartje gaat krijgen. Het kannibaliseert immers op het aantal seats dat nodig is. Ook bureaus zullen extra concurrentie gaan ervaren door de LinkedIn Hiring Assistant omdat het corporate recruiters zal empoweren en tijd zal doen besparen. Tijd die ze normaal niet hadden en terugverdienden door juist een bureau in te schakelen.

‘We gaan het volgen, maar vooralsnog ben ik geneigd te zeggen:… ‘Well done, LinkedIn!

Momenteel wordt de nieuwe Hiring Assistant al getest door geselecteerde bedrijven, waaronder AMD, Canva, Siemens en Zurich Insurance, met plannen voor bredere beschikbaarheid in de toekomst. Een interessante ontwikkeling, waarbij zelfs criticasters nu al te betrappen zijn op complimenten en hoopvolle verwachtingen. Deze ontwikkeling heeft dus alles in zich, gezien de enorme adoptie van LinkedIn, om de A.I.-revolutie in recruitment echt verder aan te jagen. We gaan het volgen, maar vooralsnog ben ik geneigd te concluderen:… ‘Well done, LinkedIn!

Lees ook

Meer weten?

Op 19 november vindt in Eindhoven het HR & AI-congres plaats, waar je alles kunt leren over hoe de komst van A.I. de wereld van HR kan veranderen. Een ruime week later, op 28 november, volgt dan het Jaarcongres AI & Recruitment, dat dan plaatsvindt bij Headfirst, en zich met name richt op de gevolgen voor de recruitmentwereld. 

HR & AI Congres

AI & Recruitment