Een uitspraak van het Europese Hof in een zaak rondom de Nederlandse tennisbond KNLTB, daar besteden we op deze site doorgaans niet zo snel aandacht aan. Maar nu is er toch wel iets bijzonders aan de hand. Wat precies? Nou, op een vraag die de Nederlandse Rechtbank al in 2022 aan het Hof stelde, kwam vorige week eindelijk antwoord. En dat antwoord kan wel eens verregaande gevolgen hebben. Het Hof oordeelde namelijk dat een commercieel belang ook best gezien kán worden als een gerechtvaardigd belang onder de GDPR – op voorwaarde dat het niet onrechtmatig is.
‘Gegevens scrapen, mits zorgvuldig afgewogen tegen de rechten van de betrokkenen, kan dus legaal zijn.’
Kort gezegd komt dit er op neer dat bijvoorbeeld het scrapen van gegevens, mits zorgvuldig afgewogen tegen de rechten van de betrokkenen, legaal zou kúnnen zijn. En de Autoriteit Persoonsgegevens in mei dit jaar misschien wat kort door de bocht was, toen het stelde dat scrapen ‘bijna altijd illegaal’ is. ‘Deze uitspraak is ontzettend belangrijk’, stelt Laurens Waling, chief evangelist van 8vance, een van de Nederlandse bedrijven die erop zat te wachten. ‘Het kan bedrijven zoals de onze helpen om data op een verantwoorde manier te gebruiken zonder de privacywetgeving te overtreden.’
Wat was er aan de hand?
Eerst maar even terug. Wat was er ook alweer aan de hand? De Autoriteit Persoonsgegevens legde in 2020 de Koninklijke Nederlandse Lawn Tennis Bond (KNLTB) een boete op van 525.000 euro voor het onrechtmatig verstrekken van persoonsgegevens van leden aan twee sponsoren: TennisDirect en Nederlandse Loterij Organisatie. De KNLTB verdiende hier geld aan. De sponsoren gebruikten de gegevens vervolgens om de leden te benaderen met een promotionele actie. Mag niet, aldus de AP. De leden hadden hier immers niet expliciet toestemming voor gegeven. En dus werd de AVG overtreden, stelde de Autoriteit.
De KNLTB kreeg in 2020 een boete van 525.000 euro voor het verstrekken van gegevens van leden aan sponsoren.
Maar was dat wel zo? Had de tennisbond hier niet een gerechtvaardigd belang om dit te doen, ook al was dit misschien vooral een commercieel belang? Het Europese Hof van Justitie moest er dus zelfs aan te pas komen om die vraag te beantwoorden. En hoewel het Hof zich vorige week niet uitsprak over de zaak van de tennisbond zelf, zei het wel ‘dat een commercieel belang van de verwerkingsverantwoordelijke (bijvoorbeeld verkoop van advertentieruimte) aangemerkt kán worden als een gerechtvaardigd belang’. En: ‘dit belang hoeft niet uit de wet te volgen of in de wet te zijn opgesomd, maar mag niet in strijd zijn met de wet.’
Afwegingstoets
Het is nu aan de rechtbank Amsterdam om deze uitleg toe te passen op de beroepsprocedure in kwestie en de commerciële belangen van de KNLTB af te wegen tegen de privacyrechten van de leden. Maar de implicatie van de uitspraak van het Europese Hof gaan wel verder dan alleen dat. ‘Het Hof somt behulpzaam de van toepassing zijnde voorwaarden op en laat ook doorschemeren dat er in dit specifieke geval mogelijk niet aan is voldaan, maar laat het (terecht) aan de verwijzende rechter over om dat te bepalen’, schrijft bijvoorbeeld Simon Hania, Global Data Protection Officer bij Uber op LinkedIn.
‘De rechten en vrijheden van individuen mogen niet zwaarder wegen dan het belang van de organisatie.’
De uitspraak heeft invloed op ‘hoe entiteiten het gebruik van persoonlijke gegevens zonder toestemming voor commercieel gewin rechtvaardigen en benadrukt de rechten van individuen’, legt Hania uit. Zo moet de verwerking van de gegevens ‘strikt noodzakelijk’ zijn om het ‘gerechtvaardigde belang’ te bereiken. Maar tegelijkertijd is er volgens het Hof sprake van een ‘afwegingstoets’: de rechten en vrijheden van individuen mogen niet zwaarder wegen dan het belang van de organisatie.
Wat zijn de implicaties?
Wat een en ander nu precies betekent voor de wereld van recruitment, is nog afwachten. Maar Laurens Waling is in elk geval blij met weer een extra stapje duidelijkheid. Zijn bedrijf verzamelt gegevens van miljoenen publieke profielen om deze geanonimiseerd te gebruiken voor het trainen van hun A.I.-systemen. Met deze niet-herleidbare data analyseerden ze loopbaanpaden van mensen en koppelden die aan vaardigheden uit miljoenen vacatures en opleidingen, om zo de matching van talenten en banen te verbeteren. Dit belang is natuurlijk heel anders dan dat van de tennisbond die gegevens van leden doorverkoopt, maar toch.
8vance ziet de uitspraak van het Europese Hof als steun in de rug.
Ook 8vance probeert immers al langer duidelijkheid te krijgen over wat nou precies een ‘gerechtvaardigd belang’ is om met geanonimiseerde persoonsgegevens te werken, zonder dat de gebruiker daar expliciet toestemming voor heeft gegeven. En de uitspraak van het Europese Hof ziet het wat dat betreft als steun in de rug. ‘De uitspraak bevestigt dat een commercieel belang kan worden aangemerkt als een gerechtvaardigd belang. En dat zo’n gerechtvaardigd belang niet bij wet hoeft te zijn vastgesteld. Dat geeft ons de overtuiging dat we door kunnen met waar we bezig zijn: een beter werkende arbeidsmarkt.’
Meer weten?
Wat zal de invloed zijn van A.I. op het HR-proces? Leer er alles over op 17 oktober, als het HR & A.I.-Congres plaatsvindt in Utrecht. Dus schrijf je snel in:
