Kandidaten die een loopje met de waarheid nemen zijn overal. Maar als je ze goed screent, kan er veel aan het licht komen. Het blijkt een heuse groeimarkt, zegt Harm Voogt (Validata). ‘Gebrek aan integriteit is voorspellend voor gedrag op de werkvloer.’
Sinds 2015 is het aantal sollicitanten verdubbeld dat na een achtergrondscreening alsnog afvalt, meldt recent (Schots) onderzoek. Waar in 2015 nog zo’n 10 procent vanwege ‘major issues‘ een sollicitatie in de eindfase de mist in zag gaan, blijkt dat dit jaar opgelopen tot 19 procent. Dat varieert dan van liegen over diploma’s (34%) of werkervaringen (25%), tot niet na te trekken gaten in het cv (14%) of juridische kwesties (19%).
‘Dit gaat niet meer weg’
Niet gek dus dat er steeds meer aandacht komt voor screening van sollicitanten. Sterker nog: ‘dit gaat niet meer weg’, aldus Harm Voogt, oprichter van Validata, Nederlands grootste bedrijf dat achtergronden van (onder meer) sollicitanten checkt. Van vrijwilliger bij de voetbalclub tot de hoogste bankdirecteur: bij steeds meer functies checkt zijn bedrijf – in met name openbare bestanden – of de kandidaat in het cv geen loopje met de waarheid neemt en of andere gegevens ook kloppen. Een bezigheid die zich in een groeiende belangstelling mag verheugen.
Bochten afsnijden? Dat voorspelt ellende
Een oordeel over een kandidaat? Dat heeft hij niet, zegt hij. Nooit. ‘Van mij mag je iedereen aannemen die je wil.’ Hij checkt alleen of de sollicitant de waarheid spreekt. En mocht dat niet zo zijn? Dan is het aan de werkgever om een keus te maken, zegt hij. ‘Ik zou hem dan niet aannemen. Maar be my guest als je het toch wil. Wij zijn slechts een dataleverancier.’
‘Bochten afsnijden? Dat is voorspellend voor hoe je je in je werk zult gedragen’
Al weten we natuurlijk wel dat integer gedrag voorspellende waarde heeft, zegt hij. ‘Kijk, dat je aan branding doet van je eigen cv, dat vind ik niet zo erg. Maar echt bochten afsnijden? Dat is gewoon niet goed. Dat is gebrek aan integriteit. Dat zit dan in je karakter, en dan zul je dat gedrag waarschijnlijk ook in je werk vertonen. Dan ontstaat veel ellende, die dus ook te voorkomen is.’
Geen spannend detectivewerk
Het is géén spannend detectivewerk wat hij doet, benadrukt hij. Hij belt niet rond om na te gaan wat een kandidaat allemaal heeft uitgespookt in zijn verleden, onderwerpt hem of haar ook niet aan een indringend kruisverhoor. Wat Validata wel doet, is bijvoorbeeld checken in openbare databestanden – of iemand het diploma heeft gehaald wat hij of zij claimt gehaald te hebben.
‘Je moet ons zien als een compliance-tool, niet als een selectietool’
Met speciaal ontwikkelde software kan de klant eenvoudig aangeven wat hij of zij precies gecheckt wil hebben, en de kandidaat kan vervolgens de gegevens invoeren, waarna Validata die data valideert. Zo’n screening vindt meestal plaats in de laatste fase van een selectieproces. ‘Je moet ons zien als een compliance-tool, niet als een selectietool’, zegt Voogt dan ook.
Dankzij de crisis in de lift
In steeds meer sectoren staat screening momenteel sterk in de belangstelling, vaak als antwoord op aanhoudende schandalen. Voogt, die zijn bedrijf zelf begon in 2009, schrijft die interesse vooral toe aan de crisis. Sinds die tijd moeten bijvoorbeeld de banken steeds hogere eisen stellen aan screening van hun medewerkers. Zo dwingt de Wet op het financieel toezicht (Wft) dat vergunninghouders bij de AFM (zoals banken) nagaan of hun medewerkers ooit failliet zijn gegaan. Ook een Verklaring Omtrent het Gedrag is tegenwoordig verplicht. En als derde moet je als financiële instelling voor de wet kunnen aantonen dat je betrouwbare mensen in dienst neemt.
Voorheen gebeurde dat meestal via een brief naar de vorige werkgever, met de vraag: is er reden om te twijfelen aan de betrouwbaarheid? Maar met de software van Validata is zo’n check veel makkelijker – en duidelijker geworden. En als werkgever voldoe je dan een stuk beter aan de privacaywetgeving.
De eerste echt grote vis: ABN Amro
In 2010 sloot Kempen & Co zich als eerste bank bij het bedrijf aan, dat toen nog onder de naam ‘CV-OK’ door het leven ging. In 2011 volgde ABN Amro, de ‘eerste echte grote vis’, zoals Voogt het noemt. ‘Op basis daarvan hebben we het bedrijf kunnen uitbouwen.’ Later volgden vanuit andere sectoren ook partijen als Holland Casino en het Academisch Medisch Centrum (AMC).
Ook andere werkzaamheden kwamen erbij. Toen de roep toenam om vrijwilligers bij sportverenigingen te screenen, ontstond bijvoorbeeld het label Vrijwilliger-OK. En na een groeiende vraag naar screening van huurders en kopers van woningen, ontstond ook ‘Wonen-OK’. Vanaf 2016 bundelde Voogt al die activiteiten al onder de naam ‘Validata Group’. Dat is sinds kort ook de naam die de onderliggende producten heeft vervangen. ‘We vinden Validata een logische naam, het past bij ons, bij wat we doen’, verklaart Voogt die stap. ‘Het helpt ons internationaal. En het gaat ook allang niet meer alleen om het cv. Zo is het begonnen. Maar het is niet zoals we naar de toekomst kijken.’
‘Aan ons om dit zo min mogelijk irritant te maken’
Een gemiddelde screening bestaat nu uit verificatie van het ID-bewijs, het diploma, de werkervaring van bijvoorbeeld de afgelopen 5 jaar, een Verklaring Omtrent Gedrag en/of een integriteitsverklaring. Soms komt de cv-check er helemaal niet meer aan te pas.’Het gaat steeds minder om het cv, steeds meer om de persoon en de functie die iemand gaat bekleden’, aldus Voogt.
De klant voert een kandidaat in het systeem in, de kandidaat krijgt vervolgens een inlog en moet zijn eigen dossier bevestigen. ‘Het enige dat wij doen is het proces zo goed mogelijk faciliteren. Zorgen dat het gebeurt. Het is nooit de core business van een bedrijf. Sterker nog: de meesten vinden het maar irritant. Maar het is wel nodig. Daarom is het aan ons om het hele proces zo min mogelijk irritant te maken.’
elke werkgever is gebaat bij een integere werkomgeving. En dat begint altijd bij je instroom’
Voogt heeft het over ‘een softwarebedrijf met een complexe missie’. ‘Het mag namelijk niet fout gaan.’ Zie het als een keurmerk, zegt hij. ‘Alle grondstoffen worden uitgebreid gecheckt voordat ze verwerkt mogen worden. En ook alle eindproducten worden gecheckt voor ze in de supermarkt terecht komen. Waarom zouden we dan niet zoiets doen als het gaat om de mensen met wie we samenwerken? In feite is elke werkgever erbij gebaat dat ze een integere werkomgeving creëren. En dat begint altijd bij je instroom.’
Aan ATS koppelen
De software van Validata ontwikkelt zich ondertussen steeds verder. Het is al langer mogelijk het te koppelen aan het ATS van de klant, en kan ook in diens look & feel worden gemaakt. Inmiddels kunnen bedrijven ook zelf de software gebruiken. ‘En wat het ook complexer maakt is internationalisering. Sommige klanten willen in elk land hetzelfde beleid. Maar in al die landen gelden andere wetten en regels.’
‘Steeds meer bedrijven willen dit proces uit handen geven. zie ons dan maar als handige huiswerkhulp’
Alle gegevens invullen voor een volledige screening kost de kandidaat gemiddeld tussen een kwartier en een half uur. Per dag doen zo’n 150 kandidaten dat. En dat groeit nog steeds hard, zegt Voogt. ‘Steeds meer bedrijven willen dit proces uit handen geven. En het geldt ook voor steeds meer functies. Denk aan schoonmakers die bij eindklanten een sleutel hebben en toegang als er vaak niemand anders is. Of aan mensen die werken met luchtvracht. Dan moet je als werkgever je huiswerk doen. Die mensen moeten allemaal gecheckt worden. En zie ons dan maar als handige huiswerkhulp.’
Zonnige toekomst
Een huiswerkhulp met een zonnige toekomst bovendien, daar is Voogt van overtuigd. ‘Het feit dat bedrijven dit doen gaat nooit meer weg. Dit wordt alleen maar meer. Geen bedrijf zet de stap meer terug.’
‘Dit wordt alleen maar meer. Geen bedrijf zet de stap meer terug’
Vreest hij trouwens nog de AVG? Mogen al deze checks wel, als het om de privacy van de betrokkenen gaat? Voogt: ‘De AVG heeft niet iets wezenlijks veranderd in ons proces. Sterker nog: we zijn in 2009 begonnen via het principe van privacy by design. Voor ons was de overgang naar de AVG dus ook niet heel ingewikkeld. De juridische grondslag voor de verwerking van persoonsgegevens bij een screening is het ‘gerechtvaardigd belang’ van de werkgever, en ons platform dekt de privacy-kaders vervolgens af. Stel dat je die checks zelf wil doen, met mailtjes en excel-bestanden en zo, dan is het veel gevaarlijker. Dan heb je al die data rondslingeren. Dat is iets wat je echt niet wil.’