In Nederland werken ruim 1,53 miljoen mensen in een technisch beroep. Dit aantal stijgt flink: 5 jaar geleden waren het er nog 132.000 minder. Met 1 op de 5 werkenden is de technieksector dus een van de grootste werkgevers. Tegelijkertijd is er sprake van een krappe arbeidsmarkt. De behoefte aan technici is onverminderd hoger dan het aanbod. Het aantal vacatures voor technici steeg de afgelopen 2 jaar met meer dan 50%, tot ruim 71.600. Volgens een enquête onder HR-professionals in de techniek is daarbij de helft van de vacatures ook nog eens moeilijk vervulbaar.
‘1 op de 3 jongeren kiest een technische opleiding. Van hen gaat 30% níet in de techniek werken.’
Hoe daar uit te komen? In elk geval niet alleen met betere werving en selectie, schrijft interim-expert David Knops. ‘Ongeveer 1 op de 3 jongeren kiest een opleiding in de techniek. Van hen gaat 30% uiteindelijk níet in de techniek werken.’ En waarom niet? Dat heeft volgens hem veel te maken met het imago van de sector. Jongeren zien werken in de techniek óf als rocket science (erg ingewikkeld dus), óf als buitenwerken (wat je niet volhoudt tot je pensioen). Beide niet bijzonder aantrekkelijk dus. ‘Jongeren zien het zichzelf niet doen.’
Niet technisch op te lossen
Bijkomend probleem is dat ook relatief veel technici de sector weer verlaten. Dat los je niet ‘technisch’ op, denkt hij. ‘Het tekort aan technici is niet even een storinkje, maar een structureel probleem. Dat los je niet op met recruitment-tools, of een Excel-sheet.’ Er is namelijk op korte- en middellange termijn niet genoeg potentiële instroom, zegt hij. En ‘wegkopen’ bij een concurrent helpt dan weinig. ‘Dat lokt meestal ook weer een tegenreactie uit.’
Volgens Knops is het probleem dat veel technische bedrijven ‘paradoxaal genoeg’ juist een gebrek aan innovatief vermogen hebben. En juist dat gebrek is een reden voor het tekort aan technici. ‘De mate waarin de bedrijven innovatie en creativiteit echt inbedden en waarderen laat vaak te wensen over.’ Zouden bedrijven dat wél doen, dan zijn al veel problemen verholpen, denkt hij. ‘En die manier is niet moeilijker of duurder dan een wervingscampagne, en het inwerken van nieuwe medewerkers.’
‘Cultuur is het fundament’
Cultuur is essentieel voor een organisatie om haar doelen te bereiken, stelt Knops. ‘Het is het fundament voor hoe effectief en dus productief een organisatie functioneert.’ Volgens hem is er dan ook veel winst te behalen als technische bedrijven zich daarop meer zouden focussen. En niet alleen maar strijden om de schaarse overgebleven technici op de arbeidsmarkt.
‘Cultuur is essentieel voor een organisatie om haar doelen te bereiken.’
Hij haalt cultuurwaarde-onderzoek aan, dat vaststelt in welke mate de cultuur van de organisatie aansluit bij de persoonlijke drijfveren van diens medewerkers. Dit wordt, ‘met een toepasselijke technische term’, ook wel culturele entropie genoemd, een maat voor ‘energieverlies’, die in een percentage wordt uitgedrukt, waarbij grofweg gezegd een percentage onder de 10 wordt aangemerkt als ‘een gezonde (en daarmee productieve) organisatiecultuur’.
‘Dit onderzoek laat zien dat er nog veel productiviteit te halen is uit de eigen organisatie. Ook in de technische sector’, stelt Knops. ‘En dit is niet duurder dan een wervingscampagne – en bovendien ook nog eens duurzamer!’
Het mes snijdt aan twee kanten
Zijn boodschap? ‘Focus eerst op de organisatiecultuur en breng het energieverlies (en de frustraties) in de organisatie terug naar een acceptabel en daarmee productiever niveau. Dit heeft ook een positief effect op de (ongewenste) uitstroom. En dan is er dus ook minder instroom nodig. Zo snijdt het mes aan twee kanten.’
‘Vanuit het motto “Het is toch niet bijzonder wat wij doen” doen veel technische bedrijven zichzelf tekort. Ten onrechte!’
Het zou ook helpen als technische bedrijven wat minder bescheiden zouden doen, zegt hij. ‘Vanuit het motto “Het is toch niet bijzonder wat wij doen” doen veel technische bedrijven zichzelf tekort. Ten onrechte! Laat zien dat techniek echt ertoe doet. Techniek speelt een belangrijke rol in ons dagelijks leven. En dan gaat het echt niet altijd alleen om rocket science. Maak technici daar meer trots op. Dat is inspirerend en motiverend voor zowel de bestaande als potentiële medewerkers. En het mooie is dat heel veel technische organisaties dat ook allang in zich hebben!’
Samengevat
Dus, samengevat: ‘Een beter imago begint bij jezelf’, zegt Knops. ‘Er zit vaak al heel wat ‘technici-trots’ in de organisatie. Geef het een podium. Be proud and tell it! Techniek wordt hiermee relevanter én toegankelijker.’ Start daarom eens met de interne bedrijfscultuur, ‘en laat beter zien wat je met techniek kunt doen en welke cruciale rol het speelt in ons dagelijks leven. Geef het een podium. Verhoog het bewustzijn in de eigen organisatie.’
‘Er zit vaak al heel wat ‘technici-trots’ in de organisatie. Geef het een podium. Be proud and tell it!’
Als je de focus zo van buiten naar binnen verlegt en investeert in een goede organisatiecultuur, voed je volgens hem niet alleen de interne trots en breng je intern het energieverlies terug tot aanvaardbare proporties, maar werk je tegelijk ook aan een beter en aantrekkelijker imago van techniek. ‘En dat is welverdiend!’