Mijn jeugd begon in een grote stad. Er was een grote diversiteit aan mensen en kinderen. Ik zat op een grote – en zover ik mij kan herinneren, erg leuke en actieve – school. De klas bestond uit een 20- tot 30-tal kinderen. Een gemêleerd groepje. Als ik de klassenfoto weer bekijk, zie ik dit ook. Het is nog net geen United Colors of Benetton-foto.
Toch waren er ook zeker verschillen. En die werden ook niet onder stoelen of banken geschoven. Waren er luizen in de klas, dan waren de andere ouders ervan overtuigd dat die van dat ene Marokkaanse jongetje kwamen.
Duidelijke verschillen
Toen ik op mijn achtste verhuisde naar een klein, christelijk, wit dorpje werd dit niet anders. Hier waren de verschillen niet zozeer cultureel – want met slechts één geadopteerd kindje bestond mijn klas vooral uit witte, lange, Hollandse kaaskoppen. Maar ook hier waren duidelijke verschillen, alleen dan anders. Dat kindje dat alle dagen heel druk was? Die stond vaak op de gang. Dat kindje dat vaak naar buiten staarde? Werd snel bestempeld als dom en er werden gesprekken gevoerd over de LOM-school. Het kindje dat heel verlegen was? Die kreeg alle vragen van de juf. Waarop ze dichtklapte en ook als één van de domme werd weggezet.
We zien kinderen steeds meer als individu en kijken steeds meer naar het talent dat élk kind bezit.
We zijn sinds die tijd als samenleving ver gekomen. We zien kinderen nu steeds meer als individu en kijken naar het talent dat élk kind bezit. We stimuleren waar ze goed in zijn en helpen waar ze minder goed in zijn. We gaan niet meer vanzelfsprekend ervan uit dat bepaalde kinderen opgroeien voor galg en rad en anderen juist voor een succesvol leven. We zijn er nog niet, maar we maken stappen. Op school erkennen we dat kinderen ‘neurodivers‘ kunnen zijn.
We erkennen dat alle kinderen andere behoeftes hebben. En de scholen doen ook echt hun best om alle kinderen zo goed mogelijk mee te nemen en klaar te maken voor de maatschappij. Praktisch of theoretisch geschoold. Autistisch, visueel gehandicapt, auditief beperkt, zichtbare handicap? In deze tijd proberen we iedereen te helpen om zijn of haar talent te ontwikkelen.
De grote, boze werkende wereld
Maar dan komt de volgende stap: de grote, boze wereld van het werkende leven. Dan zijn ineens al die verschillen weer terug. En groter dan ooit. Denk: pay gaps voor vrouwen. Veel kleinere kans om uitgenodigd te worden voor een selectiegesprek als je een niet-Nederlandse naam draagt. Word je werkloos op latere leeftijd? Dan duurt het gemiddeld vele malen langer om een baan te vinden. Introvert? De kans op promotie is veel kleiner, omdat de extraverte collega wel erom durft te vragen. Lijk je niet op het management? Grote kans dat je een lagere beoordeling krijgt. Ineens krijg je het als ‘net even anders’ moeilijker dan ooit.
Oprecht jammer dat de focus steeds weer zo snel uitgaat naar gender en culturele achtergrond.
Gelukkig zijn veel organisaties zich steeds meer bewust van het belang van diversiteit. Niet alleen omdat zij een afspiegeling willen zijn van de samenleving of vanuit sociale druk, maar omdat zij snappen dat het betere resultaten oplevert als je in een diverse organisatie werkt, met diverse teams.
Wat mij opvalt – en dat vind ik oprecht jammer – is dat de focus dan weer zo snel uitgaat naar gender en culturele achtergrond en (soms) naar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Zoals het vroeger in de klas ging bij mij (en misschien ook wel bij jou) gaat het nu ook bij organisaties.
De ijsberg van zichtbaarheid
Maar ondertussen is er in élke organisatie al meer diversiteit aanwezig dan je denkt. Kijk eens naar onderstaande ijsberg. Het topje van de ijsberg is duidelijk. Daar zit wat je ziet. Je kunt eigenlijk altijd wel zien wat voor huidskleur iemand heeft, en welk geslacht, en meestal ook wel aardig welke leeftijd (op een paar zeer goed geconserveerde types na, zoals Gusta Timmermans, Martijn Hemminga, Heleen Stoevelaar en Tjesca Honnef).
Het wordt lastiger als het gaat om wat je níet ziet. Maar daar zit wel de diversiteit die het interessanter maakt. Dit is de diversiteit die vaak door de cultuur en de processen binnen de organisatie niet tot wasdom kan komen. Zie jij ook dat daar ‘Talents’ tussen staat? Leerstijlen, normen, waarden, denkwijze, competenties, drijfveren: zij maken iedereen anders.
We missen zo waardevolle info
Maar wat nu vaak gebeurt is dat wij deze mensen allemaal op dezelfde manier werven, beoordelen en laten werken. Standaardprocessen zorgen ervoor dat wij deze diversiteit allemaal maar op één manier zien. Hierdoor missen we als recruiter – en ook als manager – waardevolle informatie. Want ineens is niet iedereen meer hetzelfde en zijn er verschillen. Verschillen die elkaar dus kunnen aanvullen in plaats van dat zij allen hetzelfde resultaat opleveren.
Een recruiter moet op zoek naar het verschil dat aanvulling geeft. En dat is verdomd lastig.
Het gaat ineens om de kracht van de organisatie door de kracht van het individu. Een recruiter moet dan ook op zoek gaan naar het verschil dat de aanvulling geeft. En dat is verdomd lastig. Ook als recruiter zit je immers vol aannames en ideeën over zogenaamd perfecte kandidaten. Je zit vast in een proces dat je al heel lang uitvoert. En iedere kandidaat neem je mee in dat proces. We willen snel scoren en zo weinig mogelijk beren op de weg tegenkomen. De functie moet vervuld – door naar de andere – we hebben het immers al druk genoeg.
Denken in mogelijkheden
Oké, ik generaliseer. Ik ken echt recruiters die niet denken in beren op de weg. Die kijken naar talent en kwaliteit en zeker niet wegrennen voor een beer of twee. Mijn eigen persoonlijke heldin hierin is Pauline Koppe, senior corporate recruiter bij T-Mobile. Zij denkt niet in beperkingen maar in mogelijkheden en neemt de hiring manager ook hierin mee.
Heeft een kandidaat een onverwacht randje? Geen probleem voor Pauline. Je wordt door haar echt niet zomaar afgewezen omdat je niet in het perfecte plaatje past. Zo ken ik er nog veel meer gelukkig. En deze recruiters moeten dan ook maar net even doen of ze bovenstaande niet gelezen hebben (waarschijnlijk herkennen ze het wel van collega’s of oud-collega’s).
Wees een Pauline
Mijn boodschap is dan ook: wees een Pauline. Kijk naar talent. Kijk naar wat er mogelijk is. Wijs een cv niet zomaar af op basis wat je ziet. Wijs een kandidaat ook niet zomaar af omdat hij niet lijkt op wat je gewend bent. Daag jezelf uit en kijk vooral naar de kandidaten die misschien niet direct vloeiend door het proces lopen.
Zoek zelf eens uit hoe het staat met de ‘onderwater’-diversiteit’ van je team.
Zoek zelf eens uit hoe het staat met de ‘onderwater-diversiteit’ van je team. Maak eens een match die anders is en werk zo mee aan een divers en succesvol team. Of het dan gaat om zichtbaar of onzichtbare diversiteit: het is allemaal belangrijk.
Lees meer
- Lees alles van Annelies Graafland
Foto boven: Werf& Seminar Diversiteit, 8 september 2020, Annelies Graafland rechts op de foto.