Er hoeft tegenwoordig maar íets te gebeuren en er wordt geroepen: personeelstekort! Alsof je er dan zelf ook niets aan kan doen, alsof een personeelstekort altijd een geldig excuus is voor wat dan ook. Of je nu uren in de rij moet staan op Schiphol, dat treinen niet rijden, dat je maanden moet wachten op een paspoort, of dat een hele snelweg dichtgaat omdat twee mensen ziek zijn. Je zegt: ‘tja, personeelstekort’, en mensen lijken het te accepteren. Alsof het een natuurwet is of zo.
Je zegt: ‘tja, personeelstekort’, en mensen lijken het te accepteren. Alsof het een natuurwet is of zo.
Donderdag vindt Werf& Live plaats. Als thema van dat (uitverkochte) congres hebben we gekozen F*ck de krapte. Niet omdat we geloven dat personeelsschaarste niet zou bestaan. Niet omdat we denken dat werkgevers die zeuren over personeelstekorten allemaal aanstellers zijn. Ook wij snappen best dat het moeilijker is dan ooit om mensen te werven, nu ze niet meer in rijen van drie voor de ingang staan. Maar we geloven aan de andere kant dat het nog zeker wel mogelijk is. Als je maar durft.
Briefje op de ruit
Natuurlijk, als je een kleine horecazaak hebt, of een individuele winkel, dan is het lastig. Dan merk je dat het briefje op de ruit ‘Personeel gevraagd’ nauwelijks meer effect heeft. En dat je dus méér zult moeten verzinnen. ‘Maar sluiten van winkels is niet het gevolg van personeelstekort, maar van slecht ondernemerschap’, stelde Geert-Jan Waasdorp deze week al. ‘Je had ook kunnen kiezen voor beter werkgeverschap, professioneler recruitment, of het verbeteren van je arbeidsvoorwaarden.’ En dan was het tekort waarschijnlijk een stuk minder geweest.
‘Bedrijven met goed opgeleide recruiters hebben minder wervingsproblemen, durf ik te zeggen.’
De directeur van Intelligence Group, en mede-organisator van Werf& Live durft zelfs de stelling aan: ‘Bedrijven met goed opgeleide recruiters hebben geen of minder wervingsproblemen. Bedrijven die met wervingsproblemen bij mij komen, vraag ik ook altijd allereerst of hun recruiters zijn opgeleid. In 99% van de keren is dat niet het geval.’ En dat is geen toeval, zegt hij.
Slecht voorbereid
Het is ook niet zo dat wat nu gebeurt niet voorzienbaar was. Demografie liegt nooit, en is goed voorspelbaar. De vergrijzing en ontgroening op de arbeidsmarkt konden we al járen van verre zien aankomen. Hoezo kunnen we dan denken dat we daar geen last van zouden hebben, en gewoon zouden kunnen doorgaan met wat we altijd al deden: vacatures plaatsen en dan denken dat de sollicitanten vanzelf wel komen, om vervolgens door jóuw hoepeltje te springen?
‘Als twee mensen ziek zijn en ons land staat vast, hebben we het niet goed georganiseerd.’
De situatie in de Ketheltunnel roept ook tal van andere vragen op. Bijvoorbeeld: hoe kan het dat de ziekte van twee mensen ervoor zorgt dat een hele snelweg dichtgaat? Zoals ook Elisabeth Post, voorzitter van ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland, zegt: ‘Als twee mensen ziek zijn en ons land staat vast, hebben we het niet goed georganiseerd.’ Moeten we dan inderdaad ook niet eens beter kijken naar hoe het werk is georganiseerd? Wie cruciale taken kan overnemen, en of functies niet anders kunnen worden ingedeeld? Dan kun je je toch niet blijven verschuilen achter het excuus ‘Ach, ja, het is het personeelstekort’?
Waar is de regering in deze?
Je kunt je zelfs afvragen: waar is de regering in deze crisis (want zo mogen we het toch inmiddels wel noemen)? Het personeelstekort werd al snel de ‘achilleshiel‘ genoemd van de talloze ambitieuze plannen die het vierde kabinet-Rutte presenteerde, van gratis kinderopvang, tot een sterker leger, en van 100.000 nieuwe woningen per jaar, tot meer leraren werven en miljarden voor verduurzaming. Maar wie dat allemaal ten uitvoer moet brengen? Daarvoor kwam het kabinet nog niet verder dan een actieplan met een budget van een schamele 40 miljoen euro.
Nog deze maand wil de regering een landelijke campagne uitrollen richting werkgevers.
Nog deze maand moet volgens dat plan een landelijke communicatiecampagne worden uitgerold richting werkgevers en werkzoekenden. Het kabinet zet daarbij vol in op het zogeheten ‘onbenut arbeidspotentieel’, de ruim 1 miljoen mensen die er ook op de huidige arbeidsmarkt op de een of andere manier niet tussenkomen. Maar zouden die dan ineens wel koffers willen gooien op Schiphol, onder allerbelabberdste arbeidsomstandigheden?
Keuzes maken
Volgens Joop Schippers, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Universiteit Utrecht, is het daarom tijd om ook als samenleving wat meer radicale keuzes te maken. Als er geen mensen meer voor zijn, ‘misschien moeten we dan maar minder distributiecentra hebben en Schiphol met een kwart krimpen’, zegt hij. Scheelt ook weer heel veel CO2-uitstoot. Niet alles kan overal, zoals de commissie-Remkes twee jaar geleden ook al zei. Volgens Schippers moeten we ons collectief afvragen: ‘Wat vinden we echt belangrijk in de samenleving? En willen we daar de schaarse mensen inzetten?’
‘Wat vinden we echt belangrijk in de samenleving? En willen we daar de schaarse mensen inzetten?’
Terechte vragen natuurlijk. Maar het pleit de recruiters van Nederland niet helemaal vrij, zoals bijvoorbeeld ook Kevin Wheeler zegt. De Amerikaanse recruitmentgoeroe was deze morgen nog te gast bij een webinar van Compagnon en Intelligence Group, om te praten over ‘de recruiter van de toekomst’. En daar wist hij de vinger op heel wat zere plekken te leggen. Recruiters zijn bijvoorbeeld gemiddeld genomen veel te reactief, stelde hij daar. Ze zijn groot geworden in een tijd dat het altijd wel lukte om open plekken te vullen. Maar nu zullen ze moeten veranderen, stelde hij. Meer analist worden, meer naar voren moeten durven kijken.
- Wil je het webinar terugkijken? Dat kan via deze link.
Anders gaan nadenken
‘De wereld die we kennen is verdwenen’, aldus Wheeler. ‘We kijken als recruiters nog te veel naar vacatures voor vaste mensen, 40 uur per week. Maar we moeten anders naar de definitie van werknemer gaan kijken, en anders gaan nadenken over skills en hoe we die assessen.’ Ook pleit hij voor veel meer doelgroepkennis en kennis van de behoefte van de organisatie op korte en langere termijn. Vergelijk het met een supermarkt die niet zonder lege schappen wil komen zitten, zegt hij. ‘Zo’n supply chain mentality, met een goede planning, is ook nodig in recruitment. Dat voorkomt dat we steeds weer voor verrassingen komen te staan.’
Recruiters zijn er goed in geworden om anderen de schuld te geven van de krapte, zegt Wheeler. ‘Of de economie in het algemeen, of de hiring managers.’ Maar ze zullen toch ook echt zichzelf een spiegel moeten voorhouden, zegt hij. ‘Recruiters hebben nieuwe skills nodig om in de veranderende markt succesvol te kunnen blijven. Meer verstand moeten hebben van technologie en data-analyse. Minder op de onderbuik vertrouwen. En meer inzetten op marketing en branding. En snappen dat niet iedereen werknemer in vaste dienst meer wil zijn.’
Kans op overleven
Gewoon een saaie vacature ergens online zetten en dan denken dat je daarmee vanzelf goede mensen aantrekt? Die tijd is definitief voorbij, stelt Wheeler. ‘De beste mensen zullen nooit reageren op jouw vacature.’ Recruiters zullen dus hoognodig moeten veranderen, willen ze relevant blijven. Zichzelf moeten opleiden, en beter moeten worden in data-analyse. Zodat ze leren voorspellen en anticiperen op wat er komen gaat. ‘Anders wordt de kans op overleven klein’, aldus Wheeler.
‘Word geen Schiphol. En f*ck de krapte.’
De sluiting van de Ketheltunnel mag dan ‘een eenmalig incident‘ zijn, zoals Rijkswaterstaat zelf zegt. De huidige situatie op de arbeidsmarkt is dat natuurlijk niet. Die situatie is al lang en breed voorzienbaar. Tijd dus om je daar niet achter te verschuilen, maar juist te laten zien dat je als professioneel recruiter de oplossing in huis hebt. ‘Er is geen makkelijke oplossing’, zoals Waasdorp in het webinar van deze ochtend stelde. ‘Maar er zijn genoeg werkgevers die het wél lukt. Dus: word geen Schiphol. En f*ck de krapte. Mensen zijn er genoeg. Je moet alleen wel snappen waar je ze vindt en hoe je ze aanspreekt en aan je bindt.’