Willen organisaties met vertrouwen naar de toekomst kunnen kijken, dan is juist nú leiderschap cruciaal. Maar hoe kun je nu voorspellen welke leider het best voor jouw organisatie is? Daarvoor werd gisteren een heuse en waarheidsgetrouwe ‘flight simulator’ voor topbestuurders gelanceerd. Idee is: door kandidaten 3 uur lang te laten spelen dat ze CEO zijn van de fictieve onderneming Kurama, valt beter dan ooit te voorzien of ze uit het juiste hout gesneden zijn.
‘Traditionele assessments voorspellen veel minder dan gedacht. Dat kan anders.’
Het nieuwe assessment is een product van de organisatiepsychologen van het Amsterdamse TEN Executive Assessments (TENEA), die daarvoor de handen ineen hebben geslagen met de Rotterdamse gamestudio &ranj. Een ‘revolutie in executive search‘, noemen ze het zelf. Dat alles onder het motto: ‘Uit onderzoek blijkt dat traditionele assessmentprocedures veel minder voorspellend zijn dan gedacht. Dat kan anders.’
Hand in hand
Marleen Redeker en Tabitha Kortman, die aan het roer staan van TENEA, hebben beiden een achtergrond in organisatiepsychologie en ruime ervaring met selectie van leidinggevenden. In september 2019 startten ze een grondig onderzoek in zowel de wetenschap als de markt naar hoe succes in leiderschap te voorspellen. Het viel hen op dat organisaties daarbij vaak kiezen tussen óf het klassieke instrumentarium, zoals vragenlijsten en rollenspellen, óf innovatieve, digitale tools. ‘Het gaat eigenlijk nergens hand in hand’, aldus Kortman.
‘Onze tool daagt kandidaten uit te presteren op de toppen van hun kunnen.’
Terwijl op die manier wel betere resultaten te boeken zijn, aldus Redeker, die op leiderschap, gedrag en cultuur promoveerde aan de VU Amsterdam. De twee observeerden daarom eerst ‘duizenden bestuurders, vanuit de wetenschap, consultancy en het toezicht’. Daarna wilden ze hun kennis en ervaring bundelen en koppelen aan de techniek van nu. ‘Wij ontwikkelden daarvoor vanaf scratch een innovatieve multi-media game-based tool die kandidaten in een realistische setting uitdaagt te presteren op de toppen van hun kunnen.’
Betrouwbaar voorspellen
De job sample is de meest betrouwbare voorspeller van toekomstig werkgedrag, zo stellen de twee. ‘En wij hebben dit met onze ‘flight simulator’ voor topbestuurders nu op executive niveau weten te realiseren. We meten achter de schermen alles wat zij doen.’
‘Dit zijn de 10 kwaliteiten die essentieel zijn voor goed en effectief leiderschap.’
De game-based tool brengt 10 leiderschapskwaliteiten in kaart en maakt deze meetbaar. ‘Dit zijn de kwaliteiten die op basis van de praktijk, onderzoek en literatuur essentieel zijn gebleken voor goed en effectief leiderschap’, aldus Kortman en Redeker. Daarbij gaat het om:
- Visie
- Wendbaarheid
- Denkkracht
- Integriteit
- Reflectief vermogen
- Openheid
- Evenwichtigheid
- Verbindend vermogen
- Betrokkenheid
- Executiekracht
Menselijke maat
Met TENEA hebben ze de missie om binnen 5 jaar het Nederlandse leiderschap ‘naar een hoger niveau te stuwen en zo te bouwen aan een sterkere bedrijfstop.’ In hun nieuwe assessment komen bouwstenen terug als gaming, data mining, data analytics, maar óók de menselijke maat, zo beloven ze. In een pand naast het Vondelpark bouwen ze een realistische setting na waarin de kandidaat een eerste werkdag kan beleven als CEO van het fictieve bedrijf Kurama.
‘De tool is zo realistisch dat kandidaten vergeten dat ze worden getoetst.’
Maar het gaat niet alleen om hoe de kandidaat de psychometrische game op de computer speelt, zeggen ze. Minstens zo belangrijk zijn de real life gesprekken met mensen van vlees en bloed. ‘De combinatie van meerdere interactieve kanalen en het geloofwaardige verhaal maakt de tool dusdanig realistisch dat kandidaten vergeten dat ze worden getoetst’, zegt GAF van Baalen, mede-eigenaar bij &ranj. ‘Door technologieën slim te combineren, hebben kandidaten geen idee of ze met de computer of met echte mensen communiceren.’
Waarheidsgetrouwe test
De ervaring wordt zo een waarheidsgetrouwe test van hoe kandidaten in de praktijk onder druk omgaan met verantwoordelijkheid binnen de dynamiek van een team. ‘Met deze tool kunnen wij in een kortere tijd veel meer relevante informatie verzamelen. Op basis hiervan kunnen we heel goed voorspellen hoe iemand zich gedraagt in een leiderschapsrol’, aldus Redeker.
‘Op basis van deze tool kunnen we heel goed voorspellen hoe iemand zich gedraagt in een leiderschapsrol.’
Het assessment onderzoekt ook in hoeverre een kandidaat aansluit bij de context van de rol, het team of de organisatie. Gedurende het aansluitende persoonlijke gesprek vragen de psychologen hier vervolgens uitgebreid op door. ‘De vernieuwende aanpak moet assessments van directie, bestuurs- en commissarisposities naar een hoger niveau tillen, over vrijwel de gehele breedte van de profit- en non-profitsector’, vult Kortman aan.