Hoe de arbeidsmarkt in het nieuwe jaar eruitziet? Het is natuurlijk koffiedik kijken, maar de collega’s van LoopbaanPro besloten hun licht ervoor op te steken bij een aantal bekende en minder bekende loopbaanexperts. Wat zien zij daarbij zoal gebeuren, dat ook voor de recruiters van Nederland interessant is?
#1. Tof Thissen: ‘Ontslagvrije samenleving’
Wie: Tof Thissen, directeur van het UWV WERKbedrijf.
Gelooft in: een ontslagvrije samenleving.
Verwacht voor 2022: ‘Ik zou in iedere regio van Nederland een werkcentrum willen oprichten. Daarbij laat ik me inspireren door het Berufsinformationszentrum, zoals elke Duitse regio er minstens één heeft. Jongeren kunnen er terecht voor informatie over hun studie- of beroepskeuze, maar volwassenen die denken aan een carrièreswitch, of een andere loopbaanvraag hebben, kunnen er ook terecht.’
‘Ook de digitale variant van dit werkcentrum moet staan als een huis.’
‘Zulke werkcentra in Nederland moeten nog ambitieuzer worden, het moeten beurshallen zijn, vind ik. Iedereen met een rol op de arbeidsmarkt krijgt er een kraampje: van werkgevers en overheden tot onderwijsinstellingen en loopbaanbegeleiders. En boven de uitgang hangt een bord: ‘Dit pand verlaat je altijd met nieuw perspectief’. Dat kan in de vorm van een nieuwe opleiding zijn, of in de vorm van een sollicitatiegesprek volgende week. En alles daartussenin. Natuurlijk moeten het niet alleen fysieke plekken worden: ook de digitale variant moet staan als een huis.’
‘Kijk: ik droom van een ontslagvrije samenleving: een wereld waarin ieder mens skills bezit waar vraag naar is en iedereen de mogelijkheid heeft om zich verder te ontwikkelen. Daardoor kun je dan van sector naar sector hoppen, op het moment dat de arbeidsmarkt verandert. Een werkcentrum zoals ik net beschreef zou een goed begin zijn om die droom te verwezenlijken.’
#2. Rob Witjes: ‘Doorbraak in skillsdenken’
Wie: Rob Witjes, Hoofd Arbeidsmarktinformatie bij het UWV.
Gelooft in: een skillsgerichte arbeidsmarkt.
Verwacht voor 2022: ‘Ik heb eerlijk gezegd nog nooit eerder gezien dat zóveel ondernemers, meer dan 30%, aangeeft last te hebben van personeelstekorten. Die situatie houdt voorlopig aan, denk ik. Daarom hoop ik vooral dat ondernemers hun hiring-strategie gaan aanpassen. We moeten naar een skillsgerichte arbeidsmarkt. Gaan ondernemers mensen aannemen op basis van eigenschappen en vaardigheden, in plaats van op basis van hun functietitel? Dan wordt het voor werknemers makkelijker om zich op de arbeidsmarkt te bewegen, en neemt de mismatch dus af.’
‘Vooral in sectoren waar de nood het hoogst is, zien we nu iets gebeuren. Steeds meer ondernemers in bijvoorbeeld de techniek zien dat ze iets anders moeten doen om mensen aan te trekken: ze beginnen dus benodigde vaardigheden in hun vacatures dikgedrukt te maken, in plaats van de functietitel.’
Ook 2022 wordt nog niet het jaar van de grote doorbraak. Maar we zijn wel goed op weg.’
‘Maar om van de skillsgerichte arbeidsmarkt écht een succes te maken, is er meer nodig. Een goede skillsontologie bijvoorbeeld. Bij het UWV zijn we daar nu druk mee bezig, met CompetentNL. Die ontologie gaat ervoor zorgen dat A.I.-systemen vacatures goed op cv’s kunnen matchen. En dat op basis van de vaardigheden van een kandidaat. Ook 2022 zal waarschijnlijk nog niet het jaar van de grote doorbraak worden. Maar we zijn wel goed op weg.’
#3. Maurice van Dijk: ‘Spelen met data’
Wie: Loopbaanbegeleider Maurice van Dijk.
Gelooft in: loopbaanadviseurs die zich meer met werkgevers gaan bezighouden.
Verwacht voor 2022: ‘Volgend jaar is wel érg snel, maar op de lange termijn denk ik dat loopbaanadviseurs zich meer met werkgevers gaan bezighouden. Voor ondernemers is het door de krapte op de arbeidsmarkt lastig om nieuwe werknemers te vinden, en dus moeten ze hun best doen om het talent dat ze hebben binnenboord te houden. Het vak van loopbaanadviseurs gaat hen helpen interne mobiliteit te stimuleren.’
‘Mensen werken zich helemaal over de rooie en durven geen keuzes meer te maken. Ik hoop dat tij te keren.’
‘Dat betekent niet dat we alleen nog maar met werkgevers praten, met werknemers blijven we ook in gesprek. Gaat het over interne mobiliteit? Dan moeten zij namelijk goed kunnen verwoorden wat ze precies willen in hun werk, en welke taken hen juist niet leuk lijken. Als loopbaanbegeleiders helpen wij hen daarbij. Ik vind het ten slotte ook mijn taak als loopbaanbegeleider om te waarschuwen voor de toekomst: ik zie namelijk steeds vaker cliënten met burn-outklachten binnenkomen. Mensen werken zich helemaal over de rooie en durven geen keuzes meer te maken. Ik hoop dat ons vak dat tij kan keren.’
‘Als loopbaanadviseur werk ik graag met vacaturebanken als Jobfeed, die je veel informatie geeft over vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Met één druk op de knop kan ik een cliënt laten zien hoe groot de baankans is in een sector die hij wil nastreven. Met De Heren Van Werk, het loopbaanbureau van mij en m’n zakenpartner, zijn we bovendien uniek omdat we met Ixly werken, een tool die op basis van professionele testen beroepen voorstelt. Deze tool laat je spelen met data. Zo krijgen mensen de middelen toegereikt om zelfstandig hun loopbaankansen te onderzoeken, ik hoef daar niet altijd bij te zijn.’
#4. Birgit Vandermeulen: ‘Aandacht voor rouw’
Wie: Registercoach en ontwikkelexpert Birgit Vandermeulen, loopbaanbegeleider in haar eigen coachpraktijk Feelwise, en recent winnaar van een van de eerste LoopbaanPro Awards.
Gelooft in: de growth mindset.
Verwacht voor 2022: ‘Als loopbaancoach integreer ik vaak sociaal-maatschappelijke trends in m’n werk. Zo zie ik in 2022 het thema rouw meer aandacht krijgen op de werkvloer. De vanzelfsprekendheid van een inclusief arbeidsklimaat – denk daarbij aan werken met een arbeidsbijzonderheid – komt eveneens op de kaart. Aan deze thema’s draag ik bij door mensen te interviewen voor diverse sociale innovatieplatforms. Die interviews worden ook ingezet voor inclusiedialogen binnen de Rijksoverheid en het bedrijfsleven.’
‘In 2022 komt de vanzelfsprekendheid van een inclusief arbeidsklimaat op de kaart.’
‘Wat ik ontzettend belangrijk vind, is dat alles dat niet zichtbaar of lastig bespreekbaar is, de aandacht krijgt die het nodig heeft. Neem bijvoorbeeld rouw. Vroeger liepen mensen met een rouwband om als er een naaste was overleden. Tegenwoordig is rouw niet direct te zien. En dat terwijl het zoveel impact heeft. Vanochtend zei een cliënte die net haar vader heeft verloren nog tegen me: wat kost rouwen een energie.’
‘Ik ben gefascineerd door het boek Mindset van Carol Dweck. Daarin wordt uiteengezet wat de verschillen zijn tussen een growth mindset – nieuwe dingen ontdekken door ervaringen op te doen – en een fixed mindset. Wat mij fascineert, is hoe bevrijdend de growth mindset is om te leren, te experimenteren én te presteren. Ik denk dat het als loopbaancoach belangrijk is om mensen te motiveren nieuwe dingen te proberen, ook wanneer ze van tevoren niet zeker weten of dat een succes wordt.’
#5. Nieska Sintemaartensdijk: ‘Meer kijken naar rollen dan functies’
Wie: Leren- en ontwikkelen-adviseur Nieska Sintemaartensdijk.
Gelooft in: Gamificatie van assessments, een rol voor virtual reality loopbaankeuzes en de skillsgerichte arbeidsmarkt.
Verwacht: ‘Ik heb veel ervaring met assessments: alles van persoonlijkheids- tot capaciteitsvragenlijsten – ik gebruik ze veel in mijn werk. Dat assessments steeds meer worden gegamificeerd is wat mij betreft een geweldige ontwikkeling, het maakt de tools toegankelijker, makkelijker en leuker. Virtual Reality-ervaringen zijn een andere technologische ontwikkeling die ik interessant vind. Denk bijvoorbeeld aan een Virtual Reality-ervaring waarmee je in de huid kruipt van iemand met dementie. Voor mensen die een stap naar de ouderenzorg overwegen, maak je er in één klap mee duidelijk wie hun doelgroep wordt.’
‘Ik denk dat we de komende tijd minder gaan kijken naar traditionele functies. Onze cliënten matchen we straks niet meer op een functie als salesmedewerker, inkoopspecialist of marketingmanager. In plaats daarvan kijken we naar rollen binnen een organisatie waarvoor bepaalde competenties, persoonseigenschappen en vaardigheden nodig zijn. Op basis van je skills vind je op de arbeidsmarkt van morgen een plaatsje bij een organisatie. En niet in een traditionele functie: vanuit diverse competenties ben je breed inzetbaar in diverse rollen.’
‘Ik verwacht dat het loopbaanvak met een corona-effect te maken krijgt.’
‘Daarnaast geloof ik dat ons vak met een corona-effect te maken krijgt. Mensen hebben anderhalf jaar lang opgesloten gezeten, daardoor kregen ze de tijd om na te denken over hun werkgeluk en wat ze nu écht willen met hun loopbaan. Ik denk daarom dat we de komende tijd bij loopbaanbegeleiding tegen zingevingsvragen zullen aanlopen. Mogelijk gaan we hierdoor volgend jaar ook veel intersectorale carrièreswitchers zien.’
#6. Wendela van der Meiden: ‘Blijven investeren’
Wie: Loopbaanspecialist Wendela van der Meiden.
Gelooft in: Volgsystemen voor ontwikkeladviezen – een beetje zoals recruiters die voor kandidaten hebben.
Verwacht: ‘Loopbaanbegeleiding gaat de komende jaren nog specialistischer en professioneler worden. Kijk maar naar de scholingsbudgetten die nu vrijkomen, en de mobiliteitscentra die worden opgericht. Zelf ga ik in die ontwikkeling mee – ik stel eisen aan m’n eigen professionaliteit en die van het vakgebied. Gelukkig hadden we daarbij de afgelopen jaren minister Koolmees ook aan onze zijde: hij is voorstander van die professionalisering en investeerde erin met NL Leert Door en Ontwikkeladviezen. Ik hoop dat dat blijvend is. Ik gun het de klant: we moeten nu niet loslaten maar blijven investeren!’
‘Persoonlijk hoop ik dat we volgend jaar beter omkijken naar mensen die nu tussen wal en schip vallen, als je het over aansluiting op de arbeidsmarkt hebt. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan zzp’ers. De overheid zou, ook nu weer, meer moeten doen om hen te helpen iets op te bouwen. Maar ook voor jongeren moet meer aandacht komen. Waarom krijgen zij op school geen les over hoe je een leuke, passende baan vindt als je opleiding af is? Dat hebben ze écht nodig: voor mijn dochters heb ik maar gewoon zelf een loopbaancoach ingekocht.’
‘Voor mijn dochters heb ik maar gewoon zelf een loopbaancoach ingekocht.’
‘Daarnaast vind ik dat de overheid meer moet doen om mensen van arbeidsmarktinformatie te voorzien. Het UWV doet dat wel via het Leerwerkloket, maar lang niet iedereen weet dat te vinden. Ik vind trouwens ook dat werkgevers loopbaanadvies in hun arbeidsvoorwaarden moeten verankeren. De overheid moet hen daartoe sterk motiveren – misschien zelfs verplichten. Als je als werknemer continu een beroep kunt doen op een helpende hand, bijvoorbeeld als je extra scholing nodig hebt, dan ben je de rest van je carrière breder inzetbaar. Dat is niet alleen goed voor je werkgever, maar ook voor jou, en voor de maatschappij.’
Lees ook
Via de app is goed de voortgang en het gedrag van omscholenden te volgen. Dat kan de werkgever een beeld geven van de kandidaat. ‘Wat mij heel leuk lijkt is als het een soort Voice of Holland wordt, waarbij op een gegeven moment meerdere werkgevers zich aan jou gaan presenteren, en jij als kandidaat alleen nog maar je stoel hoeft om te draaien’, aldus Haardt. ‘De markt is nu dusdanig krap dat dit kan, dus waarom niet?’
Voor Ard Huininga, CEO bij Youbahn, is het duidelijk: dít is de toekomst voor de arbeidsmarkt. ‘Er moet dan ook dringend worden gekeken naar hoe we als maatschappij de switch moeten maken in de structuur van banen om de immense personeelstekorten tegen te gaan’, zegt hij. ‘Personeelstekorten, flexwerkers en de platformeconomie zijn namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden’. De vraag die hij zichzelf stelt: moeten we wel 
Uiteindelijk reageerden 22 mensen. ‘Veel meer dan aanvankelijk verwacht’, aldus Van Nassau (die ook bekend is van