‘Ik wil alles graag perfect doen’ is bij veel kandidaten het standaardantwoord op de vraag naar de grootste zwakte. Dat klinkt misschien mooi, maar perfectionisme blijkt volgens nieuw onderzoek inderdaad een behoorlijke zwakte. Oppassen geblazen dus.
Het lijkt voor kandidaten een slim antwoord, om iets wat eigenlijk een kracht is te verpakken als zwakke eigenschap. En ‘perfectionisme’ is in sommige opzichten ook zeker een kracht, blijkt uit nieuw onderzoek. Zo is er een duidelijke en consistente relatie met allerlei gunstige situaties op het werk. Perfectionisten zijn ook écht méér gemotiveerd en betrokken, en ze werken ook gemiddeld (veel) méér uren, zo blijkt.
De schaduwzijde van perfectionisme
Maar er is ook een schaduwzijde, schrijven vier Amerikaanse onderzoekers in Harvard Business Review. Perfectionisme correleert namelijk ook sterk met minder gewenste situaties, zoals: méér burn-outs, méér stress, méér workaholics, meer angst en depressie. Als sollicitant is het dus misschien helemaal niet zo’n goed idee om perfectionisme als je grootste zwakte te noemen. En misschien is het voor recruiters ook zaak om hierop meer door te vragen. Heb je hier echt te maken met een perfectionist? Of is het gewoon een ‘smoesje’, om in een goed daglicht te komen?
‘Veel perfectionisten hebben een alles-of-niets-mindset. óf het is perfect, óf je bent een totale mislukkeling’
In de ‘Big Five’ scoren perfectionisten gemiddeld genomen hoog op ‘consciëntieusheid‘. Maar tegelijk blijken ze excessieve hoge standaarden voor zichzelf te stellen, en daardoor ook inflexibel te worden, zo schrijven de onderzoekers. ‘Dat leidt tot een alles-of-niets-mindset. Oftewel: of je werk is perfect, of je ziet jezelf als totale mislukkeling.’
Presteren perfectionisten beter of niet?
Blijft de hamvraag: hoe presteren perfectionisten nou eigenlijk op het werk? Doen ze het over het algemeen beter of juist minder goed dan mensen die het iets minder nauw nemen? De onderzoekers keken naar alle studies die hierover tot nu toe verschenen zijn. Ze verzamelden zo 95 onderzoeken, die in totaal 25.000 mensen hadden bestudeerd. En de simpele conclusie uit al dat werk: perfectionisme blijkt een veel grotere zwakte dan interviewers (én kandidaten) waarschijnlijk aannemen.
Twee soorten perfectionisme
De onderzoekers onderscheiden daarbij wel twee soorten perfectionisme. Het ene noemen ze excellence-seeking, en gaat om het soort waarbij mensen niet alleen voor zichzelf, maar ook voor anderen de lat hoog leggen. Het andere soort noemen ze failure-avoiding, waarbij de perfectionist vooral een obsessief grote angst heeft om het niet verkeerd te doen. Dit soort perfectionisten is constant bezorgd over de kwaliteit van het eigen werk en is bang het respect te verliezen van anderen als ze geen perfectie bereiken.
failure-avoiding perfectionisten zijn constant bezorgd over de kwaliteit van het eigen werk
Weinig verrassend scoren de excellence-seeking perfectionisten vervolgens gemiddeld beter op de ‘gunstige’ correlaties (zoals motivatie en betrokkenheid), en de failure-avoiding mensen juist op de minder gunstige (zoals burn-outs). Maar ook de eerste groep heeft hier wel degelijk last van, benadrukken ze.
Elk nadeel heeft weer eens zijn voordeel
Over het geheel genomen vonden de onderzoekers géén relatie tussen perfectionisme en prestaties. Perfectionisten presteren gemiddeld genomen niet beter, maar ook niet slechter dan anderen. Hoe dat komt? De onderzoekers durven het niet te zeggen. ‘Misschien dat de voordelen van perfectionisme aan de andere kant “wegspoelen” door de nadelen ervan.’ De hoge betrokkenheid die perfectionisten aan de dag leggen, kan bijvoorbeeld leiden tot meer burn-outs. En dat wil je ook niet. Aan recruiters dus zaak om dóór te vragen als iemand weer eens ‘perfectionisme’ als zijn grootste zwakte presenteert. Want de perfecte kandidaat? Die moet natuurlijk nog geboren worden…