6x Mathijs Bouman over de krapte: ‘Ontkennen vergrijzing is geen beleid’

Geschreven door

Als vaste columnist van Het Financieele Dagblad en ‘huiseconoom’ van Nieuwsuur kennen velen de scherpe analyses van Mathijs Bouman, die in 2013 nog de ‘Gouden Stier’ won voor beste financieel commentator. Op 3 december is hij weer te gast bij het Seminar arbeidsmarkttrends 2025 – 2029 van Werf&, al meer dan 10 jaar hét arbeidsmarkt-event van het jaar, waarin de beste sprekers en specialisten vooruitblikken op wat ons volgend jaar te wachten staat, en waar Bouman een keynote zal geven met zijn kijk op de stand van zaken. Hier alvast een vooruitblik, met 6 van zijn meest recente visies uit het FD op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, waarbij ontkennen in elk geval geen zin heeft.

#1. Over… (schijn-)zzp’ers

‘We worden geregeerd door twee partijen die voor onze vrijheid strijden: de Partij voor de Vrijheid en de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie. Nu breekt de vrijheid aan!’ Maar vrijheid van ondernemen? Niets daarvan, zegt Bouman. ‘Zielsgelukkige zzp’ers moeten het keurslijf van het arbeidscontract in. De wereld van cao’s, 36-urige werkweken en concurrentiebedingen is straks hun nieuwe gevangenis. Vrijheid in Nederland is vooral de vrijheid om hypocriet te zijn.’

Ontkennen heeft geen zin: we hebben te maken met enorme vergrijzing. En daardoor komen we op de arbeidsmarkt voorlopig nog wel mensen tekort, stelt FD-columnist Mathijs Bouman. Maar wat zijn hiervan de consequenties?

Sowieso ziet hij weinig reden waarom de Belastingdienst de jacht op de schijnzelfstandige zou moeten heropenen. ‘Ook goedverdiende interimmers, hooggekwalificeerde vaklieden en levensgenietende vrijbuiters kunnen straks voor de bijl gaan. Willen ze geen arbeidscontract? Blijven ze liever eigen baas? Maakt niet uit, de wensen van zzp’ers spelen bij de handhaving geen rol.’ Een zwaktebod, noemt hij deze inbreuk op contractvrijheid, waarvoor hij eigenlijk geen enkele reden ziet. ‘En zeker niet genoeg voor zo’n ingrijpende beperking van de keuzevrijheid van volwassen, weldenkende Nederlanders.’

#2. Over… de skills-revolutie

Ook Bouman viel op dat er tegenwoordig meer over vaardigheden dan diploma’s wordt gesproken. ‘Het is precies wat onze krappe arbeidsmarkt nodig heeft’, zegt hij daarover. ‘Talent wordt beter benut als vaardigheden belangrijker zijn dan toevallige diploma’s, en vergeten groepen die om een of andere reden niet het juiste diploma hebben bemachtigd (schoolverlaters, statushouders, zijinstromers) toch aan de bak komen.’ Bovendien, zegt hij: ‘Liever een ongediplomeerde werknemer die zichzelf geschoold heeft in de nieuwste A.I.-toepassingen, dan een ICT’er met oude papieren maar zonder up-to-date kennis.’

Ontkennen heeft geen zin: we hebben te maken met enorme vergrijzing. En daardoor komen we op de arbeidsmarkt voorlopig nog wel mensen tekort, stelt FD-columnist Mathijs Bouman. Maar wat zijn hiervan de consequenties?

Maar toch ziet hij ook dat in de praktijk de obsessie met diploma’s moeilijk is af te leren. ‘Zo is op werkenbijdeoverheid.nl geen enkele vacature te vinden zonder diploma-indicatie.’ En ook elders ziet hij werkgevers nog vaak om diploma’s vragen, terwijl je je af kunt vragen: waarom? Maar ‘gelukkig’ ziet hij aan de andere kant ook steeds meer initiatieven om relevante praktijkervaring toch tastbaar te maken voor werkgevers. Zoals CompetentNL, dat ‘een nationale skillstaal’ moet opleveren. En, tip voor werkgevers: ‘Schrap in uw volgende vacaturetekst eens alle verwijzingen naar opleiding en diploma (inclusief dat laffe ‘hbo-denkniveau’), en omschrijf in plaats daarvan alleen de vaardigheden die de kandidaat moet hebben.’

#3. Over… het huidige kabinet

Dat het huidige kabinet weinig op lijkt te hebben met het oplossen van de vele personeelstekorten, dat constateerden we op deze site al eerder. Bouman sluit zich daarbij aan. Bijvoorbeeld in zijn kritiek op het besluit om de ambtenaren op een nullijn te zetten. ‘Niet echt een oplossing voor het personeelstekort bij de overheid’, schrijft hij daarover. ‘Het regeerprogramma is een grabbelton van slechte ideeën en de nullijn is daarin een grote prijs.’ Het gaat overigens ook niet werken, denkt hij. ‘In 2010 stond de nullijn ook in het regeerakkoord. Het werkte even, maar binnen mum van tijd was de loonachterstand weer ingehaald. De krappe arbeidsmarkt laat zich niet dwingen.’

Sowieso mist hij in het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet ‘een zonnestraaltje licht op de krappe arbeidsmarkt.’ Onbegrijpelijk, aldus Bouman. ‘De ambities zijn groot. Er moeten honderdduizend huizen per jaar worden gebouwd, wegen opgeknapt en aangelegd, gebouwen verduurzaamd en maar liefst 4 kerncentrales uit de grond gestampt. Daarnaast moeten zorg en onderwijs beter toegankelijk worden én gaat het budget voor defensie verder ophoog. Veel van die zaken wilde het vorige kabinet ook. Maar het beleid strandde telkens op de harde werkelijkheid van de arbeidsmarkt: er zijn geen mensen te vinden. Miljarden bleven op de plank liggen. Het nieuwe kabinet wil nu de arbeidsmigratie beperken, waardoor het personeelstekort nog nijpender wordt.’ Maar een visie daarop? Die schittert in het Hoofdlijnenakkoord helaas door afwezigheid, stelt Bouman teleurgesteld vast.

#4. Over… migratie en demografie

Nu we het toch over het kabinet hebben: dat bij hen migratie niet hoog op de agenda staat, kunnen we rustig een understatement noemen. Toch ontkomen we er op de arbeidsmarkt echt niet aan, gelooft Bouman. En dan met name: migratie vanuit Afrika. ‘In 2050 woont een kwart van de wereldbevolking in Afrika en is de economie van een land als Nigeria groter dan die van Duitsland’, schrijft hij bijvoorbeeld. ‘The Economist spreekt al van ‘de Afrikaanse eeuw’. Met zo’n gebied moet je nu al handels- en investeringsakkoorden sluiten, zodat Nederlandse bedrijven meeprofiteren. Je zoekt samenwerking en politieke invloed, misschien zelfs via afspraken over arbeidsmigratie.’

En dan het liefst in Europees verband, stelt hij. Want demografie liegt niet. En volgens Bouman helpt het dan ook zeker de eerste 20 jaar niet om te praten over het aantal kinderen dat in Nederland geboren zouden moeten worden, zoals Pieter Omtzigt begin september deed in de H.J. Schoolezing. ‘Met meer kinderen los je de personeelstekorten niet op. In elk geval niet in de eerste 20 tot 25 jaar; dan zijn er juist meer mensen nodig voor zorg en onderwijs. En een onderzoek in ESB laat bovendien zien dat moeders in de eerste 7 jaar na de geboorte van hun eerste kind bijna 50% minder uren gaan werken. Nog minder arbeidsaanbod, dus.’ Kortom: ‘Er is geen lang debat nodig om te concluderen dat je met meer Nederlandse baby’s de arbeidsmigratie niet remt’, aldus Bouman.

#5. Over… korter werken

Aan de ene kant een enorm krappe arbeidsmarkt, aan de andere werknemers die steeds meer de macht hebben, en eigenlijk en masse korter willen werken. Hetzij op minder late leeftijd, hetzij in kortere werkweken. Bouman signaleert dat dit soms lastige dilemma’s oplevert. Zoals met vakbond FNV, als die pleit voor vierdaagse werkweken. De econoom is er niet van overtuigd dat ‘onze extreem krappe arbeidsmarkt dat wel aankan’, zo schrijft hij. ‘Voordat we het contra-intuïtieve idee van ‘meer produceren door minder te werken’ zomaar over het hele land uitrollen, is er eerst een grootschalig, langdurig en dubbelblind onderzoek in Nederland nodig. Laat FNV daar eerst voor pleiten.’

Ook het vroegpensioen, de afgelopen tijd een beladen onderwerp in de polder, ziet hij gezien de huidige omstandigheden niet echt zitten. ‘De hogere AOW-leeftijd kan voor niemand meer een verrassing zijn’, stelt hij. Tegelijk ziet hij dat ‘vakbonden blijven dromen van AOW met 65 jaar en werkgevers blijven hopen dat personeelstekorten tijdelijk zijn. Maar vergrijzingsontkenning is geen arbeidsmarktbeleid.’

#6. Over… het tekort aan technici

Over naar een van de meest vergrijzende beroepsgroepen: de techniek. En niet alleen een vergrijzende sector, maar ook een sector waarvoor het telkens weer heel moeilijk blijkt om jongeren te werven. ‘Al jaren proberen overheden, scholen en bedrijven jongeren te verleiden te kiezen voor bètavakken en technische opleidingen. Het resultaat stelt telkens teleur’, constateert ook Bouman wat gelaten. Percentueel mag de instroom dan min of meer gelijk blijven, doordat het aantal jongeren afneemt, daalt in absolute aantallen ook de instroom op technische opleidingen. En juist dat is het probleem, stelt Bouman. ‘We komen aantallen technici tekort, niet procenten.’

Maar ook hier stelt het Hoofdlijnenakkoord van het huidige kabinet volgens hem flink teleur. ‘Voor buitenlandse technici gaat de deur een stuk verder dicht.’ En ‘hoe we de Nederlandse jeugd nu eindelijk eens verleiden om voor een technische opleiding te kiezen, daarover zwijgt het kabinet.’ Sterker nog, zelfs de aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven dreigt er flink op achteruit te gaan, constateert hij. ‘Er moet een miljard worden bezuinigd op subsidies en minister van onderwijs Eppo Bruins koos het Regionaal Investeringsfonds (RIF), dat precies bedoeld is om bedrijven en mbo’s samen te laten werken en al 10 jaar lang succesvol is.’ Een onverstandige keuze, zo laat hij niet na te benadrukken.

Meer weten?

Welke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn een kans of juist een bedreiging voor jouw organisatie? Wat zijn de laatste nieuwtjes en waarmee behaal je meteen een aantal quick wins? Je leert het allemaal op het jaarlijkse hoogtepunt: het Seminar ArbeidsmarktTrends, dat dit jaar op 3 december plaatsvindt.

Trends

Lees ook

Foto’s: ArbeidsmarktTrends 2024-2028

 

Over het functieprofiel, misschien wel het grootste probleem in recruitment

Geschreven door

Het functieprofiel is al net zo’n onwrikbaar onderdeel van elk recruitmentproces als cv’s, diploma’s en ongestructureerde sollicitatiegesprekken. Maar het is dringend toe aan heroverweging, schrijven drie wetenschappers in Harvard Business Review, in een artikel met de titel Why Employees Quit. Hoe we nu omgaan met functieomschrijvingen kan volgens hem namelijk echt niet meer. ‘Meestal bestaat zo’n omschrijving uit niet meer dan een mengelmoes van skills, kwalificaties en gemeenplaatsen over werkstijl en cultuur, afkomstig uit eerdere functiebeschrijvingen, vacatures van concurrenten en vereisten voor titels en salarisschalen.’

‘Geen wonder dat toekomstige werknemers hun cv’s zo opblazen dat ze er als superhelden uitzien.’

Het geheel is volgens hen meestal zo breed dat het nietszeggend is. ‘En het is vaak onmogelijk (en onnodig) om de functie te vervullen zoals beschreven. Geen wonder dat toekomstige werknemers hun cv’s zo opblazen dat ze er als superhelden uitzien. Mensen aan beide kanten van het proces – werkgevers en kandidaten – weten dat deze berichten niet overeenkomen met de werkelijkheid.’ En dat is een fundamenteel probleem aan het worden, zeggen ze, omdat de wereld de afgelopen jaren ingrijpend veranderd is, en we behoefte hebben aan betere manieren om talent aan te trekken en te binden.

Taylorisme

De oorsprong van de functiebeschrijving gaat meer dan een eeuw terug, halen de onderzoekers aan, verwijzend naar Frederick Taylor, wiens wetenschappelijke managementtheorie veranderde hoe werk werd georganiseerd en beoordeeld. ‘Toen hij fabrieken in de industriële economie observeerde, begon Taylor de precieze tijd te meten die nodig was om verschillende banen en taken uit te voeren. Daarna was het relatief eenvoudig om het werk en de vereisten in vacatures te beschrijven. Werkgevers hielden deze beschrijvingen kort omdat kranten per regel betaalden om ze te publiceren.’

‘Online veranderden de vacatures al snel in belachelijke verlanglijstjes van capaciteiten en referenties.’

Toen vacaturebanken echter online gingen en één vast bedrag gingen rekenen, ongeacht de lengte van de vacature, namen de beschrijvingen sterk toe, constateren de onderzoekers. ‘De vacatures veranderden al snel in belachelijke verlanglijstjes van capaciteiten en referenties. De juridische afdelingen van bedrijven werden betrokken bij het schrijven en goedkeuren – en het verder opblazen – van de taal om hun organisaties maximale speelruimte en bescherming te geven bij beslissingen over talent.’

Basis voor ontslag

Ze halen ook Maury Hanigan aan, de CEO van het jobmarketingplatform SparcStart, die zegt dat functiebeschrijvingen ‘de basis zijn geworden op basis waarvan een werknemer wordt geëvalueerd en mogelijk ontslagen’. Met dat doel in het achterhoofd is het niet vreemd dat ze slecht werken als marketingdocumenten om een baan te verkopen en weinig bijdragen aan een goede match tussen mensen en functies. Hanigan vergelijkt het gebruik van een functieprofiel in recruitment dan ook met ‘het verkopen van een huis door de hypotheekpapieren op te hangen’.

De nauwkeurig vastgelegde functieomschrijving zal waarschijnlijk niet helemaal kunnen verdwijnen, erkennen de auteurs. Maar in recruitment kun je echt beter op zoek naar nieuwe vormen, stellen ze. ‘Door je te richten op wat iemand gaat doen (zoals je zou doen in een contract voor bijvoorbeeld een zzp’er) in plaats van te beschrijven wat de persoon zal zijn (in een waslijst aan vaardigheden), kun je werkzoekenden helpen inschatten of een functie past bij de activiteiten die hen energie geven, de vaardigheden waarin ze willen investeren en de afwegingen die ze in hun leven willen maken.’

‘Door je te richten op wat iemand gaat doen kun je helpen inschatten of een functie past bij wat iemand energie geeft.’

Die mate van specificiteit zal werkzoekenden volgens hen ook ‘aanmoedigen om zichzelf nauwkeuriger te vertegenwoordigen in hun cv’s en interviews. Waardoor beide partijen een duidelijker gevoel krijgen van geschiktheid van de kandidaat. De nieuwe werknemer kan meteen aan de slag en jullie hebben gedeelde verwachtingen voor ontwikkeling en prestaties vastgesteld – een fundament waarop jullie samen kunnen voortbouwen.’

Job moves

De drie auteurs, Ethan Bernstein, Michael B. Horn, en Bob Moesta, spraken de afgelopen jaren meer dan 1.000 mensen die van baan zijn veranderd waarom ze dat deden. Ze schreven samen recent ook een boek, Job Moves: 9 Steps for Making Progress in Your Career. Hierin behandelen ze meerdere HR-aspecten, zoals ook een vernieuwende aanpak van onboarding en exitgesprekken. Ze betogen daarin onder meer dat er dringend behoefte is aan manieren om mensen meer zinvol werk te kunnen bieden, en mogelijkheden om vooruit te komen in hun carrière. Anders zal het verloop hoog blijven, met alle gevolgen van dien, schrijven ze.

Mensen die van baan veranderen, doen dat doorgaans om 4 redenen.

Mensen die van baan veranderen, doen dat volgens de auteurs doorgaans om 1 van de volgende 4 redenen (of een combinatie ervan): omdat ze uit hun huidige situatie willen stappen, weer controle willen krijgen over hun werk of leven, hun werk weer willen afstemmen op hun kennis en capaciteiten of de volgende stap in hun carrière willen zetten. Maar denk daarbij vooral niet alleen aan ‘een stap omhoog’, benadrukken ze. ‘De zoektochten hebben doorgaans weinig te maken met loopbaanontwikkeling zoals die traditioneel wordt gedefinieerd – een gestage, lineaire klim van junior naar senior medewerker. In plaats daarvan zigzagt de vooruitgang volgens wat het individu op een bepaald moment het meest uit zijn werk en leven wil halen.’

Liever over drijfveren

En het is goed om daar rekening mee te houden, betogen ze. En dat gaat dus veel verder dan vasthouden aan die starre functiebeschrijving. Veel slimmer is het volgens hen om het gesprek aan te gaan over wat mensen ambiëren en willen bereiken. ‘Zo kun je samen werken aan een carrièreplan dat zowel de belangen van de werknemer als die van de organisatie dient.’ Praat liever over drijfveren dan over vastliggende taken dus, stellen ze. ‘Vooral als je een werkplek probeert te creëren die werknemers elke dag opnieuw zou willen aannemen nadat ze bij de organisatie zijn gekomen.’

‘Het helpt om je te richten op de ervaringen van de functie, niet op de kenmerken.’

En daarmee kun je ook best in je vacatureteksten rekening houden, schrijven de onderzoekers. ‘Maak bijvoorbeeld een “schaduw”-profiel die de officiële functiebeschrijving aanvult om te verduidelijken wat de persoon die je wil aannemen eigenlijk zal gaan doen in de rol. Het kan nuttig zijn om concrete beschrijvingen van activiteiten en taken te ontlenen aan functioneringsgesprekken van mensen die de functie al effectief uitoefenen. Het helpt ook om je te richten op de ervaringen van de functie, niet op de kenmerken.’

Open keukens en afgewerkte kelders

Wat ze daarmee bedoelen? Denk nog even terug aan de analogie van de huizenverkoop. ‘Net als de meeste functiebeschrijvingen, richten vastgoedadvertenties zich op kenmerken, zoals open keukens, thuiskantoren en afgewerkte kelders. Maar die dingen zijn alleen belangrijk in de context van de dagelijkse ervaring: hoe zullen mensen ze gebruiken als ze koken, als ze thuis werken of als ze vrije tijd hebben? Dat is wat de makelaar hen helpt voor te stellen tijdens een rondleiding.’

Je kunt een soortgelijke aanpak hanteren in recruitment, stellen ze. ‘Als je een privé, informele ‘rondleiding’ geeft over de functie die je probeert in te vullen, beschrijf dan kort een “dag uit het leven” en bied aan om een praatje te maken zodat je meer praktische details kunt geven. Hoe zien bepaalde onderdelen van de functieomschrijving er in de praktijk uit? Zonder deze extra informatielagen zullen mensen verdwalen in een wazige functieomschrijving of gewoon verder scrollen naar een meer voor de hand liggende functie.’

Holacratie

Door dergelijke details wel in te vullen, kunnen mensen zichzelf een bepaalde rol voorstellen. ‘En als het gewoon niet past, zullen zij – en jij – dat eerder herkennen. Als beide partijen echter nog steeds geïnteresseerd zijn, kun je je verdiepen in hoe je de dagelijkse ervaringen kunt afstemmen op het individu.’ Dit sluit wel aan bij de ideeën van holacratie, stellen ze, zoals wereldwijd beroemd geworden bij Zappos en in Nederland onder meer bij Viisi, waarbij het werk decentraal wordt georganiseerd en werknemers zelf de regels maken, hun eigen baan vormgeven, zelf doelen en targets stellen en teams vloeiend vormen en ontbinden.

‘Hoe fijnmaziger je rollen kunt opdelen, hoe meer kans banen te ontwerpen met de juiste balans tussen organisatorische en individuele behoeften.’

Ook wijzen ze naar de skills-revolutie. ‘Hoe fijnmaziger je rollen en taken kunt opdelen, hoe meer kans je hebt om banen te ontwerpen die de juiste balans vinden tussen organisatorische behoeften en individuele vooruitgang.’ En dat kan ook helpen bij interne mobiliteit. ‘Een aantal bedrijven heeft al talentmarktplaatsen gecreëerd om dergelijke interne mobiliteit te vergemakkelijken.’

Technologie kan daarbij meer dan ooit ondersteunen, stellen ze. ‘Een hele generatie mensen heeft gezien dat technologie gepersonaliseerde gebruikerservaringen levert – en ze verwachten nu ook meer gepersonaliseerde werknemerservaringen.’ Een starre functieomschrijving past daar steeds minder bij. De hoogste tijd dus om ook in jouw vacatures naar meer moderne alternatieven te zoeken?

Lees ook

Dit zijn 50 van de meest schaarse beroepen voor 2025

Geschreven door

Wat zijn 50 van de meest schaarse beroepen voor 2025? Om daar achter te komen keek Intelligence Group naar de 10 grootste vakgebieden met beroepen die momenteel als zeer schaars of extreem schaars worden aangemerkt. Dat zijn dus allemaal beroepen die binnen een beroepsgroep vallen die op basis van vraag (vacatures) en aanbod (actief werkzoekenden) als zeer/extreem schaars gezien worden. Bovendien geldt voor alle beroepen dat ze qua vraag/vacatures sneller groeien of qua aanbod sneller krimpen dan de beroepsgroep waartoe ze behoren. Anders gezegd, ze worden schaarser in 2025.

Er is niet alleen gekeken naar de schaarste nu, maar ook naar de verwachting voor 2025.

Er is niet alleen gekeken naar de huidige schaarste (verhouding vraag/aanbod), maar ook naar de verwachting voor 2025, plus een indicatie of het gaat stijgen/dalen. Daarbij zegt een ratio van bijvoorbeeld 50:1 dat één actieve baanzoeker kan kiezen uit 50 vacatures die in een jaar ontstaan. Als alleen actieve baanzoekers bewegen op de arbeidsmarkt, bleven 49 ongevuld. Uiteraard heb je in de praktijk ook latente baanzoekers, interne mobiliteit, zij-instromers en (arbeids)migranten. Maar het overgrote gedeelte blijft uiteraard oningevuld. Dat levert het volgende overzicht van de 50 meest schaarse beroepen van Nederland op:




Schadecalculator: zeer schaars

Van al deze 50 beroepen is alleen de schadecalculator als ‘zeer schaars’ aan te merken, met een verhouding van 4 vacatures op elke actieve baanzoeker. Voor alle andere beroepen geldt dat ze als ‘extreem schaars’ worden gekwalificeerd (met een verhouding van minstens 5 vacatures voor elke werkzoekende). Voor de isoleerder is de verhouding helemaal bizar: een werkzoekende isoleerder kan maar liefst kiezen uit 43 verschillende vacatures. Maar ook bijvoorbeeld dakdekkers, elektrotechnici en autoschadeherstellers hebben nog altijd een bijzonder ruime keus in vacatures.

Deze getallen verschillen ook nog per regio en per ervaringsniveau. Het kan dus goed zijn dat een ervaren isoleerder in Eindhoven een ratio heeft van 83:1 en in Meppel van 12:1. Deze verschillen duidt het UWV (kwalitatief) ook op regionaal niveau. Verschil tussen de data van Intelligence Group en het UWV is dat de tweede vooral naar werklozen kijkt en de eerste naar actieve baanzoekers, werkzaam én werkloos. De meeste mobiliteit vindt immers plaats van werk naar werk. Overigens wijzen de cijfers van beide onderzoeken wel in dezelfde richting. Nauwelijks werklozen in een bepaalde beroepsgroep is ook een uitstekende indicatie van schaarste.

Een werkzoekende isoleerder kan maar liefst kiezen uit 43 verschillende vacatures.

Opvallend in de lijst is het grote aantal praktische beroepen. Ook valt het aantal technische functies dat erin voorkomt op. Andermaal een signaal dat ook daar in het onderwijs meer aandacht voor mag zijn? Want van veel van die beroepen verwachten de onderzoekers ook nog eens dat de kandidaten ervoor komend jaar nóg schaarser zullen worden dan ze nu al zijn.

Meer weten?

Wil jij weten hoe je deze schaarse doelgroepen het beste kunt werven? In het dashboard Giant vind je antwoorden op jouw wervingsvraagstukken. Met nu bovendien een mooie eindejaarsactie. Lees er hier alles over:

Giant

Lees ook

‘Stop nou eens met te veel doelen in één sollicitatiegesprek te willen proppen’

Geschreven door

Laten we eerlijk zijn: het lijkt efficiënt om zoveel mogelijk uit één sollicitatiegesprek te halen. Toch is dat in de praktijk vaak een valkuil. Als we proberen te veel verschillende doelen te bereiken in één gesprek, riskeren we dat geen enkel doel écht goed wordt gehaald. Dit inzicht, dat ik al jaren deel in mijn workshops, werd recentelijk bevestigd in onderzoek van Timothy Wingate en Joshua Bourdage. Zij stelden de vraag: waarom negeren interviewers de bewezen effectieve methoden, zoals gestructureerde interviews? Het antwoord ligt in de verschillende doelen die we vaak tegelijk nastreven in één gesprek.

Wil je te veel doelen bereiken in één gesprek, riskeer je dat je geen enkel doel écht goed haalt.

Bij het ontwerpen van een selectietraject gaan we ervan uit dat een sollicitatiegesprek er is om te beoordelen wie het meest geschikt is voor de functie. Maar zoals Wingate en Bourdage ontdekten, is dat slechts één van de drie doelen die werkgevers vaak in gedachten hebben bij sollicitatiegesprekken. Naast Assess, willen ze ook Impress en Inform. Ze willen de kandidaat enthousiast maken over de functie én duidelijke informatie geven over de rol en verwachtingen. En dat allemaal dus in één en hetzelfde gesprek.

De valkuil van meerdere doelen

Klinkt logisch, toch? En mogelijk ook wel bekend. Maar hier ligt nu net ook het probleem: deze doelen zijn niet altijd even goed te combineren in één gesprek. Vooral het tegelijkertijd willen beoordelen en indruk maken op de kandidaat is in de praktijk een recept voor mislukking. Stel je voor dat je in hetzelfde gesprek een kandidaat grondig probeert te beoordelen én tegelijkertijd probeert te overtuigen hoe fantastisch jouw organisatie is. De spanning tussen deze twee doelen kan ervoor zorgen dat je ofwel je objectiviteit verliest, of dat je de kandidaat niet echt overtuigt.

Iemand overtuigen en tegelijkertijd beoordelen? Dat werkt vaak averechts.

Het combineren van Assess (objectief beoordelen) en Impress (indruk maken) lijkt misschien een slimme manier om tijd te besparen, maar in de praktijk werkt het vaak averechts. Waarom? Omdat beide doelen verschillende benaderingen vereisen. Assess gaat over het stellen van kritische vragen, het grondig evalueren van de competenties van de kandidaat, en het behouden van objectiviteit. Impress, daarentegen, draait om overtuiging, enthousiasme, en een positieve sfeer creëren. Probeer die twee maar eens in balans te brengen in één gesprek – het is bijna onmogelijk zonder concessies te doen.

Combinaties die wél werken

Het resultaat? Je ondermijnt waarschijnlijk de kwaliteit van je beoordeling, of je slaagt er niet in de kandidaat écht te overtuigen. Dit bevestigt de gedachte dat als je twee tegenovergestelde doelen probeert te combineren, je altijd één van de twee ondermijnt. Wat werkt dan wél? Het is verstandig om per gesprek te bepalen wat het hoofddoel is en daarnaast één ondergeschikt doel te kiezen dat complementair is. Combinaties die goed werken zijn bijvoorbeeld:

  • IMPRESS & Inform tijdens een kennismakingsgesprek: Je wilt een goede indruk achterlaten zodat kandidaten geïnteresseerd raken in de functie, terwijl je ook eerlijk en authentiek hun vragen beantwoordt en duidelijk bent over de verwachtingen. Dit werkt goed bij eerste ontmoetingen of sourcingsgesprekken.
  • ASSESS & Inform in een selectieronde: Hier wil je vooral beoordelen of de kandidaat geschikt is, maar om dat goed te doen moet je transparant zijn over de functie. Dit stelt de kandidaat in staat om relevante ervaring, vaardigheden en motivatie duidelijk te laten zien.
  • INFORM & Assess tijdens een salaris- of onderhandelingsgesprek: Je informeert de geselecteerde kandidaat over de beloning en andere arbeidsvoorwaarden, terwijl je tegelijkertijd beoordeelt hoe de ervaring en vaardigheden passen binnen de loonstructuur van de organisatie en in hoeverre je flexibel kunt zijn.

Tips om je gesprekken te optimaliseren

Nu je weet dat het combineren van Assess en Impress niet effectief is, zijn hier enkele praktische tips om je sollicitatieproces te verbeteren. Deze tips zijn vooral nuttig bij selecties voor functies met een lage Base Rate (de kans dat een willekeurige kandidaat geschikt is voor een functie). Oftewel: gespecialiseerde functies waarbij slechts een klein percentage van de kandidaten geschikt is.

#1. Houd je aan 1 hoofddoel per gesprek

Bepaal voor elk gesprek wat het primaire doel is. Is het beoordelen, indruk maken, of informeren? Door je te concentreren op één hoofddoel voorkom je conflicterende prioriteiten en vergroot je de focus van het gesprek.

#2. Segmenteer je gesprekken

Probeer het sollicitatieproces op te delen in meerdere gesprekken. Gebruik het eerste gesprek om te impressioneren en het tweede gesprek om grondig te beoordelen. Dit helpt je om elk doel optimaal te realiseren zonder concessies te doen.

#3. Maak het proces duidelijk aan kandidaten

Leg aan de kandidaat uit wat het doel van elk gesprek is. Dit stelt niet alleen jou in staat om gefocust te blijven, maar helpt de kandidaat ook om zich goed voor te bereiden en met de juiste verwachtingen het gesprek in te gaan.

#4. Train je interviewers

Investeer in training voor interviewers, zodat ze goed zijn voorbereid op het gebruik van gestructureerde interviews. Dit verhoogt de nauwkeurigheid van het selectieproces en zorgt voor een eerlijker en inclusiever proces, wat met name belangrijk is bij gespecialiseerde functies.

Beoordelen terwijl je flirt

We zouden geen mens zijn als we niet de grenzen zouden opzoeken van wat ‘niet mag’. Dus hoe meer iemand zegt dat je Assess en Impress niet mag combineren, hoe meer we juist geneigd zijn om het toch te proberen. Dus, is er een manier om te beoordelen en tegelijk toch een goede indruk te maken? Ik ben ervan overtuigd dat dit kan, maar die goede indruk maak je niet door wat je vertelt, maar door wat je doet. Daarom heb ik het CACTUS-canvas© ontwikkeld. Dit universele model maakt het gestructureerde interview niet alleen effectiever, maar ook aantrekkelijker voor zowel de interviewer als de kandidaat.

We zouden geen mens zijn als we niet de grenzen zouden opzoeken van wat ‘niet mag’.

Sinds 2021 gebruiken organisaties als de NS en Actief Select het gestructureerde interview met het CACTUS-canvas, en ook de Universiteit Utrecht en Engie hebben het recent geïmplementeerd. Kortom, met dit canvas maak je van gestructureerde interviews een proces dat niet alleen effectief, maar ook sociaal en interactief is. Wil je meer weten over deze aanpak? Vraag dan hier een PDF-versie, een video, of whitepaper aan of doe mee met de Grote CACTUS Quiz.

Over de auteur

Wim Thielemans is auteur van Slim Interviewen en Jobrepair en bedenker van het CACTUS-canvas© – dé universele structuur voor alle werkgerelateerde gesprekken. Bekijk hier wat de leergang Slim Interviewen inhoudt, waarin je 5 interviewmethoden leert (omdat je met eenzelfde interviewmethode niet alle criteria kunt beoordelen). Weten waarom? Beluister dan de Podcast: What are interviews for? Meedoen met de leergang? Gebruik de promocode Werf&nov24 gedurende de maand november 2024 en krijg een korting van 50 euro op de driedaagse online leergang met drie zelfstudiemodules, boek en Attitude-in-a-Box.

Meer lezen?

Wim op woensdag: Over de recruiter en het beperkte zitvlees

Geschreven door

Wat mij vaak verbaast in gesprekken met (HR-)managers en recruiters is de wens – lees: eis – dat een nieuwe medewerker voor minimaal een x-aantal jaren bij de organisatie blijft. Nu weten deze (HR-)managers en recruiters heel goed dat zij zelf zonder veel aarzeling zullen ingaan op die ene kans uit duizenden, maar toch spreken ze de hoop – en dus bijna verplichting – uit dat de kandidaat volmondig ja zegt op een langdurig verblijf.

HR-managers lijken vaak te willen eisen dat een kandidaat lang gaat blijven.

In hoeverre dit ethisch verantwoord is, anderen iets kwalijk nemen wat je zelf niet laten kunt, staat los van de behoefte iemand bij aanvang een belofte te laten doen om lang te blijven. We leven in een wereld die zo dynamisch is dat wat vandaag revolutionair is, morgen vanzelfsprekend is en overmorgen verouderd. Dat geldt zeker voor de toepasbaarheid van opleidingen (die lopen altijd lichtjaren achter), maar dit geldt ook voor kennis en vaardigheden.

Projectmatig of repeterend?

Recruitment-technisch doe je er goed aan te inventariseren of de vacante functie een projectmatig of een repeterend karakter heeft. Het grote verschil is dat in het eerste geval iemand zeer waarschijnlijk toe is aan een nieuwe uitdaging na het behalen van het gewenste resultaat. In het tweede geval zal bijvoorbeeld de sfeer op de werkvloer belangrijk zijn.

Welke factoren zijn bepalend voor de lengte van een mogelijk dienstverband?

Nu is dit maar één factor die bepalend is voor de lengte van een mogelijk dienstverband. Andere zaken die van invloed kunnen zijn; te verwachten verloop op de afdeling en/of organisatie, veranderingen in de economie en maatschappij, innovaties of juist het gebrek hieraan, et cetera. De lijst is vrijwel oneindig. Het heeft geen nut om deze opsomming te completeren. Je kunt zelf prima een lijst maken van items die in jouw organisatie spelen.

Hoe interessant ben je?

Waar het om gaat is dat je goed erover nadenkt of je wel echt iemand voor lange termijn wil binden. Dan geldt er feitelijk maar één vraag: wat heb je te bieden zodat dit ook op langere termijn interessant is voor de sollicitant?

Over de auteur

wim van den nobelen recruiterdilemma's beterWim van den Nobelen is adviseur en investeerder in recruitmentbedrijven, ambassadeur voor Guruz en blogger. Hij schrijft voor Werf& de Wim op woensdag. Elke woensdag vind je hier een blog, onderzoek, artikel of interview van hem.

Lees ook:

Waarom de Hiring Assistant van LinkedIn het werk van de recruiter serieus gaat veranderen

Geschreven door

Wie mijn stukken de afgelopen jaren heeft gelezen, kwam daarin zonder meer ook mijn (positief-)kritische grondhouding ten opzichte van LinkedIn tegen. Het is immers niet alleen rozengeur en maneschijn bij de onbetwiste marktleider in het white collar segment: van wegtrekkend (IT-)talent tot ondervertegenwoordiging van alfa-beroepen en praktisch opgeleiden, en van fraude/scamming tot en met wurgcontracten. Er zijn genoeg redenen te bedenken waarom LinkedIn niet per se de beste of de meest sympathieke speler op de markt is, maar als recruiter is het wel héél lastig om succesvol te zijn zónder het platform.

Zonder serieuze concurrent, kan de onbetwiste marktleider de markt verder naar zijn hand zetten….

En zonder serieuze concurrent, kan de onbetwiste marktleider de markt verder naar zijn hand zetten…. En dat gaan ze nu nog meer doen, met de introductie van de LinkedIn Hiring Assistant. LinkedIn is eigendom van Microsoft. En Microsoft heeft een meerderheidsbelang in ChatGPT. Wie 1 plus 1 kan optellen, komt dan uit bij… de LinkedIn Hiring Assistant for recruiter and jobs, een A.I.-tool die het wervingsproces stroomlijnt door routinetaken te automatiseren, zoals het opstellen van functiebeschrijvingen, het zoeken van kandidaten (sourcing), het benaderen van kandidaten en het coördineren van sollicitatiegesprekken.

Op de pijnbank

De LinkedIn Hiring Assistant gaat heel veel administratieve taken bij de recruiter weghalen, zo is de belofte. De recruiter houdt daardoor meer tijd over voor de kandidaat, en het verwachtingen managen bij de hiring manager en alle andere zaken waar hij/zij energie van krijgt. Want voor de meeste recruiters zijn de administratieve taken natuurlijk energy drainers.

Voor de meeste recruiters zijn de administratieve taken natuurlijk energy drainers.

Bij de nieuwe Hiring Assistant ligt ook een grote kans voor het skills based werving en matching, al zal LinkedIn hierin wel moeten gaan voldoen aan de Europese AI-Act. Dat laatste zal nog spannend worden, omdat LinkedIn zich dan ook in zijn kaart moet laten kijken en de niet-altijd-perfecte-matching dan op de pijnbank wordt gelegd. Neemt niet we dat de miljoenen recruiters die zweren bij LinkedIn erg blij zullen zijn met deze hele ontwikkeling. En natuurlijk ook een beetje zenuwachtig worden, aangezien er hierdoor misschien ook minder recruiters nodig zullen zijn.

Kannibalisatie

Dat laatste kan ook betekenen dat er minder LinkedIn Recruiters Seats verkocht zullen worden, dus een dikke kans dat de Hiring Assistant een stevig prijskaartje gaat krijgen. Het kannibaliseert immers op het aantal seats dat nodig is. Ook bureaus zullen extra concurrentie gaan ervaren door de LinkedIn Hiring Assistant omdat het corporate recruiters zal empoweren en tijd zal doen besparen. Tijd die ze normaal niet hadden en terugverdienden door juist een bureau in te schakelen.

‘We gaan het volgen, maar vooralsnog ben ik geneigd te zeggen:… ‘Well done, LinkedIn!‘

Momenteel wordt de nieuwe Hiring Assistant al getest door geselecteerde bedrijven, waaronder AMD, Canva, Siemens en Zurich Insurance, met plannen voor bredere beschikbaarheid in de toekomst. Een interessante ontwikkeling, waarbij zelfs criticasters nu al te betrappen zijn op complimenten en hoopvolle verwachtingen. Deze ontwikkeling heeft dus alles in zich, gezien de enorme adoptie van LinkedIn, om de A.I.-revolutie in recruitment echt verder aan te jagen. We gaan het volgen, maar vooralsnog ben ik geneigd te concluderen:… ‘Well done, LinkedIn!‘

Lees ook

Meer weten?

Op 19 november vindt in Eindhoven het HR & AI-congres plaats, waar je alles kunt leren over hoe de komst van A.I. de wereld van HR kan veranderen. Een ruime week later, op 28 november, volgt dan het Jaarcongres AI & Recruitment, dat dan plaatsvindt bij Headfirst, en zich met name richt op de gevolgen voor de recruitmentwereld. 

HR & AI Congres

AI & Recruitment

7 TikTokkers die je kunt volgen voor inspiratie op recruitmentgebied

Geschreven door

TikTok heeft in korte tijd zijn plek wel verworven in de mediamix van veel recruiters. Wie jonge mensen wil werven, kan eigenlijk niet meer zonder. Maar het platform biedt ook inhoudelijk heel wat interessants voor iedereen in de wereld van werving en selectie. Zoals deze 7 TikTokkers vrijwel dagelijks bewijzen:

#1. Alexander Lyons Solutions

@alexanderlyonssolutions is dé TikTok-expert op het gebied van recruitment en personal branding. Het bedrijf geeft je bijvoorbeeld een frisse blik op hoe je LinkedIn-algoritmes gebruikt om jezelf te onderscheiden en geeft waardevolle tips waarmee je jouw aanwezigheid versterkt. Verwacht herkenbare video’s vol humor en slimme tips om je recruitment-skills naar een hoger niveau te tillen.

Aantal volgers: 15K

@alexanderlyonssolutions


#2. Heyhellorecruiter

Als je op zoek bent naar een dosis humor gecombineerd met waardevolle tips, dan is @heyhellorecruiter je place-to-go-to. Haar video’s geven een grappige, maar herkenbare kijk op het leven van een recruiter. Perfect voor iedereen die op een luchtige manier meer wil leren over recruitment en personal branding.

Aantal volgers: 132,4K

@heyhellorecruiter

#3. Emily The Recruiter

Ze heet Emily, en ze komt uit Toronto. Oja, en ze heeft ruim 650.000 volgers op TikTok. @emily.the.recruiter, ofwel Emily Durham, stond al in The Financial Post, BBC News, The Globe and Mail, en heeft ook een podcast, waarin ze honderduit vertelt over loopbaancoaching en recruitment. Heel veel woorden dus, maar soms ook best verrassende inzichten.

Aantal volgers: 652,3K

@emily.the.recruiter

#4. Fox Recruitment

Ook in Nederland zijn er partijen genoeg die TikTok hebben ontdekt om de kijkers wat meer over hun recruitment-aanpak te vertellen. Zoals Fox Recruitment, dat vanuit Almere vaak de meest – laten we zeggen: – bijzondere filmpjes componeert. Het aantal volgers kan nog wat omhoog, iets wat trouwens voor de meeste Nederlandse partijen lijkt te gelden. Of wie zien we over het hoofd?

Aantal volgers: 29

@fox.recruitment

#5. TheRealestRecruiter

Wil je ongefilterde en eerlijke adviezen over het recruitmentvak? @the_realest_recruiter deelt zonder omwegen wat er écht speelt in de wereld van werving en selectie. Van hilarische anekdotes tot serieuze tips over het aantrekken van talent.

Aantal volgers: 251,8K

@the_realest_recruiter

#6. Sho Dewan

Waarom wordt Gen Z-talent ontslagen? Wat kun je leren van de fouten van slechte managers? En waarom verdwijnen remote jobs steeds meer? @workhap biedt een verfrissende, eerlijke blik op de huidige arbeidsmarkt en deelt inzichten die je aan het denken zetten. Ideaal voor iedereen die een beter begrip wil krijgen van de veranderende werkcultuur.

Aantal volgers: 675,7K

@workhap

#7. J.T. O’Donnell

@J.T.odonnell heeft een lange carrière achter de rug in de recruitmentwereld en gebruikt die ervaring nu om TikTok-volgers te helpen hun droombaan te vinden. Ze deelt adviezen over hoe je je werk kunt verbeteren, valkuilen kunt vermijden en hoe je succesvol kunt navigeren door je loopbaan. Of je nu net begint of al jaren in het vak zit, haar inzichten zijn waardevol voor iedereen die zijn carrière serieus neemt. En met meer dan 1,2 miljoen volgers zit ze duidelijk niet stil.

Aantal volgers: 1,2M

@j.t.odonnell

Meer weten?

asterclass Werven met TikTok

5 redenen om nooit meer campagnes te bouwen zonder de cijfers te kennen

Geschreven door

Een succesvol bedrijf kan tegenwoordig eigenlijk niet meer zonder sterke wervingscampagnes om talent aan te trekken. Maar hoe weet je nu of je campagne succesvol is? De antwoorden liggen in de cijfers. Het meten van resultaten in een wervingscampagne is een van de belangrijkste manieren om te zorgen dat je op termijn het juiste talent aantrekt. Zonder cijfers weet je eigenlijk niet of je op de goede weg bent. Cijfers helpen je te begrijpen wat werkt en wat niet. Waarom die cijfers zo belangrijk zijn? Hier zijn 5 redenen:

#1. Inzicht in je doelgroep

Cijfers helpen je begrijpen wie je campagne bereikt. Ze laten zien welke doelgroepen goed reageren en welke niet, en waar je dus je strategie moet bijstellen.

#2. Budgetoptimalisatie

Door te kijken naar de resultaten kun je beter bepalen waar je het beste je geld kunt investeren. Dit zorgt ervoor dat je je beschikbare middelen efficiënter gebruikt. De Britse reclameman David Ogilvy zei ooit: ‘De helft van al het geld besteed aan reclame is weggegooid geld. Je weet alleen niet welke helft.’ Met de juiste cijfers kun je dat tegenwoordig echter juist wel steeds beter weten.

#3. Verbetering van campagnes

Meten is weten. Als je begrijpt wat goed werkt – en vooral: wat niet -, kun je toekomstige campagnes optimaliseren en zo de kans op toekomstig succes vergroten.

#4. Trendspotting

Cijfers kunnen je helpen bepaalde trends en patronen te ontdekken, zodat je snel kunt inspelen op veranderingen in de markt.

#5. Verantwoording

Met cijfers kun je je keuzes onderbouwen, wat niet alleen voor jezelf belangrijk is, maar ook vertrouwen creëert bij het management en je team.

Wat zijn belangrijke KPI’s voor wervingscampagnes?

Nu je begrijpt waarom cijfers belangrijk zijn, kunnen we ook de belangrijkste KPI’s bekijken die je kunt gebruiken om je wervingscampagne te evalueren.

#1. Reach

Reach geeft aan hoeveel unieke mensen je campagne heeft bereikt. Het is een belangrijke maatstaf omdat het je vertelt hoe breed je boodschap wordt verspreid. Als je bereik laag is, kan dit betekenen dat je advertentie niet goed is gepositioneerd of dat je de verkeerde doelgroep aanspreekt.

#2. Views

Views zijn het totale aantal keren dat mensen je advertentie of campagne hebben bekeken. Dit cijfer helpt je te begrijpen hoe aantrekkelijk je campagne is. Een hoge hoeveelheid views gecombineerd met een hoog aantal klikken duidt erop dat je campagne effectief is en mensen aanspreekt. Als je echter veel views hebt, maar weinig mensen actie ondernemen, kan dat erop wijzen dat je boodschap of ontwerp niet overtuigend genoeg is.

#3. Cost per result

Cost per result laat zien hoeveel je moet investeren om een specifieke actie te behalen, zoals een sollicitatie, aanmelding of download. Zijn deze kosten laag, dan betekent dit dat je je budget effectief gebruikt en je campagnes winstgevend zijn. Hoge kosten per resultaat kunnen daarentegen wijzen op inefficiënte targeting. 

#4. Conversiepercentage

Het conversiepercentage geeft aan hoeveel van de mensen die je campagne hebben gezien daadwerkelijk een gewenste actie ondernemen, zoals het invullen van een sollicitatieformulier. Een hoog conversiepercentage kan duiden op een duidelijke en aantrekkelijke call-to-action. Is het conversiepercentage echter laag, dan suggereert dit dat je campagne mogelijk niet relevant is voor je doelgroep of de call-to-action niet duidelijk genoeg is.

#5. Lead generation

Lead generation richt zich op het verzamelen van contactgegevens van geïnteresseerden, zoals mailadressen en telefoonnummers. Als je veel leads weet te verzamelen, kan dit betekenen dat je campagne aanspreekt en interesse wekt bij een breder publiek. Als je echter wel veel leads hebt, maar weinig kwalitatieve reacties, kan dit wijzen op een slechte targeting of op weinig oprechte interesse van de leads. Kijk dus niet alleen naar de kwantiteit, maar ook naar de kwaliteit van de leads, om ervoor te zorgen dat je toekomstige kandidaten daadwerkelijk passen bij je bedrijf.

Klaar om te starten met jouw wervingscampagne?

Het analyseren van je wervingscampagne met behulp van cijfers helpt je niet alleen te begrijpen hoe goed je campagne presteert, maar biedt ook waardevolle inzichten voor toekomstige campagnes. Heb je hulp nodig bij het opzetten en analyseren van je eigen wervingscampagne? Download dan ons Candidate Lifecycle Template. Met dit template kun je direct aan de slag en zorg je ervoor dat je geen enkele belangrijke stap mist. Of neem direct contact op met Sendtodeliver, auteur van dit artikel.

Template

Lees ook

Hoe stel je je recruitmentbudget voor 2025 (en verder) veilig?

Geschreven door

Nu in de komende weken de begrotingen voor 2025 weer moeten worden ingediend, begint natuurlijk ook het spel om de knikkers. Hoe kom je aan voldoende recruitmentbudget? Als Talent Acquisition Leader of recruitment manager is het belangrijk om daarin:

  • én de schaarste van je doelgroep te visualiseren (en daarover per kwartaal te gaan rapporteren)
  • én je arbeidsmarktconcurrentie een naam en rugnummer te geven.

Met behulp van deze twee krachtige informatiepunten maak je van al je hiring managers en je directie waarschijnlijk meteen ambassadeurs van je recruitmentplannen en je recruitmentbudget.

Ad 1: Schaarste in kaart

Je zou voor de aardigheid eens de woorden ‘schaarste’ en ‘krapte’ moeten tellen in de huidige recruitmentplannen en -budgetten. Woorden die zo abstract en ongrijpbaar zijn voor veel managers, dat ze waarschijnlijk niet appelleren aan de urgentie die je als recruitmentmanager wil overbrengen. En als alle figuren rood tot donkerrood zijn, wat zegt dat dan nog? En wat kun je daar dan mee?

Als alle figuren rood tot donkerrood zijn, wat zegt dat dan?

In tegenstelling tot vage woorden als ‘krap’ kun je beter zichtbaar proberen te maken uit hoeveel andere vacatures een actieve baanzoeker kan kiezen op het moment dat hij/zij een nieuwe baan gaat zoeken. Neem een accountant, die vandaag de dag uit meer dan 5 vacatures kan kiezen. Dat betekent niet alleen dat de doelgroep zeer schaars is, maar veel belangrijker: dat er dus zeker 4 vacatures níet ingevuld gaan worden. Een daling ten opzichte van ruim een jaar geleden toen de verhouding ruim 1 op 7 was, maar een lichte stijging ten opzichte van het tweede kwartaal van 2024, zoals onderstaande tabel laat zien.

Aantal openstaande vacatures per actieve baanzoekers

Accountants Secretaressen Kelners Kappers Monteurs
2021-Q3 5,0 2,4 1,2 1,1 23,0
2021-Q4 6,0 3,6 1,5 0,9 20,2
2022-Q1 7,4 3,6 1,5 1,0 27,8
2022-Q2 6,9 4,8 1,5 1,7 33,5
2022-Q3 6,8 6,0 1,7 1,5 30,0
2022-Q4 6,5 6,8 1,6 1,1 26,8
2023-Q1 7,4 6,5 1,3 0,9 21,3
2023-Q2 6,3 5,6 1,6 0,8 26,1
2023-Q3 5,6 6,0 2,0 1,0 26,4
2023-Q4 5,8 5,7 1,7 2,0 33,9
2024-Q1 5,1 6,1 1,6 3,1 37,0
2024-Q2 5,1 7,5 1,8 3,0 41,2
2024-Q3 5,2 7,2 1,7 2,7 23,3
Over 12 maanden 5,2 8,7 1,7 5,2 21,0

Wil je een positief advies op je aanvraag voor een recruitmentbudget, dan is het belangrijk dat je in elk geval elk kwartaal de meest actuele cijfers en ontwikkeling voor de belangrijkste doelgroep van je organisatie kunt rapporteren. Inclusief context én de verwachte schaarste van de doelgroep.

De meeste vacatures voor accountants zullen komend jaar oningevuld blijven.

Voor accountants is bijvoorbeeld de verwachting dat die schaarste in de komende 12 maanden ongeveer 1 op 5 blijft. Anders gezegd: de meeste vacatures zullen komend jaar oningevuld blijven, tenzij je stevig gaat inzetten op recruitment. De rapportage per kwartaal zorgt voor herkenning bij je belangrijkste stakeholders, en zorgt dat de arbeidsmarkt concreet tot leven komt. Het is misschien een klein getal, maar wel een getal met gigantische impact op de buy-in van de directie en het recruitmentbudget.

Kappers worden knelpunt

Voor geen enkele doelgroep is het de komende tijd makkelijk. Kelners zijn daarbij nog relatief het meest eenvoudig te werven, blijkt uit Giant (het talent intelligence dashboard van Intelligence Group). Al is er natuurlijk een verschil of dat voor een horecazaak in Groningen of in Amsterdam is.

De arbeidsmarkt rondom monteurs is ronduit dramatisch.

Kappers zijn daarentegen hard op weg om echt een knelpunt te worden, terwijl secretaresses (op papier) moeilijker te werven worden dan accountants en de arbeidsmarkt rondom monteurs ronduit dramatisch is. Alleen maar vol inzetten op recruitment werkt hier waarschijnlijk niet meer; zelf opleiden van zij-instromers, internationaal werven en outsourcing zijn minstens zo hard nodig.

Ad 2: Met wie concurreer je?

Om voldoende recruitmentbudget los te kunnen krijgen, is het niet alleen nodig om te weten hoe schaars je doelgroep is, minstens net zo belangrijk is inzicht in je concurrentieveld. En de concurrentie qua producten en dienstverlening zijn lang niet altijd je grootste concurrenten op de arbeidsmarkt, integendeel zelfs. Sterker nog… het zijn vaak de grootste flexleveranciers (die tegelijkertijd soms ook strategische partners zijn van HR) die je grootste concurrenten zijn op de arbeidsmarkt.

Gemiddeld 2 op de 3 vacatures in Nederland is afkomstig van een bureau.

Tegenwoordig is gemiddeld 2 op de 3 vacatures in Nederland afkomstig van een uitzend- en detacheringsbureau. Die gespecialiseerde bureaus zijn ook veelal veel beter geëquipeerd om de war for talent te winnen. Zij winnen vaak op snelheid en de belofte van flexibiliteit. Daarbij maken ze ook nog eens graag gebruik van de investeringen in het employer brand van opdrachtgevers.

Namen en rugnummers

Maar het zijn niet alleen de bureaus die je pijn kunnen doen in de strijd om talent. Ook in de corporate markt zijn er vaak andere kapers op de kust dan je misschien op het eerste gezicht zou denken. Zo zijn automonteurs bijvoorbeeld zeer gewild door ASML. Dan heb je het als Van Mossel Groep of Kwik-Fit in de regio groot-Eindhoven het toch even lastig…. Nog los van elk ander bouw- of energiebedrijf, of elke andere gemeente of Defensie die op zoek is naar mensen met technische skills en affiniteit.

Er zijn vaak andere kapers op de kust dan je op het eerste gezicht zou denken.

Concurrentie op de arbeidsmarkt vindt zelden nog plaats op bedrijfs- of brancheniveau, maar vooral op skill-, functie en opleidingsniveau. Uiteraard zijn er uitzonderingen, zoals bij accountants (zie hieronder). Maar ook daar gaat het echt niet meer alleen om de Big Four, maar ook om consumentenmerken en de Big Tech die om dezelfde kandidaten strijden.

Bron: Giant

Op het moment dat de concurrentie een naam en rugnummer heeft, en de arbeidsmarktschaarste een getal, wordt de krapte op de arbeidsmarkt voor iedereen in de organisatie concreet en levendig. De recruitment-uitdaging heeft dan ineens een gezicht. Het is dan wel de taak van de TA-leader om de belangrijkste stakeholders en hiring managers bewust te houden van het potentieel ondermijnend gedrag dat zij hebben, als ze ad-hoc en ondanks beleid en goede afspraken toch ineens gaan samenwerken met bureaus om hun vacatures te vervullen.

Afrondend

Het argument dat iedereen last heeft van personeelstekorten of de schaarste op de arbeidsmarkt, gaat in mijn optiek nooit op. Arbeidsmarktschaarste is het probleem van een ander. Een goed recruitmentteam moet misschien wel hard werken, maar moet altijd in staat zijn – mits het beschikt over de juiste instrumenten, data en middelen – om het veel beter dan de rest te doen in de war for talent. Weten wat en wie je concurrentie is en wat ze op de arbeidsmarkt doen, is daarbij het minimale vertrekpunt. Dat helpt je recruitmentbudget vaststellen, en ervoor te zorgen dat je als winnaar uit de bus kunt komen. Tip: vraag eens een demo aan van Giant – en laat je verrassen en overtuigen.

Lees ook

Wim op woensdag: De waarheid over leugens

Geschreven door

De strekking van deze blog is zo oud als mensen kunnen communiceren. Wij. Jij. Ik. Iedereen liegt. Toch doen we er over het algemeen nog heel krampachtig over als iemand liegt in zijn of haar cv. Niet alleen vanuit ethisch standpunt. Zelfs op juridisch vlak is het voldoende reden om iemand op staande voet te ontslaan.

Staat in jouw vacature alleen de waarheid? Als je volmondig ja zegt, lieg je.

Waarom verwachten recruiters dat kandidaten niet liegen in het cv terwijl de kans heel groot is dat zij dit zelf wel doen in het functieprofiel en in de gesprekken die ze voeren? Neem de proef op de som en kijk eens naar jouw eigen vacatures. Staat hier de waarheid en niets dan de waarheid in? Als je volmondig ja zegt, dan lieg je.

De waarheid is niet interessant

Mensen houden gewoon niet van de waarheid. De waarheid is hard, koud en niet interessant. Er is een mooi gezegde: mensen luisteren liever naar fantastische leugens dan naar sobere feiten. Italianen hebben een nog mooiere uitspraak: Se non è vero, è ben trovato. Oftewel: ook als het niet waar is, dan is het toch leuk bedacht. Doen recruiters er daarom goed aan iets meer emotie toe te laten bij kandidaten? Niet alles hoeft waar te zijn, toch? De kans is groot dat degene die een prachtig verhaal verzint er straks zelf het meeste last van krijgt.

Nu niet meteen in de stress schieten. Ik hoor de reacties al. Maar iemand die liegt over een diploma die ga ik dat toch niet vergeven? Of een verzonnen werkgever? Dat kan toch niet? Neen. Neen. Neen. Driewerf neen, zou mijn oud-docent rechtsgeleerdheid zeggen. Zonder te liegen durf ik te stellen dat iedere recruiter prima kan inschatten wat een acceptabele leugen en wat een onacceptabele.

Mensen liegen. Dat is een feit.

Mensen liegen. Dat is een feit. Dus ook kandidaten liegen. Net als recruiters en hiring managers. Check de feiten die noodzakelijk zijn om de functie uit te kunnen oefenen en gun de kandidaten wat ruimte om jou met een fantastisch verhaal over de streep te trekken. Dat wil je zelf toch ook?

Over de auteur

wim van den nobelen recruiterdilemma's beterWim van den Nobelen is adviseur en investeerder in recruitmentbedrijven, ambassadeur voor Guruz en blogger. Hij schrijft voor Werf& de Wim op woensdag. Elke woensdag vind je hier een blog, onderzoek, artikel of interview van hem.

Lees ook:

Hoe EY via een veelzijdig avontuur de net afgestudeerden probeert te trekken

Geschreven door

Als iedereen A.I. gebruikt, wat heb je als organisatie dan nog over om je van andere organisaties te onderscheiden? Volgens Matthew Jeffery, nu nog Head of Talent Attraction and Acquisition bij het Britse (en Ierse) onderdeel van EY, blijft er dan één cruciaal aspect over: employer branding. ‘Als je als data-analist straks 50 tot 100 volautomatische InMails in je mailbox vindt, met allemaal de boodschap: “kom bij ons werken”, dan komt het op goede employer branding aan om diegene ook echt te kunnen overtuigen die mail te openen en te reageren.’

En dat is niet alleen een flinke opgave voor een groot accountants- en consultancybedrijf als EY, of een van de andere Big Four, aldus Jeffery (die trouwens na 4 jaar EY gaat verlaten). De Grote Vier concurreren op de arbeidsmarkt immers niet alleen met elkaar, maar ook met grote consumentenmerken en Big Tech, zei hij tijdens een podcast gemaakt op de recente World Employer Branding Day in Amsterdam, waar hij ook het podium deelde met zijn collega, Head of Student Liz Noble. Zeker bij de jonge generaties. ‘Als we op kantoor zitten, denken we dat iedereen EY kent, voor het briljante bedrijf dat we zijn, maar zodra we naar campussen gaan, merken we dat we aan 90% van de studenten nog moeten uitleggen wie we zijn en wat we doen. Daar vergissen we ons nog heel vaak in.’

Blauw-witte Prince-schoenen

Jeffery had een paar wolkenschoenen meegenomen, bekend van Raspberry Beret van Prince, om zijn belangrijkste boodschap te illustreren: verplaats je altijd in de kandidaat. Wat wil die bereiken? En wat wil die dus horen? ‘We zijn nogal geneigd om te denken vanuit: wat wil de business bereiken? Maar het is nog altijd de kandidaat die moet reageren. Mijn boodschap is daarom: kijk altijd vanuit het gezichtspunt van de kandidaat.’

‘Het is nog altijd de kandidaat die moet reageren. Mijn boodschap is daarom: kijk altijd vanuit het gezichtspunt van de kandidaat.’

En dat betekent voor EY: veel mythes debunken, voegt Noble haar collega toe. ‘Veel studenten hebben bijvoorbeeld nog nooit gehoord van ons merk, of überhaupt van ons werk. En als ze dat al hebben, hebben ze daar vaak vooroordelen over. Dat het heel saai zou zijn bijvoorbeeld, of dat je heel goed moet kunnen rekenen, of goed moet zijn in wiskunde. Dan is het aan ons om juist te laten zien dat dit werk hen heel goede kansen biedt, en heel gevarieerd kan zijn.’

Het avontuur wacht

Noble en Jeffery waren in Amsterdam onder meer om te vertellen over Adventure Awaits, een interactieve (Britse) site gericht op de nieuwe generaties Z en alpha, waar zij op een speelse manier kennis kunnen maken met het bedrijf, via bijvoorbeeld een EcoLodge (waar ze leren wat EY op duurzaamheidsgebied doet) en een Community Peak, waar een berg informatie te vinden is over wat het bedrijf doet op het gebied van diversiteit, online supportgroepen en communities. Maar er is ook informatie te vinden over bijvoorbeeld Audit en Tax, zodat ze kunnen kiezen waar eventueel hun voorkeur ligt.

De site is gewoon via de webbrowser al behoorlijk interactief, maar verandert in een soort 3D Metaverse digital immersive gamified portal, zodra het team van Noble ermee naar campussen trekt, vertelt ze. ‘Dan wordt het een soort augmented reality‘, legt ze uit. ‘Dan brengen we het echt tot leven.’ Ook de menselijke interactie daarbij is onmisbaar, benadrukt Jeffery. ‘Op de campus bouwen Liz en haar team vertrouwen op. Omdat we nog altijd geloven dat menselijke relaties meer betekenis bieden dan A.I.’

‘We laten de realiteit van onze cultuur zien, maar dan wel in een fun, toegankelijke manier.’

Maar, in alle eerlijkheid, in hoeverre komt een belofte als ‘Het avontuur wacht‘ overeen met het daadwerkelijke leven bij het bedrijf? Meer dan je misschien zou denken, benadrukt Jeffery. ‘We laten de realiteit van onze cultuur zien, maar dan wel in een fun, toegankelijke manier.’

Bijna 5 minuten

En dat werkt, vertelt Noble trots. Zo is de gemiddelde bezoeker bijna 5 minuten op de interactieve site aan het rondneuzen, en kennen sommige ‘zones’ wel gemiddelde bezoektijden van 7 tot 8 minuten. ‘In Bushcraft zijn bijvoorbeeld video’s te zien waarin recruiters uitleggen wat er bij solliciteren bij EY komt kijken. We hopen dat die kandidaten helpen om meer succesvol te kunnen zijn.’ De site won bovendien ook al een belangrijke (Digital Experience for Early Talent-)prijs bij de 2024 RAD Awards.

En dat succes smaakt naar meer, vertelt ze ook. Zo staat voor 2025 de zogeheten Apprentice Oasis gepland, een soortgelijk project waarmee EY middelbare scholieren wil verleiden niet eerst naar de universiteit te gaan, maar meteen bij het bedrijf een opleiding te komen volgen. Die campagne zal echter niet alleen gericht zijn op scholieren, maar ook op andere beslissers als docenten en ouders. Met dus ook meer traditionele campagnemiddelen dan immersive games met verschillende experiences, bevestigt Noble.

Wereldwijd uitrollen

En verder denkt ze dat het ook mogelijk is het concept breder uit te rollen dan alleen Engeland en Ierland. ‘Freddy the Fox is waarschijnlijk zo Engels als het maar zijn kan. Maar verder zit er weinig in het concept van de game dat het niet mogelijk zou maken om dit wereldwijd te gebruiken. Ik zie in elk geval geen reden waarom dat niet zou kunnen. De concepten die we aansnijden zijn volgens mij redelijk universeel voor generatie Z en generatie Alpha.’

En denkt het accountants- en consultancykantoor er misschien ook al aan om dit soort games meer in te gaan zetten voor selectie? Daar is de game nu nog niet geschikt voor, erkent Jeffery. Maar hij sluit het zeker niet uit. ‘Misschien dat we hier volgend jaar weer staan, of het jaar erna, om daar meer over te vertellen.’ Al zal het dan dus zonder Jeffery zelf zijn, omdat dit naar eigen zeggen ‘de laatste keer’ was dat hij ooit nog namens EY op het podium zal staan.

Meer weten?

  • Luister hier de hele podcast die Marcel van der Quast en Peter Boerman maakten met Matthew Jeffery en Liz Noble:

Foto’s

Lees ook

'Het avontuur wacht' Het is nogal een belofte voor een accountantskantoor, maar toch weet de Britse EY-afdeling er veel net afgestudeerden mee te trekken. Het geheim? Matthew Jeffery: 'Vergeet nooit je in de schoenen van de kandidaat te verplaatsen.' 'Het avontuur wacht.' Het is nogal een belofte voor een accountantskantoor, maar toch weet de Britse EY-afdeling er veel net afgestudeerden mee te trekken. Het geheim? Matthew Jeffery: 'Vergeet nooit je in de schoenen van de kandidaat te verplaatsen.' 'Het avontuur wacht.' Het is nogal een belofte voor een accountantskantoor, maar toch weet de Britse EY-afdeling er veel net afgestudeerden mee te trekken. Het geheim? Matthew Jeffery: 'Vergeet nooit je in de schoenen van de kandidaat te verplaatsen.'

Employer branding: 8 op de 10 werkgevers zet erop in, maar uitvoering hapert

Geschreven door

Van alle werkgevers in Vlaanderen erkent 78% dat employer branding steeds belangrijker zal worden in de toekomst, en bijna 3 op de 4 (74%) geloven dat het onderwerp ook binnen hun eigen organisatie een grotere rol zal gaan spelen. Ruim 8 op de 10 (82%) zeggen zelfs dat het werkgeversmerk even belangrijk voor het succes van het bedrijf is als het corporate merk. En 41% hoopt met employer branding kandidaten aan te kunnen trekken die beter bij de bedrijfscultuur passen, waarbij 36% het heeft over de continue behoefte aan nieuwe medewerkers.

Slechts 43% van de grote organisaties in Vlaanderen heeft een apart budget voor employer branding.

Tot zover het goede nieuws. Want ondanks de overtuiging van het nut van employer branding, ziet de praktijk er nog behoorlijk anders uit, aldus het onderzoek van bureau RCA, in samenwerking met onderzoeker iVOX, bij meer dan 500 organisaties. Dan blijkt bijvoorbeeld dat slechts 18% naar eigen zeggen al een employer branding-strategie heeft, 20% iemand die fulltime voor het onderwerp verantwoordelijk is en ‘slechts’ 43% een apart budget heeft. ‘Er is een gebrek aan een langetermijnstrategie, de nodige budgetten en een duidelijke rolverdeling’, concludeert Peter Coox dan ook.

Om medewerkers aan te trekken en te behouden, zijn werkgevers vandaag meer dan ooit overtuigd van het nut van employer branding. Maar bij de implementatie loopt het (te) vaak fout, blijkt uit nieuw Vlaams onderzoek. Hoe zit dat dat precies?
Peter Coox

Kansen blijven liggen

En dat is jammer, aldus de Senior Consultant Employer Marketing bij RCA. ‘Want zo laten bedrijven unieke kansen liggen om de juiste mensen te vinden en te houden.’ Zijn belangrijkste boodschap? Niks mis met een korte, intensieve campagne, maar zorg tegelijkertijd ook voor een employer brand-strategie op lange termijn, zegt hij. ‘Door de nijpende krapte op de arbeidsmarkt wordt er vaak te snel teruggegrepen naar traditionele rekruteringscampagnes en wordt employer branding uit het oog verloren. En daar knelt het schoentje, want employer branding is per definitie een marathon, geen sprint.’

‘Employer branding is per definitie een marathon, geen sprint.’

Terwijl het ook anders kan, laat bijvoorbeeld Nele Wouters, woordvoerder van het Vlaamse agentschap Opgroeien. ‘Als overheidsorganisatie is het voor de buitenwereld niet altijd duidelijk wat we allemaal doen. Employer branding helpt ons daarbij. We tonen echte collega’s en de passie waarmee ze elke dag het verschil maken voor gezinnen, kinderen en jongeren. Onze missie verbindt alle collega’s. Door hen en hun job in beeld te brengen, zorgen we intern voor extra verbinding en erkenning én het helpt ons als brand. Het maakt ons ook toegankelijker voor de mensen voor wie we een verschil willen maken én wie weet ook mensen die op zoek zijn naar een job met maatschappelijke relevantie.’

Nele Wouters

RCA ontwikkelde als bureau zelf bijvoorbeeld de Word grensverlegger-campagne voor het UZ Leuven. Personeelsdirecteur Peter Hermans: ‘Je kunt de vraag stellen of employer branding voor een breed bekende organisatie wel nodig is. Het antwoord is: ja. Je moet immers zichtbaar blijven in de markt, je als organisatie op de kaart blijven zetten. En dat doe je door je waarden te expliciteren naar de buitenwereld. Het moet kloppen met je eigenheid en cultuur, want mensen kiezen vandaag ook voor authenticiteit. Kiezen voor een werkgever op basis van een waardematch werkt groei en retentie in de hand. Zo streven we naar engagement op lange termijn en naar een loopbaanperspectief. Niet altijd makkelijk, maar het helpt om je te onderscheiden van de anderen en je aantrekkelijk te positioneren.’

Peter Hermans

Wie is verantwoordelijk?

Een veelgehoorde oorzaak dat een employer branding-strategie voor de langere termijn in de praktijk moeilijk van de grond komt, is het gebrek aan duidelijke verantwoordelijkheden om het onderwerp effectief aan te pakken, constateert bureau RCA. ‘Momenteel belandt de bal het vaakst in het kamp van HR (35%) of marketing & communicatie (23%). In de toekomst wordt wel meer evenwicht verwacht – met respectievelijk 31% en 28% -, maar een dedicated specialist in de eigen rangen komt pas op de derde plaats. Zo’n fulltime medewerker is bij slechts 1 op de 5 (20%) aan de slag.’

‘Elke euro die je slim in employer branding investeert, verdien je op termijn driedubbel terug.’

Daarnaast geeft 47% aan dat de kleine capaciteit van de organisatie een reden is om niet aan employer branding te doen en zegt 24% helemaal geen budget te hebben. Volgens Peter Coox een verkeerde redenering ‘Employer branding is een strategische investering en zorgt voor een concurrentieel voordeel op de arbeidsmarkt. Elke euro die je slim investeert, verdien je op de lange termijn driedubbel terug.’

K3 to the rescue

Iets wat bijvoorbeeld Nele Wouters beaamt. ‘We zijn als overheid misschien minder sexy dan de grote commerciële spelers, met kleinere budgetten. Maar je kan ook creatief zijn met employer branding. Ik sprak recent nog met Naomi, sociaal werker bij Kind en Gezin. Zij werkt nu een jaar bij Kind en Gezin. Ze solliciteerde dankzij het Eén-programma Zorgen voor Mama (met K3-Kristel). Onze sociaal werker Claudia toont er haar job als coach voor kwetsbare gezinnen. Het programma heeft heel integer de complexiteit van armoede in beeld gebracht én gaf alvast Naomi zin om mee de schouders te zetten onder onze missie. Heerlijk, toch?”

Kortom, wat staat bedrijven te doen om hun employer brand te doen glanzen? Allereerst afstappen van kortetermijndenken, stelt RCA-CEO Tom Van den Bergh (rechts op de foto boven). ‘Dat moet als een bindmiddel zorgen voor betrokkenheid van hr, marcom en C-levelmanagement. Met een geïntegreerde, holistische aanpak en een langetermijnvisie die aansluit bij de bredere bedrijfsstrategie en -doelen, ondersteund door een realistisch budget en meetbare KPI’s.’ Slechts met zo’n benadering kunnen organisaties het beste talent aantrekken en behouden, zegt hij, en creëren ze een aanzienlijk concurrentievoordeel op de arbeidsmarkt.

Lees ook