Veel kandidaten hadden hem niet eens herkend. Met z’n pet op, en een beetje achterover gezakt, viel hij misschien ook niet echt op. Totdat hij ging spreken. Toen was het onmiskenbaar: hier zat de 84-jarige Morgan Freeman, wereldberoemd acteur, bekend van films als The Shawshank Redemption, Driving Miss Daisy, Se7en, Unforgiven, Batman Begins en Million Dollar Baby. Klaar om de kandidaten een paar scherpe vragen voor te leggen.
De 9 sollicitanten wisten van niets voordat ze waren opgeroepen voor het gesprek.
De 9 sollicitanten wisten van niets voordat ze waren opgeroepen voor een sollicitatiegesprek bij het Gulf Shores Police Department. De Amerikaanse politie maakt regelmatig gebruik van panels om te helpen nieuw personeel te selecteren. En Morgan Freeman, die oorspronkelijk uit Mississippi komt en nog steeds onroerend goed bezit in het naastgelegen Alabama, was nu aan de beurt om deel te nemen. De acteur kent wat mensen bij de lokale politie en kwam zo terecht in de 7-hoofdige sollicitatiecommissie van het korps in het 12.000 inwoners tellende plaatsje.
Een beetje Candid Camera
‘Het gebeurde allemaal een beetje last-minute, maar de heer Freeman heeft ons een uitstekende dienst bewezen’, aldus de lokale politiebaas, Deputy Chief Dan Netemeyer. ‘Met z’n pet op werd hij niet altijd direct herkend, en daardoor had het wel wat weg van een aflevering van Candid Camera. Maar zodra hij begon te praten, viel bij de meesten vrij snel het kwartje. Het was die stem, diezelfde stem die je hoort in de films…’
‘Het was die stem, diezelfde stem die je hoort in de films…’
Niet alle 9 kandidaten waren meteen van slag toen ze merkten wie er tegenover hen zat. Hoewel het proces nog niet is afgerond, zullen enkele van de sollicitanten wel een baan aangeboden krijgen, aldus Netemeyer. In het sollicitatiepanel zaten verder overigens vooral politie-experts. De openstaande vacature had ongeveer 100 sollicitanten getrokken. Het interview met Morgan Freeman behoorde tot de laatste gesprekkenronde, na een schriftelijk examen en een fysieke test.
Evidence-based politiewerk
Het was voor de acteur overigens ook niet de eerste keer dat hij zich met politiezaken in het stadje bemoeide. Samen met Linda Keena, een hoogleraar aan de universiteit van Mississippi die ook in Gulf Shores woont, en hielp met de sollicitatiegesprekken, doneerde hij recent ook al 1 miljoen dollar. Dat is bedoeld om een Center of Evidence-Based Policing and Reform aan de universiteit op te richten.
Morgan Freeman: ‘We moeten tonen dat de wet handhaven meer is dan een wapen en een wapenstok.’
‘Kijk naar wat het afgelopen jaar in ons land gebeurd is – dat vat het wel samen’, zei Morgan Freeman bij die gelegenheid. ‘Het wordt tijd dat we politieagenten goede training gaan geven en laten zien dat wetshandhaving niet gedefinieerd wordt door een wapen en een wapenstok. Het werk van agenten zou ook moeten gaan over die zinsnede ‘To Serve‘, die je op de meeste politieauto’s ziet.’
Foto boven:van The Gulf Shores Police Department, met Morgan Freeman helemaal links.
Veel oude bekenden. Veel weet-je-nog, hé-wat-leuk-jou-hier-te-zien-dat-is-lang-geleden, en zullen-we-knuffelen-of-toch-liever-een-boks? En veel, heel veel verhalen uit de oude doos. ‘Toen cv’s nog van papier waren, en recruiters van staal’, zoals host en organisator van de avond Martijn Smit het zelf noemde. Als de Recruitment Night of Comedy, gisterenavond in Voorhout, iets duidelijk maakte dan was het wel dat zelfs het nog zo piepjonge recruitmentvak inmiddels ook aardig zo z’n tradities begint op te bouwen.
Veel weet-je-nog, hé-wat-leuk-jou-hier-te-zien-dat-is-lang-geleden, en zullen-we-knuffelen-of-toch-liever-een-boks?
Met als hoogtepunt van de avond misschien wel de komst van TRU-organisator Bill Boorman. Tot grote verrassing van bijvoorbeeld een geëmotioneerde Kim en Gordon Lokenberg. De laatste keer dat hij in Nederland was, was immers tijdens TRU Amsterdam 2020 ten kantore van WeAreKeen. Niet alleen daags voor TA Live dat jaar, maar vooral: daags voor de eerste grote lockdown. Had Boorman niet besloten op dat moment terug naar Engeland te reizen, dan had hij bij wijze van spreken maandenlang niet meer terug gekund. En nog een hele tijd bij de Lokenbergs gelogeerd.
Bitterballen
En nu stond hij hier dus weer, met zijn kenmerkende hoed, te vertellen over wat hij al die tijd het meest gemist had aan Nederland (spoiler alert: niet de wiet, maar de bitterballen). En terug te blikken op de voorbije anderhalf jaar, waarvan hij zelf zei ‘vrijwel niets’ aan recruitment te hebben gedaan, maar het desondanks een interessante tijd te hebben gevonden. ‘Om te leren wat we missen. En wat ons pijn doet.’
‘In je eentje zitten drinken? Dat is nooit een goed idee. Ook niet als de camera aanstaat.’
Met als meest pregnante voorbeeld daarvan: Zoom-meetings. En als overtreffende trap daar weer van: Zoom-borrels. ‘Want in je eentje op je kamer zitten drinken en proberen te blijven glimlachen, blijft ook dan wat het is: in je eentje zitten drinken. En dat is nooit een goed idee.’ Waarna hij nog even terugblikte op wat er allemaal veranderd is in de 40 jaar dat hij inmiddels recruiter is.
Nog geen baard
Zolang zit de aanstichter van de avond nog niet in het vak. ‘Maar ook ik doe dit al zolang ik me kan herinneren’, aldus Smit. ‘Nog sinds de tijd dat Bill Boorman geen baard had. En Jeroen Kneppers nog koffie voor me moest halen.’ Maar hoe lang hij echt al in het vak rondloopt? Dat werd vooral duidelijk toen je besefte dat het zijn dochter was die iedereen bij de deur verwelkomde. Maar… dat was toch altijd een klein meisje? Tijden veranderen. En het was tenslotte ook alweer meer dan 10 jaar geleden dat de eerste Recruitment Night of Comedy werd georganiseerd.
En dus had tout recruitend Nederland er wel weer zin om nu het nieuwe feestje te beleven. En een feestje der herkenning werd het. Met Martijn Smit niet alleen als middelpunt, maar ook name droppend als vanouds. Over ‘opperbuddy’ Bas Westland, de ‘Wim Sonneveld van recruitment’: ‘Elton John belt hem altijd voor kledingadvies’. Over de ‘Spice Girls’ van de recruitmentindustrie. En natuurlijk óók over de roemruchte fittie die hij nog altijd met Bas van de Haterd schijnt te hebben, en die zijn oorsprong vindt in een interview dat hij ooit gaf voor de papieren Werf&. ‘Ik had verteld dat ik wel eens kandidaten verleidde via Relatieplanet. Het was de tijd dat GDPR nog stond voor: graaien, duwen, plaatsen en recruiten. Waarna ik door Bas plots de satan van selectie werd genoemd.’
Talloze Lego-dozen
Zoals het gaat bij een roast: genoemd worden is niet altijd leuk. Maar nog erger is: niet genoemd worden. En zo was het deze avond ook een beetje. Via verhalen over Caesar-, koeien- en gorillapakken, rapvideo’s, en talloze Lego-dozen, komen we uiteindelijk uit bij Mo Hersi, gevraagd om Smit zelf te roasten. Maar de cabaretier uit Almere neemt de gelegenheid meteen te baat om het hele vak op de grill te leggen. Zoals: ‘Mijn Ethiopische vader zei wijze dingen. Sommige dingen zijn ooit begonnen als grap, zei hij dan. Recruitment is er daar eentje van.’
De huidige krapte en schaarste aan recruiters heeft één ding duidelijk gemaakt, voegde hij ook nog toe. ‘Elke druiloor die ook maar een telefoon kan bedienen kan morgen dienst doen als recruiter. En dat is lastig voor al die recruiters in hun Volvo 440. Want we hebben jullie door. Het is piece of cake, jullie werk.’
Vleesgeworden zelfspot
En zo werd er nog wel meer afgelachen, al dan niet met een grimas. Om de vleesgeworden zelfspot Marc de Groot bijvoorbeeld, om ‘master of ceremony’ en ‘Rocket Recruitment Zen Master’ Norberto Pastor, en om partner-in-crime dj Sebas Krijgsman. Maar klapstuk van de avond was toch wel ‘Slimste Mens’ Lisa Loeb, die in een lied van 3 minuten het hele recruitmentberoep op de pijnbank legde. En ook daarna het ongemak goed weet aan te voelen. ‘Dat ik blond ben, cabaretier én Slimste Mens, dat vinden veel mensen heel ingewikkeld. Maar zeg eens, recruiters, doet zoiets het nou goed op een cv?’ En na een ongemakkelijke stilte: ‘Ik voel een beetje een nee hier in de zaal. Pijnlijk, pijnlijk.’
De reden waarom ze dan ook cabaretier is geworden? ‘Omdat ik dan nooit met recruiters in aanraking hoef te komen.’ Want solliciteren, dat is toch allemaal wel erg spannend, en soms ook gewoon vervelend. ‘Bij een recruiter word je echt gejudged op wie je echt bent.’ Waarna ze het ongemak behendig weet weg te nemen en de avond mooi afsluit met een ‘Disney-nummer’: ‘Vind de moed om je angst te overwinnen.’ En ze ons dus toch allemaal nog met een soort stichtelijke boodschap naar huis stuurt, zoals het een goede cabaretier betaamt.
Nog naar Brabant
Wim van den Nobelen moest toen nog terug naar Middelburg, het volle busje van Arjan Elbers nog naar Brabant (want daar brandt nog licht). Geert-Jan Waasdorp klaagde dat hij ook in de Kuip had kunnen zitten. Maar ondanks dat bleef het nog wel even onrustig in de Voorhoutse discotheek. De stoelen gingen aan de kant, voorzichtig gingen zelfs enkele voetjes van de vloer. Wat hadden we dit gemist, die afgelopen anderhalf jaar! En kijk, op het laatst werden zelfs ook de bitterballen nog opgediend. Bill Boorman keek het aan vanonder zijn grote hoed en zag dat het goed was.
Ken je die drang om met je tong naar die ontstoken kies te gaan? Of aan je arm te krabben waar je je net gestoten hebt? Het schijnt dat aanraking van een pijnlijke wond een dempende werking heeft. Daarom werkt het als je van je moeder een kus op je knie krijgt als je bent gevallen.
Het schijnt dat aanraking van een pijnlijke wond een dempende werking heeft.
In ons hoofd werkt dit net zo. Als we een (verkeerde) beslissing nemen, blijven we die herinnering oproepen in een vergelijkbare situatie. Bijgeloof is hier een mooi voorbeeld van. Speelde je een goede wedstrijd nadat je ‘s ochtends in plaats van een boterham een bord Brinta had gegeten, dan roept Brinta dat gevoel op en wil je dat blijven eten voordat je gaat sporten. Speel je een slechte wedstrijd, dan koppel je andere factoren hieraan – en niet het eten van Brinta.
Onderbuikgevoel
Rationeel gezien weten we allemaal dat bijgeloof voortkomt uit de menselijke eigenschap om verschillende concepten met elkaar te verbinden, ook al is er geen verband, maar toch. Toch houden we allemaal vast aan een vorm van bijgeloof of onderbuikgevoel. Sommige menen dat het onderbuikgevoel hen beschermt tegen het maken van de verkeerde beslissing, maar helaas laat de praktijk zien dat het onderbuikgevoel vaak niet meer waard is dan een wilde gok.
Te veel manager krabben onterecht aan een open wond.
Te veel managers refereren onterecht naar argumenten om iemand niet aan te nemen en krabben daarmee aan een open wond. Maar één verkeerd aangenomen oudere in het verleden staat er niet synoniem voor dat álle ouderen in de toekomst niet zouden passen. En vervang hier gerust ‘ouderen’ door alles wat je wil. We zitten graag aan onze wonden, maar helaas met de verkeerde reden. Niet om de pijn tegen te gaan, maar om de oorzaak te maskeren. Maar die gaat daarmee niet weg.
Geen clean sheet
Iedereen die mensen aanneemt maakt verkeerde keuzes. Niemand heeft een clean sheet van alleen maar toppers. Ik kan uit ervaring spreken, want zoals het ook bij de loodgieter lekt, heb ik door de jaren heen zelf ook meerdere keren de ‘verkeerde’ mensen aangenomen. Verkeerde mensen bestaan natuurlijk niet, maar voor mijn organisatie niet de juiste. Zo heb ik eens een oud-collega weer in dienst genomen. Uiteindelijk liep dat heel anders dan gewenst, maar dat zou me nu zeker niet ervan weerhouden om de volgende keer weer iemand terug te halen. Sterker: ik zou bijna namen willen noemen van mensen die ik graag terug zou willen…
Strooi geen zout in je ogen, want dan helpt wrijven echt niet.
Dus: raak vooral die wond aan, voel de pijn en temper deze door de aanraking. Maar strooi geen zout in je ogen, want dan helpt wrijven echt niet.
Over de auteur
Wim van den Nobelen is recruiter salarisadministratie bij Strictly People. Hij schrijft voor Werf& de ‘Wim op woensdag’. Op elke woensdag vind je hier een blog, onderzoek of artikel van hem.
Het verbaast me nog dagelijks dat er bedrijven zijn die niet beseffen dat er een enorme schaarste is aan personeel. Ze gedragen zich nog altijd alsof de sollicitant blij mag zijn om op gesprek te komen. In het gesprek verwacht men dat de kandidaat ruim op tijd aanwezig is en zich uitermate goed heeft voorbereid, terwijl ze zelf het cv pas bestuderen als ze te laat aan tafel komen. Waarna het gesprek vooral gaat over het bedrijf en hoe geweldig de manager is.
Als de CEO aan affluenza lijdt, raken alle managers besmet.
Deze bedrijven denken in weelde te leven als het om medewerkers gaat. Het is nog aanstekelijk ook. Als de CEO/directeur eraan lijdt, raken alle managers besmet. Ik kwam hiervoor een prachtige term tegen: affluenza, een samentrekking van de Engelse woorden affluence (rijkdom of weelde) en influenza (griep) (bron). En dat lijkt precies te zijn waaraan veel bedrijven lijden: recruitment affluenza.
Aantrekkingskracht
We kennen allemaal de aantrekkingskracht van bepaalde labels/merken/organisaties. Mensen willen werken voor succesvolle, innovatieve bedrijven. Hierdoor kunnen deze organisaties minder salaris betalen en toch toptalent aantrekken.
Als overtuiging arrogantie wordt kan jouw reputatie wel eens hard achteruitgaan.
Ondanks dat we in de periode van de Great Resignationzitten, zullen deze bedrijven altijd makkelijker aan mensen komen. Dat komt echter niet door het gedrag van de managers, maar door de mensen die er werken. Wanneer overtuiging arrogante trekjes krijgt kan jouw goede reputatie echter wel eens hard achteruitgaan. En in het huidige tijdperk is dat niet meer te paard, maar met een snelheid van 5G.
Letterlijk kapot
Bedrijven gaan momenteel letterlijk kapot aan een tekort aan personeel. Misschien kom je eenmalig weg met arrogantie, maar als het geen incident is maar gedrag, is de kans groot dat dat dit leidt tot grove schade.
Recruiters doen er goed aan hun opvoedkundige taken niet te laten versloffen.
Recruiters doen er goed aan hun opvoedkundige taken niet te laten versloffen. Laat jouw managers zien welk gedrag zij vertonen en wat de impact hiervan is op de sollicitant en de arbeidsmarktwaarde van het bedrijf. Voorkom dat recruitment affluenza de kans krijgt jouw organisatie binnen te dringen en medewerkers te besmetten.
Wim van den Nobelen is recruiter salarisadministratie bij Strictly People. Hij schrijft voor Werf& de ‘Wim op woensdag’. Op elke woensdag vind je hier een blog, onderzoek of artikel van hem.
We kennen allemaal de uitdrukking ‘van je stokje gaan’. De oorsprong hiervan ligt waarschijnlijk bij mijnwerkers en een kanarie. Bij het werken in een mijn kan er koolmonoxide vrijkomen. Dit hecht aan de hemoglobine van je bloed, zodat de hemoglobine geen zuurstof meer kan opnemen. Dan word je eerst duizelig en duf, en op een gegeven moment val je flauw (en kun je zelfs doodgaan).
De huidige problematiek is niet nieuw, wel uniek.
Mijnwerkers namen daarom vroeger een kanarie in een kooitje mee de mijn in. Een kanarie is klein en heeft een snelle stofwisseling. Wanneer er koolmonoxide in de mijn aanwezig was, viel die kanarie flauw. De mijnwerkers hadden dan nog voldoende tijd om de mijn te verlaten, alvorens zij aan hetzelfde lot zouden bezwijken.
Ups en downs
Ik ga hier niet verkondigen dat recruitment gevaarlijk is of dat er vreemde gassen bij vrijkomen, maar feit is wel dat er veel fout gaat. Met ervaring van ruim voor de geklapte internetbubbel, de kredietcrisis en nu corona heb ik heel wat upsen downs in de arbeidsmarkt gezien. Van een overschot aan IT’ers, tot gesprekken in een autoshowroom. Van CFO’s die zich aanbieden voor een baan als administratief medewerker tot ‘als je tot 10 kunt tellen krijg je een contract voor onbepaalde tijd’. De huidige problematiek is niet nieuw, wel uniek. Maar dat is elke keer het geval bij een te grote vraag of aanbod van personeel. That’s recruitment life, zeg maar.
Een kanarie is geen voorspeller, maar: een waarschuwing.
Toch is het wel handig als recruiters over een ‘kanarie’ zouden beschikken. Het liefst zou ik een glazen bol hebben, maar ondanks alle hedendaagse ontwikkelingen als IoT, A.I. en robotisering, is in de toekomst kijken voorlopig toch nog uitgesloten. Los daarvan, wanneer alles voorspeld wordt, is er ook niet veel meer aan. Een kanarie is ook geen voorspeller, maar: een waarschuwing. Let op, er dreigt gevaar.
De kanaries van recruitment
Recruitment heeft gelukkig ook zijn kanaries. Enkele voorbeelden of misschien beter suggesties. Volg bijvoorbeeld eens Wim Davidse. Zijn analyse van de arbeidsmarkt is objectief en gefundeerd. Bas Westland geeft interessante (kengetallen)updates via Facebook. Geert-Jan Waasdorp deelt vaak arbeidsmarktinfo die het volgen meer dan waard is.
Kennis is macht en delen is vermenigvuldigen. Nog meer tips zijn dus meer dan welkom. Plaats ze gerust hieronder als reactie of stuur een appje naar Wim: O6-506O2624. Ik deel jullie kanaries met veel plezier…
Over de auteur
Wim van den Nobelen is recruiter salarisadministratie bij Strictly People. Hij schrijft voor Werf& de ‘Wim op woensdag’. Op elke woensdag vind je hier een blog, onderzoek of artikel van hem.
De ‘Radicale Jaren 20’. Zo noemt Wim Davidse het komende decennium alvast. Want corona mag een behoorlijke disruptie zijn geweest op de arbeidsmarkt, de komende jaren staat er minstens zoveel te gebeuren, verwacht de arbeidsmarktstrateeg. Denk alleen al aan de ‘4 grote golven’ van de nieuwe industriële revolutie die we gaan meemaken: demografie, deglobalisering, duurzaamheid en digitalisering. Veel van de gevolgen daarvan zijn nu al dagelijks te merken.
Dit decennium wordt de tijd van demografie, deglobalisering, duurzaamheid en digitalisering.
Maar wat betekent dat allemaal voor de arbeidsmarkt, en met name voor de flexbureaus die daarin opereren? Tijdens het jaarlijkse Bullhorn-evenement EngageXEurope, dit jaar op 12 oktober, zal Davidse daar nader op ingaan. Wat zijn de (nieuwe) mogelijkheden voor uitzend- en detacheringsbureaus? En wat kun je doen om je voor te bereiden op succes in die nieuwe economie? Hier alvast 5 realiteiten om mee rekening te houden.
#1.Purpose boven perks
Arbeidsvoorwaarden zijn leuk en belangrijk, stelt Davidse. Over de hele wereld zie je momenteel dan ook verwachte loonstijgingen, om zo maar iets tegen de krapte te doen. Maar alleen maar goed betalen zal volgens hem niet genoeg zijn om als werkgever aantrekkelijk te blijven. ‘Het draait bij je (aanstaande) werkers boven alles om Passion en Purpose‘, zegt hij. ‘Perks zijn vrij primitief. Engagement krijg je met de “hogere P’s” van Passion (flow) en Purpose. Veel effectiever én ook nog goedkoper dan perks. Maar ja, dan moet je als werkgever natuurlijk wel eerst je mensbeeld upgraden.’
#2.Het draait om VIBE
Nog zo’n mooi begrip van Davidse is VIBE. Oftewel: Vinden & Interesseren, Behouden & Engaged houden. Het zijn dé grote uitdagingen de komende jaren, stelt hij. ‘De enorme krapte op de arbeidsmarkt kon je al jarenlang zien aankomen. Retail, horeca, de flexbranche, schoonmakers, contactcenters, IT-bureaus; ze hadden voor de coronacrisis al grote moeite om personeel te vinden, interesseren en behouden. Dit is al de vierde keer deze eeuw dat ze hiermee te maken hebben. Dus niemand kan hierdoor verrast zijn.’
‘Dit is al de vierde keer deze eeuw dat we met krapte te maken hebben. Dus niemand kan hierdoor verrast zijn.’
Hij pleit voor ‘omdenken en omdoen’. Dat wil in zijn ogen zeggen: aandacht voor bijvoorbeeld strategische (recruitment- en) personeelsplanning, mobiliteit en opleidingen, sourcing & recruitment, employer branding, candidate journey, sterke (flex)werkproposities, en aanstekelijk werkgeverschap. ‘Met sowieso je eigen DNA als basis; je visie, je missie (purpose), je cultuur, kortom: je relevante, bijzondere, stimulerende verhaal. Het is er nu meer dan ooit tijd voor.’
#3. ‘De krapte is oorverdovend’
We schreven het hier al eerder, de demografische ontwikkelingen zorgen ervoor dat de krapte voorlopig niet weg is. ‘De krapte is oorverdovend’, stelt Davidse zelfs. We kennen nu al meer vacatures dan werklozen, en die situatie zal volgens hem nog wel even aanhouden. Daarom wordt bijvoorbeeld duurzame inzetbaarheid extra belangrijk. ‘Er komen steeds meer oudere werknemers bij. Denk dus niet meer: ‘hoe faseer ik die 50-plusser uit?’, maar ‘hoe houd ik mijn 60-plussers vitaal?’ en ‘hoe breng ik oudere werknemers digitale vaardigheden bij?’.’
‘We weten al jaren dat blije werknemers beter presteren, minder vaak ziek zijn, en meer opleveren.’
Volgens Davidse zal door de krapte ook de automatisering en digitalisering een (verdere) vlucht nemen, net als ‘aanstekelijk werkgeverschap’ om talent aan te trekken. ‘We weten al jaren dat blije werknemers beter presteren, minder vaak ziek zijn, minder kosten en meer opleveren. Hoog tijd om onze bedrijven hierop in te richten. Verleg je aandacht dus van ‘goedkoper en efficiënter’ naar cultuur, managementstijl en arbeidsvoorwaarden.’
#4.Aantal bureaus groeit maar door
Heeft de coronacrisis voor een shake-out gezorgd onder alle flexbureaus – van uitzenders tot detacheerders, payrollers en werving- en selectiebureaus? Niet bepaald. Het aantal faillissementen was sowieso al historisch laag de afgelopen maanden, en dat gold ook onder de arbeidsbemiddelaars. In het derde kwartaal van dit jaar waren er volgens het CBS maar liefst 15.695 bureaus in deze branche actief, goed voor naar schatting zo’n 150.000 mensen. ‘En zelfs in de heftigste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog kwamen er elk kwartaal nog zo’n 100 flexbureaus bij’, blikt Davidse terug.
‘Zelfs in de heftigste crisis sinds 40/45 kwamen er elk kwartaal nog zo’n 100 flexbureaus bij.’
Trek je die lijn door, dan zou je aan het eind van het decennium op zo’n 20.000 arbeidsbemiddelende bureaus in Nederland uitkomen. Mensen aan werk helpen wordt in zichzelf op die manier een steeds belangrijker bron van werkgelegenheid. Maar makkelijk is het ook voor hen niet om te leveren wat de klant wil, ziet Davidse ook. ‘Afgelopen augustus zei in de Conjunctuur Enquête van het CBS niet voor niets ook 59% van alle flexbureaus belemmerend last te hebben van de schaarste van personeel.’
#5.Flex is here to stay
Minder flex, meer vast. Volgens de commissie Borstlap heeft de verregaande flexibilisering van de arbeidsmarkt de bodem wel bereikt, en zijn er hoognodig nieuwe afspraken en regels nodig om flex wat meer te beteugelen. En voor een deel gebeurt dat momenteel ook al, met rechters die beoordelen dat Uber-chauffeurs en Helpling-schoonmakers eigenlijk werknemers en uitzendkrachten zijn, en geen zzp’ers.
‘Er is gewoon op alle niveaus, in alle beroepen, alle sectoren, alle regio’s, heel veel flex by choice.’
Maar desondanks is flex ook van grote waarde, niet alleen voor werkgevers, maar ook voor werknemers, ziet Davidse. ‘Er is gewoon op alle niveaus, in alle beroepen, alle sectoren, alle regio’s, heel veel flex by choice. Omdat flex mensen helpt in hun leven, hen optimale waarde biedt. De grote vraag die moet worden beantwoord is dus niet: Hoe krijgen we meer vast en minder flex? De vraag is: hoe krijgen we zoveel mogelijk mensen zo lang mogelijk zo productief mogelijk? Het antwoord zal meer over psychologische dan over juridische binding gaan… Denk: perspectief, autonomie, ontwikkeling, variatie, en purpose.’
Meer weten?
Wim Davidse is op 12 oktober een van de sprekers tijdens het jaarlijkse Bullhorn-evenement EngageXEurope. Daar zal hij het hebben over: ‘Succes Met Flex in de Radicale Jaren ’20: Transformeer Naar Flexbureau 4.0’.
In zijn boek Ontketen je breinspreekt Theo Compernolle over het reflexbrein, het reflecterend brein en het archiverende brein. Voor degene die goed opgelet heeft tijdens biologie zal dit misschien geen onbekend terrein zijn, maar ik moest er toch echt even induiken. Mij stonden andere termen bij die na wat onderzoek inderdaad meer herkenning opriepen. Denk aan benamingen als: het reptielenbrein (Reptilian or Primal Brain ofwel: Basal Ganglia), het zoogdierenbrein (Paleomammalian or Emotional Brain ofwel: Limbic System) en het mensenbrein (Neomammalian or Rational Brain, ook wel: Neocortex). Dit onderscheid hebben we overigens te danken aan neurowetenschapper Paul D. MacLean. Door hem is dit het ‘Concept of the triune brain’ genoemd.
Multitasken is menselijk gezien onmogelijk. Ja, ook voor jou.
Het boek in het kort: Compernolle heeft het er veelal over dat multitasken onmogelijk is. Ja, ook voor jou. Ontketen je brein is daarmee een echte aanrader. Hij schrijft dat we slechts één brein tegelijk kunnen gebruiken, maar dat structureel verkeerd doen. Zo reageert ons reflexbrein op iedere notificatie op de smartphone, waardoor ons reflecterende brein dat net bezig was met een goede search ineens afgeleid is en vervolgens weer opnieuw geactiveerd moet worden.
Ga eens ff offline
Gevolg: tijdverlies en een grotere kans op fouten. Tel daarbij op dat als je 100 cv’s hebt bekeken je hersenen (lees: het archiverende deel) tijd nodig hebben om alles een plekje te geven, maar dat dit ook weer bruut wordt verstoord omdat die telefoon maar berichten blijft sturen. Zijn advies luidt dan ook: ga minimaal 2 keer per dag voor minstens 45 minuten helemaal offline en werk dan met volledige focus. Net zoals ik nu doe tijdens het schrijven van deze blog, nadat ik even een appje beantwoordt….
Alles wordt slimmer, maar wij mensen worden juist steeds afhankelijker.
Niet alleen onze smartphones, maar ál onze devices zijn geweldige tools. Maar ze zijn ook storend. Inmiddels ben ik echt wel erachter dat ik serieus verslaafd ben en doe ik mijn uiterste best om van mijn verslaving af te komen. Maar ik merk dat het grootste deel van de mensen verslaafd is aan online zijn. Laten we niet eromheen draaien. Alles wordt slimmer, maar wij mensen worden juist steeds afhankelijker.
Alles wat piept
Het recruiterbrein werkt dus niet anders dan dat van normale mensen. Ook wij kunnen niet multitasken en zijn geneigd ons reflexbrein dominant te laten zijn. Alles wat piept, oplicht of blinkt is belangrijker dan datgene waarvan we weten dat het onze aandacht echt nodig heeft. We reageren liever per whatsapp, mail of snapchat dan dat we de telefoon oppakken en iemand bellen.
Zouden we als recruiter niet alle gesprekken mondeling moeten voeren?
Zou het credo van een recruiter niet moeten zijn dat alle communicatie die op een gesprek gaat lijken mondeling gevoerd moet worden? Nog niet eens zo lang geleden gold nog het adagium ‘Don’t call us; we call you’. Destijds was dat geen compliment, maar nu is dat misschien juist wel een vertrekpunt om naar te verlangen.
Over de auteur
Wim van den Nobelen is recruiter salarisadministratie bij Strictly People. Hij schrijft voor Werf& de ‘Wim op woensdag’. Op elke woensdag vind je hier een blog, onderzoek of artikel van hem.
Chatbots voor kandidaten kennen we inmiddels wel. Handig om sollicitanten de eerste knockout-vragen te stellen, en hun gegevens in het ATS te krijgen zonder dat je als recruiter er veel tijd aan kwijt bent. Maar in het Spaanse Valencia bedacht een 29-jarige marketingprofessional dat het ook de andere kant op kan gaan. Want waarom zou je ook niet een chatbot de eerste vragen van een recruiter laten beantwoorden?
‘Ik wilde met mijn cv aantonen dat ik creatief ben, en buiten de gebaande paden durf te denken.’
En dus bouwde David Vidal Andrès een soort cv-bot. ‘Ik geloof niet dat een conventioneel cv nog werkt’, vertelde hij er recent over tegen onder meer Business Insider. ‘Ik wilde met mijn cv kunnen aantonen dat ik creatief ben, beschik over goede marketingvaardigheden en buiten de gebaande paden durf te denken.’
Automatisch voorgesteld
Wie de cv-bot opent, komt op een interactief platform terecht waarop (in het Spaans) de tekst verschijnt: ‘Laten we het gesprek beginnen.’ Recruiters openen vervolgens het cv door op de knop te drukken, waarna er geautomatiseerde berichten verschijnen die Vidal als kandidaat voorstellen. Recruiters kunnen de bot ook zelf vragen stellen. Denk aan vragen als: ‘Wat is je grootste professionele prestatie?’ of ‘Wat betekent succes voor jou?’, of klassiekers als: ‘Wat zijn je zwakke punten?’ De cv-bot is zo geprogrammeerd dat de vragen automatisch volgen.
‘Ik hoopte me op deze manier niet alleen te kunnen onderscheiden van andere kandidaten, maar ook de recruiters een beter inzicht in mij als persoon te geven’, aldus Vidal Andrès. De marketeer gebruikte de app Landbot om zijn chatbot op te zetten. Er kwam geen programmeertaal aan te pas en hij hoefde ook niet eens te betalen voor zijn creatieve cv. Nadat hij de bot had aangemaakt, voegde hij hem toe aan zijn ‘traditionele’ cv.
11 baanaanbiedingen
Wat toen gebeurde, overtrof zijn stoutste verwachtingen, vertelt hij. ‘Mijn cv-bot is viral gegaan en is inmiddels door meer dan 30.000 mensen gebruikt.’ Nadat hij ook de mogelijkheid voor recruiters toevoegde om op allerlei manieren contact met hem op te nemen, sleepte hij maar liefst 14 ‘echte’ sollicitatiegesprekken en 11 baanaanbiedingen binnen. ‘Ik heb alle bedrijven gevraagd om 2 tot 3 weken de tijd te mogen nemen om over alle opties na te kunnen denken’, zo vertelde hij.
‘Eerste live event sinds weet-ik-het-hoelang was puur genieten. Zo fijn om weer de vakcollega’s te zien!’, zei de een. ‘Het was een mooie middag ! Ik heb jullie ook gemist’, zei de ander. En ‘Zo leuk om weer een recruitment-event bij te kunnen wonen met echte ontmoetingen‘, zei een derde. ‘Waanzinnig, het eerste live recruitment event sinds god-knows-how-long! Kippenvel all over’, aldus de volgende.
‘Het eerste live recruitment event sinds god-knows-how-long! Kippenvel all over.’
Het was dinsdag al snel duidelijk tijdens Recruiters Back in Town van Recruiters United; de recruiters van Nederland waren het in anderhalf jaar zonder events nog niet verleerd hoe je netwerkt, elkaar inspireert en ideeën uitwisselt. Alsof de tijden van corona al ver achter ons liggen werd het een ouderwets weerzien van bekende gezichten, werden voorzichtig de eerste handen weer eens geschud en genoten bezoekers van de geboden inspiratie, maar vooral: van elkáár.
Zelfs de weergoden vonden het de hoogste tijd voor een goed weerzien met recruiters. Op een prachtige locatie in Zoelen werd het Recruitment Innovation Square buiten ingericht. En alleen daarmee genoten de bezoekers al van een goed weerzien in een zomerzonnetje na lange tijd van gemis aan fysieke recruitmentevents. Maar ook binnen was genoeg te beleven, met onder meer een talkshow, en een inspiratiesessie van Yori Kamphuis, senior consultant bij TNO en veelgevraagd spreker over artificiële intelligentie.
Talkshow: selectie op culture match
Na het eerste weerzien, de eerste koffie en de voorzichtige gewenning aan het schouder-aan-schouder zitten ging het event van start met een talkshow waarin 2 stellingen besproken werden in 2 verschillende samenstellingen. De eerste stelling was: ‘Selecteren we beter op culture match of op functieprofielen?’ Marcia Goddard (Brain Matters), Marina Lacroix (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid), Tjesca Honnef (EN HR solutions) en Jeroen Tijink (Techsharks) gingen hierover met elkaar in debat.
Foto: Marjon Smit
Honnef: ‘Als je op cultuur selecteert werk je al snel een bias in de hand. Je moet heel goed opletten welke waarde je als uitgangspunt kiest als je werft op basis van cultuur. Je kunt hiermee ook een ons-kent-ons-situatie creëren.’ Waar Goddard aan toevoegde: ‘De similarity bias, oftewel mensen selecteren die lijken op jou of je huidige organisatiesamenstelling, is geen goede basis. Ik geef de voorkeur aan kijken naar culture adds: in hoeverre komt iemand iets brengen wat je organisatie nog niet heeft? Maar let op, het is dan heel belangrijk om te kijken in hoeverre iemand ook op de juiste manier in je organisatie landt.’
‘Mensen selecteren die lijken op jou of je huidige organisatiesamenstelling, is geen goede basis.’
Tijink, die met Techsharks zich al sterk focust op selectie buiten functieprofielen om, vertelde hoe zij dat als organisatie doen. ‘Net als veel andere organisaties hebben wij te maken met enorme krapte op de arbeidsmarkt. Juist in deze tijd vind ik selecteren op een functieprofiel een slecht idee. Ons uitgangspunt is dat je aan kernwaarden van de organisatie moet voldoen. Bijvoorbeeld dat je je moet blijven ontwikkelen. Als je als kandidaat bij die kernwaarde past, dan geloof ik dat je kandidaten kansen en ruimte kunt bieden.’
Uit nood geboren
Dit is in eerste instantie ook wel uit nood geboren, erkende hij. ‘Wij kunnen onze funnel door de schaarste simpelweg niet smaller maken en moeten kijken naar elke mogelijkheid om kandidaten te vinden. Natuurlijk zijn certificering en passende diploma’s tegelijkertijd nodig. Wat wij doen is opdrachtgevers uitdagen om verder te denken. Wij stellen bijvoorbeeld samen met hen een functieprofiel op waarbij we heel duidelijk zijn in wat de mogelijkheden zijn en willen hen verder laten denken dan vereisten en benodigde skills.’
Lacroix voegde daaraan toe: “Het is opvallend dat er zoveel minder bias is in kraptesectoren. Daar wordt veel beter gekeken naar soortgelijke oplossingen, omdat in die sectoren mensen wel aangenomen moeten worden. Dat is heel leerzaam en interessant om te zien gebeuren.’ Ook verwees ze naar het wetsvoorstel Toezicht gelijke kansen, dat momenteel in de Tweede Kamer ligt en waarin werkgevers wordt gevraagd zich actief in te spannen om gelijke kansen in werving en selectie te garanderen.
Ontwikkelbaarheid van competenties
Honnef deed hiervoor een goede suggestie: ‘Kijk goed naar de potentie van kandidaten in plaats van de skills die ze op dit moment hebben. Je hebt daar ook middelen voor, om te ontdekken wat de ontwikkelbaarheid van een bepaalde competentie is. Zo kijk je minder naar ervaring, maar meer naar de mate waarin iemand zich kan ontwikkelen. Een nieuwe manier van werken, maar wel een mooie oplossing in deze schaarse markt.’
‘Laat dingen los als cv’s met namen en leeftijden. Daarmee ben je er niet, maar loslaten is een begin.’
Goddard, die eerder voor YoungCapital werkte, voegde daaraan toe: ‘Wat ook heel goed werkt is om gedrag in kaart te brengen binnen de organisatie. Zo brachten wij in kaart dat er binnen de organisatie veel mensen waren die grote risico’s durven te nemen. Met deze data kun je ervoor zorgen dat je teams creëert waarin ook mensen zitten die daarin anders zijn. Dan krijg een goede balans. Maar opnieuw: zorg dan wel dat deze mensen goed landen in je organisatie.’ Hoe je dan met dit alles begint? Tijink en Honnef: ‘Begin klein. Laat dingen los als cv’s met namen en leeftijden, of schrap zaken uit functieprofielen. Daarmee ben je er niet, maar loslaten is een begin.’
Stelling 2: Agile in recruitment
De tweede stelling van de dag ging over de vraag: ‘Leent agile werken zich voor recruitment?’. Hiervoor schoven Hugo van Zelm van Eldik (Nationale Nederlanden), Jessica van der Meer (Cegeka) en Joke Huetink (de Volksbank) aan. Allen zijn al in meer of mindere mate bezig met agile werken en gaven zo een mooi inkijkje in hoe dit is toe te passen in recruitment. Zoals Huetink vertelde: “We zijn gestart met een agile coach en zitten nu in de opstartfase. Het helpt ons om prioriteiten te stellen in ons werk en keuzes te maken. We worden minder geleid door de waan van de dag en de drukte die we ervaren.’
‘Door agile te werken is er veel meer grip en zicht op projecten.’
Van Zelm van Eldik, inmiddels al behoorlijk bekend met agile werken binnen NN, deelde die mening: ‘Wij ontdekten in het verleden soms dat projecten niet afgemaakt werden. Dan startten we ergens mee en kwam je jaren later tot de ontdekking dat het project nooit werd afgerond. Door agile te werken is er veel meer grip en zicht op projecten.’
Rust en duidelijkheid
Van der Meer deelde vervolgens hoe dit binnen Cegeka specifiek voor recruitment werkt: ‘Wij gebruiken agile werken vooral voor onze projecten in recruitment. Niet voor de vacatures zelf. We bepalen hiermee een duidelijke focus. Iedereen weet dan dat we ons de komende weken op bijvoorbeeld een referralactie richten en dat daarna een volgend project gaat lopen. Dat geeft rust en duidelijkheid.’
‘Het succes van agile werken staat of valt met de verplichte daily.’
De daily is een bekend begrip binnen agile werken. Oftewel: een moment op de dag waarin je alle projecten bespreekt. Alle drie de tafelgasten waren het eens over het belang hiervan. Van Zelm van Eldik: ‘Dit is echt een verplicht moment bij ons. Hiermee staat of valt agile werken en het succes van alle projecten waar we ons mee bezighouden.’
Tot slot werd de tafelgasten gevraagd hoe je aan agile werken begint. Ook daarop had Van Zelm van Eldik een duidelijk antwoord: zet meteen de juiste mensen op juiste plek. ‘Zoek bijvoorbeeld een goede scrum master. Het is het waard om hierin te investeren. En zoek een goede coach.’ Dat kon Van der Meer beamen, maar tegelijkertijd maakte ze het eenvoudiger. ‘Ik zou in elk geval beginnen met een daily. Het helpt je inzicht te geven waar iedereen in je team mee bezig is. En probeer niet eerst volledig uit te pluizen hoe agile werken moet. Begin gewoon ergens. Al doende leer je.”
De toekomst van recruitment
Na de koffie en wat netwerken verscheen keynote spreker Yori Kamphuis ten tonele om het publiek in 45 minuten mee te nemen in de toekomst van recruitment. Na een prikkelende vraag als ‘Verandert de trend van thuiswerken het werk van iedereen?’, startte hij een item over een nieuwe techniek die zelfs vrachtwagenchauffeurs al vanuit huis laat werken. En met vragen als ‘Wat als Google ook recruitment gaat doen?’ en ‘Wat als je met deep fake video’s je eigen referenties kan opnemen?’ daagde hij uit om verder te denken dan de wereld van recruitment van vandaag.
In groepjes kon vervolgens gebrainstormd worden over de trends die mogelijk invloed hebben op recruitment. Daaruit kwamen bekendere thema’s naar voren als A.I. en robotisering, maar ook wezen vele aanwezigen op de deeleconomie, verduurzaming en datagedreven werven. Kamphuis zette vervolgens scenario’s uit deze trends op papier, waaruit in korte tijd toekomstbeelden rolden als: het delen van personeel met meerdere werkgevers, automatisering van moeilijke taken, meer behoefte aan praktisch personeel en het verdwijnen van het sociale aspect van werk. Stof tot nadenken, al met al.
Wie vervolgens ook nog een rondje maakte over het Innovation Square, waar in het zomerzonnetje partijen als Joboti, GetNoticed, CompanyMatch, Content Stadium, JobOn en Starred enthousiast over hun innovaties en toepassingen voor recruitment vertelden, en vooral ook genoten van het netwerken, kon spreken van een geslaagd eerste fysieke evenement na corona. Met genoeg inspiratie om de tijden van corona nog verder achter ons te laten.
Genoeg inspiratie om de tijden van corona nog verder achter ons te laten.
Iedereen die dit event bezocht zal dezelfde overtuiging hebben: na dinsdag zijn recruiters opnieuw back in town. Wie dit event bezocht vertrok ongetwijfeld opgetogen, vol kriebels en ideeën van deze zomerse middag, vol inspiratie, naar huis. Een nieuwe toekomst in. Op 4 november organiseert Recruiters United opnieuw een event, de Employer Branding Summit 2021.
Personeelstekorten beheersen steeds vaker het nieuws. Van koopavonden die niet doorgaan, tot grote tekorten in de zorg en het onderwijs, en van mensen die wandelend door de McDrive moeten tot duizenden leerlingen die zonder schoolboeken zaten: de gevolgen worden steeds duidelijker. ‘Vijf vacatures, geen enkele sollicitant‘, vatte Mariël Jurgens, schoolhoofd in Noorden, het probleem recent samen.
Uit recent Manpower-onderzoek blijkt het probleem nergens zo sterk als in Nederland, waar relatief de meeste werkgevers aangeven nieuw personeel te willen werven. De personeelstekorten bedreigen ook de economische groei in z’n algemeenheid, waarschuwde ABN Amro deze week nog maar eens.
‘Vijf vacatures, geen enkele sollicitant’, zo vatte een schoolhoofd het probleem samen.
Niet zo gek dus dat werving voor veel organisaties steeds belangrijker wordt. Al eerder schreven we bijvoorbeeld over de sterk groeiende vraag naar recruiters, en recent onderzoek van HR- en payrollspecialist SD Worx, uitgevoerd in 14 Europese landen, waaronder Nederland, bevestigt dit opnieuw. Stond werving vorig jaar nog op de tiende plek van de HR-prioriteitenlijst, inmiddels is dat alweer de top 3 binnengedrongen.
Intern invullen
Maar het SD Worx-rapport geeft ook meteen een aardige oplossingsrichting voor het probleem. En dat is: een meer interne focus. Het zal heus niet voor elke school, McDonald’s of winkel dé remedie kunnen zijn. Maar opvallend is het wel dat in andere landen veel meer vacatures intern worden ingevuld dan in Nederland. In Zwitserland (53%) en Ierland (52%) vervullen bedrijven bijvoorbeeld zo meer dan de helft van hun vacatures. Maar ook in Oostenrijk (49%), Italië (47%) en het VK (47%) bepaalt interne doorstroom een groot deel van het speelveld. Nederland steekt daar met 31% schril bij af.
Medewerkers kansen bieden om door te groeien, maakt je als werkgever aantrekkelijk.’
Daar ligt dus nog ruimte voor verbetering, zegt Mark Bloem, directeur bij SD Worx Nederland. ‘Als de werknemers met de gewenste vaardigheden niet makkelijk te vinden zijn kan interne werving een oplossing bieden. Medewerkers mogelijkheden bieden om door te groeien, draagt bij aan de employee experience, hun betrokkenheid én hun loyaliteit. Ook maakt het je als werkgever aantrekkelijk als je mensen de kans biedt om zich te blijven ontwikkelen.’
1 op 3 zet vacatures intern uit
Uit het onderzoek blijkt dat amper een derde van de hiring managers (32%) vacatures intern communiceren. Het onderzoek laat zien dat interne mobiliteit ook bepaald geen vaste praktijk is bij 25% van de bedrijven; zij kijken hooguit naar interne mogelijkheden op het moment dat er een vacature openstaat. En interne doorstroom ondersteunen met technologie? Dat gebeurt helemaal nog weinig.
‘Heel wat bedrijven onderschatten het belang van interne mobiliteit.’
‘Heel wat bedrijven onderschatten het belang van interne mobiliteit’, aldus Bloem. ‘Het aantal bedrijven dat medewerkers begeleidt in hun carrière en doorgroeimogelijkheden mag best wat hoger liggen dan 27%. Op dat vlak kunnen we nog flinke stappen maken. Bedrijven lijken te vergeten dat ze dankzij interne mobiliteit hun mensen gemotiveerd houden en daarnaast scheelt het ook in wervingskosten. Het is daarom een win-winsituatie.’
Bepaald niet de eerste keer
Het is bepaald niet de eerste keer dat duidelijk wordt dat de focus van organisaties vaak gericht is op de buitenwereld, terwijl er binnen nog veel onontdekt talent rondloopt. Zo meldde een LinkedIn-survey recent nog dat slechts 28% van de recruitmentleiders interne kandidaten als een belangrijke bron zien. En minder dan 1 op de 3 organisaties vereist dat vacatures eerst intern bekend worden gemaakt, voordat ze ook extern gaan, aldus onderzoek van ERC.
Slechts 28% van de recruitmentleiders ziet interne kandidaten nu als belangrijke bron.
Recruitmentbureau Robert Walters noemt het promoten en opleiden van intern talent dan ook als belangrijkste strategie om het tekort te lijf te gaan. ‘Dit heeft bovendien het effect van meer loyaliteit van medewerkers.’ Eerder dit jaar verschenen onderzoek bevestigt dit ook: interne kandidaten presteren beter én blijven gemiddeld langer. En ander recent onderzoek laat zelfs zien dat afgewezen interne kandidaten de grootste kans hebben om snel te vertrekken.
Uit eerder Wharton-onderzoek (van Matthew Bidwell) bleek ook al de waarde van interne kandidaten. ‘Mensen van buiten’ kosten bijvoorbeeld niet alleen meer tijd en geld om aan te nemen dan ‘mensen van binnen’. Ze blijken ook nog eens 3 jaar erover te doen voordat ze net zo goed presteren als een interne kandidaat. En dan blijkt die uitwaarts gerichte blik ook nog eens de interne cultuur te verslechteren en collega’s onnodig te belasten met het inwerken van nieuwe mensen.
‘Mensen van buiten’ kosten meer tijd en geld om aan te nemen dan ‘mensen van binnen’.
Niet dat alleen interne kandidaten de personeelstekorten kunnen oplossen. Doorstroom van een kandidaat levert immers ook altijd weer een vrijgekomen vacature op een andere plek op. Een flinke inzet op recruitment blijft dus hoe dan ook nodig, zolang je organisatie groeit. Maar dat de focus van recruiters de komende jaren ook wel eens wat meer intern kan komen te liggen, lijkt aan de andere kant dan ook weer geen héél gewaagde voorspelling…
Een cv blijkt een slechte voorspeller van werksucces. En dus wenden veel werkgevers zich tot de sociale media van kandidaten. Zouden ze daar geen nuttige aanwijzingen kunnen vinden over hoe een kandidaat in zijn of haar werk opereert? Zeker 70% van de werkgevers geeft toe de sociale media van kandidaten te checken, en 54% erkent dat ze op basis van wat ze hier gevonden hebben wel eens mensen hebben afgewezen.
Zeker 70% van de werkgevers geeft toe de sociale media van kandidaten te checken.
Er zijn tegenwoordig zelfs al assessmentbedrijven die claimen door de sociale media van kandidaten te checken hun persoonlijkheid in kaart te kunnen brengen. Maar nieuw onderzoek laat zien dat je deze trend toch wel met een korreltje zout moet nemen. Niet alleen is het ethisch discutabel – en soms zelfs verboden – om te vertrouwen op wat je op sociale media vindt, het blijkt ook nauwelijks van voorspellende waarde, zo schrijft Harvard Business Review.
Veel wat niet mag
In de eerste van 3 studies bekeken de onderzoekers naar de Facebook-pagina’s van 266 Amerikaanse werkzoekenden. Hieruit bleek dat veel informatie die hier was gepost – opleiding, werkervaring en buitenschoolse activiteiten – betrekking had op gebieden die werkgevers mogen beoordelen tijdens een recruitmentproces. Maar een aanzienlijk deel van de profielen bleek ook details te bevatten die ze juist wettelijk niet mógen overwegen. Denk: geslacht, ras en etniciteit (te zien in 100% van de profielen), handicaps (7%), zwangerschapsstatus (3%), geaardheid (59%), politieke opvattingen (21%) en religieuze overtuiging (41%).
‘Er moet duidelijk onderscheid zijn tussen wat mensen tijdens het werk en daarbuiten doen.’
Chad Van Iddekinge, foto: Matthew Hsieh
Veel van de profielen bevatten bovendien informatie die werkgevers mogelijk zorgen baart. Zo was in 51% van de profielen godslastering te zien, 26% toonde of verwees naar alcoholgebruik, 11% wees op gokgedrag, en 7% op drugsgebruik. ‘Je kunt zien waarom veel recruiters van sociale media houden – het stelt hen in staat alle informatie te ontdekken waar ze tijdens een interview niet naar mogen vragen’, aldus onderzoeker Chad Van Iddekinge, hoogleraar aan de Universiteit van Iowa. ‘Maar dat is een probleem, want een van de kenmerken van legale wervingspraktijken is dat ze zich richten op gedrag binnen de werkcontext. Er moet een duidelijk onderscheid zijn tussen wat mensen tijdens het werk en wat ze daarbuiten doen.’
Heeft het ook invloed?
In de tweede studie keken de onderzoekers of de gevonden informatie ook de evaluaties van recruiters beïnvloedt. Ze vroegen daarvoor 39 recruiters om de Facebook-profielen van 140 werkzoekenden te beoordelen en de geschiktheid van elke kandidaat te beoordelen. De onderzoekers brachten vervolgens de beoordelingen van de recruiters in kaart met de inhoud in elk profiel.
Gehuwde kandidaten bleken in het voordeel.
Daaruit bleek dat de recruiters duidelijk rekening houden met wat ze vinden. Gehuwde en verloofde kandidaten kregen bijvoorbeeld gemiddeld hogere cijfers dan hun alleenstaande tegenhangers, oudere personen kregen doorgaans een hogere beoordeling, vrouwen hadden een voordeel, en factoren als godslastering, alcohol- of drugsgebruik, geweld en seksueel gedrag verlaagden juist de beoordelingen. Buitenschoolse activiteiten? Die bleken daarentegen weer géén effect op de scores te hebben.
En: leidt het ook tot betere selectie?
En zo komen we bij de derde, en waarschijnlijk meest belangrijke studie van de onderzoekers. Hier keken ze of het checken van sociale media ook leidde tot het hoofddoel: betere mensen aannemen. Daarvoor keken ze naar hoe managers de gevonden kandidaten uit de tweede studie beoordeelden, na 6 tot 12 maanden dienstverband. Ook ondervroegen ze die werknemers of ze van plan waren om in hun baan te blijven.
Vervolgens vroegen ze een nieuwe groep recruiters om de Facebook-profielen te beoordelen, waarbij ze hen in twee groepen verdeelden. Eén groep ging verder zonder speciale instructies. De andere werd juist getraind in best practices om sociale-media-informatie te beoordelen. Zo werd hen verteld zich te concentreren op werkgerelateerde informatie en irrelevante details juist te vermijden, dezelfde criteria te gebruiken om alle individuen te evalueren, aantekeningen te maken over hun observaties en rekening te houden met bias, zoals de neiging om kandidaten te bevoordelen wier interesses of kenmerken overeenstemmen met die van hen.
Het voorspelt maar bar weinig
Maar getraind of niet, beide groepen recruiters bleken met sociale media checken het verschil niet te kunnen maken. De beoordelingen van geen van allen bleek enigszins betrouwbaar de werkprestaties of de verloopintenties te kunnen voorspellen. ‘Zelfs met zorgvuldige instructie zullen recruiters of hiring managers dus weinig baat hebben bij het checken van de sociale media van sollicitanten’, concluderen de onderzoekers (die overigens LinkedIn als “een voor de hand liggende uitzondering” omschrijven).
‘Als bedrijven naar rode vlaggen willen zoeken, moeten ze dat door iemand anders laten doen.’
Sociale media helemaal links laten liggen adviseren ze overigens niet. Ze kunnen immers best ‘rode vlaggen’ bevatten, zoals openlijk racisme of vrouwenhaat. ‘Dat hebben we niet bestudeerd’, zegt hoofdauteur Liwen Zhang van de Universiteit van New South Wales. ‘Maar uit ons onderzoek blijkt dat een recruiter wordt beïnvloed door alles wat ze ziet op een sociale-mediasite. Dus als bedrijven naar rode vlaggen willen zoeken, kunnen ze dat beter door iemand anders laten doen.’
Met hun onderzoek willen de onderzoekers overigens niet de genadeklap geven aan tools die op basis van sociale media de persoonlijkheid van kandidaten in kaart willen brengen. Denk aan Crystal Knows, Receptiviti of DeepSense, dat tegenwoordig als Humantic door het leven gaat. Zulke assessmenttools zouden immers best nuttige informatie kunnen bieden, ook om mensen te managen als ze eenmaal aan boord zijn. ‘We zeggen niet dat de informatie op sociale media nutteloos is’, aldus Van Iddekinge. ‘We hebben als mensen alleen nog niet de tools om het signaal in alle ruis te vinden.’
‘Nog geen overtuigende studies gezien’
Een opmerking die weerklank vindt bij bijvoorbeeld Atta Tarki, CEO van recruitmentbureau ECA Partners. ‘Ook wij hebben nog geen studies gezien die overtuigend aantonen dat de informatie op sociale media voorspellend is voor prestaties in een bepaalde functie. Behalve als de functie zelf gerelateerd is aan sociale media. Bovendien speelt wat ook wel het ‘dilution effect‘: de neiging om beschikbare, maar weinig waardevolle informatie de impact van de kwalitatief goede informatie te laten verwateren.’
‘Natuurlijk, het kan handig zijn om op sociale media te checken of iemand bij de KKK zit.’
Ook Tarki gebruikt sociale media alleen als soort achtergrondcheck, in het laatste deel van een recruitmentproces, zegt hij. En hij laat het altijd doen door iemand anders die niet voor de selectie verantwoordelijk is. ‘Natuurlijk, het kan handig zijn om op sociale media te checken of iemand bijvoorbeeld bij de KKK zit’, zegt hij. ‘Maar om bias te voorkomen, doen we zulke checks alleen voor de kandidaat die uiteindelijk geselecteerd is.’
Beluister hier het artikel in Harvard Business Review:
Niet langer toegestaan
Sollicitanten checken op social media is in Nederland met ingang van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) niet langer toegestaan zonder geldige reden. Toch is het nog steeds usance bij veel recruiters. De Recruitercode meldt over het gebruik van sociale media in recruitment alleen: ‘De relaties met kandidaten in openbaar toegankelijke social media (bijvoorbeeld LinkedIn) behoren tot het privé domein van de Recruiter.’
Sinds de AVG is zomaar kandidaten checken op sociale media niet meer toegestaan.
De NVP-sollicitatiecode is wat explicieter en meldt: ‘De organisatie die via internet en/of sociale media informatie over de sollicitant verkrijgt, is zich ervan bewust dat deze informatie niet altijd juist, accuraat en/of relevant is. De verkregen openbare informatie zal, indien relevant, met de sollicitant worden besproken, met uitdrukkelijke vermelding van de bron. De sollicitant wordt in de gelegenheid gesteld hierop te reageren.’
Het hele ‘employee handbook‘ live zetten gebeurde al wel eerder. Veel bekende (vooral tech-)organisaties deden het de afgelopen jaren, zoals Hubspot (via SlideShare), Netflix (via pdf) en Facebook (mooi uitgevoerd, op papier). In Nederland kenden we het al van bijvoorbeeld internettelefoniebedrijf Voysen ‘digitale nieuwskiosk’ Blendle. En daar komt binnenkort nog een voorbeeld bij, als MatcHR zijn employee handbook met de buitenwereld gaat delen.
‘We blijven natuurlijk leren. En daarom zullen we ook het document blijven aanpassen.’
Het handboek moet ‘een levend document’ worden, aldus de Nederlander Adriaan Kolff, de oprichter van het “volledig remote recruitment outsourcing bedrijf”, dat zich richt op het recruiten van techtalent uit de hele wereld. ‘Het boek bevat alles dat we tot nog toe geleerd hebben. Maar we blijven natuurlijk leren. En daarom zullen we ook het document blijven aanpassen.’ Met het vrijgeven van het boek wil hij niet alleen een stukje employer branding voor zijn bedrijf neerzetten, maar ook vooral anderen inspireren. ‘Omdat we zonder de hulp en kennis van anderen nooit zouden zijn waar we nu zijn.’
7 opvallende inzichten
Bij Werf& kregen we deze week al een inkijkje in het handboek, dat vanaf volgende week officieel openbaar wordt. Wat nemen we daaruit zoal mee, vooral wat betreft werving en selectie? Een klein overzicht:
#1.Maak scorecards in Loxo
Zomaar sollicitatiegesprekken inplannen, en dan vervolgens ‘op gevoel’ een kandidaat kiezen? Dat is er bij MatcHR niet bij. Bij elke stap in het proces worden aantekeningen en scorecards gemaakt, en die worden allemaal bijgehouden, in een ‘A.I. recruitment automation software’-systeem dat Loxo heet. ‘Die scorecards helpen ons om een objectieve beoordeling te maken’, aldus Kolff, ‘en een evaluatie te doen op de punten waar meningen uiteenlopen. Hierdoor kunnen we ook reflecteren op onze eigen assessmentvaardigheden.’
#2.Gebruik scripts en rode vlaggen
In het employee handbook valt op hoeveel scripts er te vinden zijn. Van het eerste introductiegesprek tot het diepte-interview, en van de job samples tot de referentiechecks: MatcHR zweert bij vaste templates en vaste vragenlijsten. En die vragen gaan soms al best diep. Zo worden kandidaten al bij de introductie vragen voorgelegd als: ‘Hoe word je prestatie gemeten? En hoe presteer je?’. En ‘Als je je volgende stap evalueert, wat is dan belangrijk voor je?’
Hou je als kandidaat je vakliteratuur niet bij? Dan zit een tweede gesprek er waarschijnlijk niet in.
Ook worden bij het introductiegesprek al meteen enkele ‘rode vlaggen’ gedefinieerd. Hou je als kandidaat je vakliteratuur niet bij? Of kun je niet goed uitleggen hoe je dat doet en wat je dan precies leest? Dan zit een tweede gesprek er waarschijnlijk niet in. (Pro-tip: Werf& noemen geeft bijna een garantie dat zo’n vervolg er wél komt). Ook een rode vlag die hier genoemd wordt: als iemand niet echt graag remote lijkt te willen werken.
#3.‘80% is genoeg’
Een goede cultural fit is belangrijk. Een goede kandidaat kiezen ook. Maar het is onmogelijk alles te weten van een kandidaat, gebaseerd op een cv, een opdracht en een sollicitatiegesprek, aldus Kolff. ‘Als je dus 80% zeker bent van iemand, is dat ook zeker een goede score.’ En blijf je toch twijfelen? Of kom je er niet helemaal uit met je collega’s? Vraag dan een derde partij erbij, raadt hij aan. Niet zozeer om de knoop door te hakken, maar vooral om de discussie in goede banen te leiden.
#4.Snelheid is cruciaal
Snelheid is cruciaal in elk werving- en selectieproces, stelt Kolff. En dat is ook te zien in de ‘regels’ die MatcHR zichzelf oplegt. Elk volgend interview moet hier namelijk maximaal 48 uur volgen op het voorgaande. En ook voor alle fases in het proces staan vastomlijnde tijden. Zoals: 30 tot 45 minuten voor het eerste kennismakingsgesprek, een uur voor het daaropvolgende diepte-interview, en 3 uur voor de opdracht die sourcers-in-spe krijgen voorgelegd, waarbij ze daadwerkelijk moeten sourcen voor een vacature.
#5.Doe 2 referentiechecks
Voegen referentiechecks iets toe aan een recruitmentproces? Maken ze de selectie werkelijk beter? Daarover is altijd veel discussie. Vaak wordt gedacht dat ze alleen maar bedoeld zijn als ‘laatste vinkje’, om de keuze voor een bepaalde kandidaat nog eens bevestigd te zien. Maar volgens Adriaan Kolff hebben ze wel degelijk hun meerwaarde. ‘We hebben meerdere “zekere” kandidaten afgewezen omdat hun referenties niet overtuigend waren, of zelfs negatief. Iets dat we zelf niet eruit gehaald hadden, ondanks alle interviews en job samples.’ Niet gek om er dus bij elke kandidaat tijd aan te besteden, adviseert hij.
‘Leg altijd uit wat je organisatie doet. Je kunt immers ook zomaar een potentiële lead aan de lijn hebben!’
Maar ook hier weer: doe het dan vooral aan de hand van vaste vragen. Dan heb je er volgens hem namelijk het meest aan. Denk aan vragen als: ‘De kandidaat heeft me verteld over een bepaalde prestatie. Kun je je dat nog herinneren? En wat was de rol van de kandidaat in de uitkomst?’ Of: ‘In welke aspecten van de rol blonk de kandidaat uit? En waar kwam hij of zij juist tekort?’ Ook altijd belangrijk in de referentiechecks, stelt Kolff: leg kort uit wat je organisatie doet. ‘Je kunt immers ook zomaar een potentiële lead aan de lijn hebben!’
#6.Vraag het eerst de junior
Extraverte medewerkers, zeker die met een flinke staat van dienst, hebben de neiging een discussie te domineren. ‘En senioriteit is belangrijk, natuurlijk’, aldus Kolff. ‘Maar het is belangrijk om ieders mening voldoende mee te wegen.’ Stel elkaar dan ook vragen, als je het gevoel hebt dat niet iedereen zich uitspreekt, adviseert hij. ‘En in zijn algemeenheid: zorg dat de meest junior persoon altijd zijn of haar mening eerst geeft.’
#7. Communiceren doe je nooit te veel
Behalve ondernemer is Kolff ook duursporter. Zo voltooide hij een volledige Ironman, in 2018, liep hij 24 uur achter elkaar voor het goede doel, en traint hij nu voor een ultramarathon. ‘Daaruit leerde ik dat alles mogelijk is, zolang je er maar in gelooft.’ Op Medium schrijft hij regelmatig over de lessen die hij in zijn bedrijf opdoet, onder meer over automatisering in sourcing en recruitment. Ook vertelde hij online al openhartig over hoe hij door corona vorig jaar in één week de helft van het personeel moest ontslaan (en hoe zij volgens hem weer een nieuwe baan konden vinden, wat hen vervolgens binnen 4 weken ook lukte…).
‘Alles is mogelijk, zolang je er maar in gelooft.’
Communiceren doe je eigenlijk nooit te veel, is dan ook een van zijn adviezen. Zeker wanneer je volledig remote werkt, zoals MatcHR. ‘Overcommuniceren is cruciaal’, zo valt te lezen in het handboek. ‘Ga er niet zomaar vanuit dat iemand jouw boodschap begrepen heeft. Maar zorg ervoor dat je zeker weet dat jullie hetzelfde bedoelen. En kom je ergens mee vast te zitten, ga dan niet wachten, maar vraag het gewoon! Liefst door te bellen of te zoomen. Want je zult er versteld van staan hoe vaak een e-mail verkeerd wordt geïnterpreteerd door de ontvanger.’
Wim van den Nobelen is recruiter salarisadministratie bij 
Het handboek moet ‘een levend document’ worden, aldus de Nederlander 
Maar ook hier weer: doe het dan vooral aan de hand van vaste vragen. Dan heb je er volgens hem namelijk het meest aan. Denk aan vragen als: ‘De kandidaat heeft me verteld over een bepaalde prestatie. Kun je je dat nog herinneren? En wat was de rol van de kandidaat in de uitkomst?’ Of: ‘In welke aspecten van de rol blonk de kandidaat uit? En waar kwam hij of zij juist tekort?’ Ook altijd belangrijk in de referentiechecks, stelt Kolff: leg kort uit wat je organisatie doet. ‘Je kunt immers ook zomaar een potentiële lead aan de lijn hebben!’