Ouderenwerkloosheid is een hardnekkig probleem, waarbij iedere betrokkene feitelijk een stukje theater speelt. Stop daar eens mee, bepleit ervaringsdeskundige Theo Jongedijk.

Werkloze ouderen die ‘omdat het moet’ vier keer per maand solliciteren of andere activiteiten verrichten omdat ze anders hun uitkering verliezen. Werkgevers die sollicitanten van boven de 55 nooit in aanmerking nemen, al zullen ze dat altijd ontkennen. En een uitkeringsinstantie die wél ‘100% matches’ doorgeeft aan oudere werkzoekenden, zodat ze kunnen (lees: moeten) solliciteren, maar vervolgens niet melden aan de werkgevers dat ze een kandidaat hebben.

Een vrij deprimerende exercitie

Het is Theo Jongedijk allemaal een doorn in het oog. De ex-Telegraaf-journalist werd zelf na bijna 40 jaar trouwe dienst bij de krant ontslagen en besloot toen te proberen een nieuwe baan te vinden. Het werd een vrij teleurstellende exercitie, waarover hij recent een boek schreef: ‘U past wel/niet in het profiel‘.

Interview met John de Wolf

In dat boek tekende hij niet alleen zijn eigen ervaringen als werkzoekende van boven de 60 op, hij deed ook interviews met onder meer ouderenambassadeur John de Wolf en diverse recruiters en andere belanghebbenden. Vooral het zinnetje ‘U past niet in het profiel’, dat hij terugkreeg als reactie op menig sollicitatie, is daarbij de leidraad. Omdat het zinnetje volgens hem eigenlijk maar één ding echt betekent: ‘U bent te oud’.

‘Maak een begin met de oplossing’

De belangrijkste ontdekking die zijn zoektocht opleverde, naar eigen zeggen: ‘Ik ben in een theater beland. Alle betrokkenen – werklozen, werkgevers en uitkeringsinstantie – spelen in meer of mindere mate een rol. Dat noemen ze met recht toneel. ‘Het theater van de werkloosheid’ is een schijnwereld. Dus roep ik alle betrokken op: hou elkaar niet langer voor de gek. Keer terug naar de werkelijkheid. Benoem de problemen zoals ze zijn. Maak een begin met de oplossing ervan.’

Weg met die zinloze sollicitatieplicht

Dat betekent onder meer, zo bepleit hij: ouderen niet meer zo angstvallig houden aan de sollicitatieplicht. Dat zou ook een behoorlijke lastenreductie voor recruiters opleveren, zegt hij. Die hoeven immers minder mensen af te wijzen die eigenlijk geen zin meer hebben om te werken. En dus alleen maar solliciteren omdat het moet.

‘Welke werkgever kiest uit een schaal met glimmend fruit een peer met plekjes?’

Want zeg nou eerlijk, zegt hij: ‘Welke werkgever kiest uit een schaal met glimmend fruit een peer met plekjes? Een peer op leeftijd nog wel. Hoe sociaal moet je dan zijn als werkgever? […] Wie als oudere werkloze niet meer aan het werk wil, moet dit eerlijk kunnen uitspreken. Het kaf van het koren scheiden. Dat levert bij het UWV en bij werkgevers een aanzienlijke kostenbesparing op.’

Discriminatie ouderen harder aanpakken

Maar, zegt hij, aan de andere kant is het ook zaak discriminatie van ouderen harder aan te pakken dan nu gebeurt. Bijvoorbeeld met een ‘leeftijdsdiscriminatiepolitie’, maar ook met anoniem solliciteren. Daarbij moet dan niet alleen de naam van een kandidaat worden weggelakt, maar ook diens leeftijd en zelfs geslacht.

Wie het kunstje het meest vaardig kan vervullen, moet de kandidaat zijn, ongeacht afkomst, geslacht of leeftijd’

Want, zegt Jongedijk: ‘Het uitgangspunt bij een vacature moet zijn: de beste man of vrouw op de juiste plek. Degene die het kunstje – oneerbiedig gezegd – het meest vaardig kan vervullen, dient de te benoemen persoon te zijn, ongeacht afkomst, huidskleur, geslacht of leeftijd.’

Ontmoedigend, beledigend en discriminerend

Het huidige systeem dat werkloze ouderen opvangt, begeleidt en aan een nieuwe baan moet helpen, ‘kan ontmoedigend zijn, soms zelfs beledigend en discriminerend’, stelt de auteur. Het ontslag zelf is al een fikse tegenvaller, als je daarna goedbedoeld weer wilt solliciteren, maar merkt dat je geen enkele kans meer maakt, betekent dat steeds wéér een kras op de ziel erbij.

Verspilling van talent en levensvreugde

Dat zouden we met z’n allen niet moeten willen, concludeert Jongedijk. ‘Geen enkel systeem is perfect’, zegt hij. ‘Maar een systeem in stand houden waarover terechte klachten bestaan, betekent diskwalificatie van talent en verspilling van menselijk kapitaal en levensvreugde. Laten we daar geen genoegen mee nemen.’

Lees ook:

• 1 op de 8 voelt zich tijdens sollicitatie gediscrimineerd
• Discriminatie tiert nog steeds welig op de arbeidsmarkt
• Discriminatie: wat mag er wel en wat mag er niet?
• 7 feiten die je nog niet kende over vooroordelen in selectie

Meer van zulke verhalen?

Lees elke week de Nieuwsbrief van Werf& en blijf op de hoogte van alles wat er gebeurt op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie en recruitment. Doe het nu, het is gratis en je mist nooit meer iets!