Het artikel gaat hieronder verder.
Jongeren die kiezen voor praktische beroepen? Ze worden steeds schaarser. En ondanks enkele goede intenties van het vorige kabinet, lijkt het probleem bij het huidige kabinet nauwelijks op de radar te staan – druk als ze zijn met zichzelf, asielzoekers en demonstranten. Of je moet de enorme bezuinigingen op de universiteiten zien als een zet om praktische beroepen meer onder de aandacht te brengen. Maar ondertussen daalt het aantal mbo-studenten gewoon door. ‘Alarmerende cijfers’, noemde MBO-raad-voorzitter Adnan Tekin het recent nog.
‘We moeten nu in actie komen om te voorkomen dat de boel vastloopt.’
‘De daling in studentenaantallen gaat sneller dan verwacht, ondanks de positieve aandacht voor het mbo in de samenleving’, zei hij. ‘Mbo’ers spelen een cruciale rol in onze vitale sectoren. We moeten nu in actie komen om te voorkomen dat de boel vastloopt.’ Uit de cijfers blijkt dat vooral het bol-onderwijs (beroepsopleidende leerweg) geraakt wordt. Het aantal bol-studenten bedraagt nu 329.500, wat stabiel is gebleven ten opzichte van 2023. De verwachtingen gingen echter uit van 340.000 studenten. Daarmee telt het mbo ruim 10.000 studenten minder dan geraamd.
Onder de prognoses
Ook het aantal studenten in de zogenoemde bbl-opleidingen (beroepsbegeleidende leerweg) daalde. In vergelijking met 2023 nam dit aantal af met 1,5%, van 139.900 naar 137.850 studenten. ‘Beide trends zijn enorm zorgwekkend’, aldus Tekin. ‘Met deze getallen zitten we onder de prognoses, wat grote gevolgen zal hebben voor onze economie. Die leunt op goed opgeleide vakmensen. Zonder hen komt de basis van onze samenleving onder druk te staan.’
Volgens 36% ontmoedigt de overheid jongeren nu om een praktisch beroep te kiezen.
De noodkreet vanuit het mbo wordt inmiddels ook in de samenleving goed herkend. Tweederde van de Nederlanders vindt dat de overheid meer actie moet ondernemen om het tekort aan vakmensen aan te pakken en jongeren te stimuleren om te kiezen voor een praktisch beroep, bleek recent uit onderzoek van Werkspot.nl. Volgens hun gegevens is 36% van mening dat jongeren door de overheid nu actief worden ontmoedigd om een praktisch beroep te overwegen. Ook scholen ontmoedigen volgens velen een praktische loopbaan: 41% geeft aan dat onderwijsinstellingen deze keuze niet stimuleren.
Ouders wél positief
Volgens het onderzoek blijkt bij ouders inmiddels wel een veranderende houding merkbaar. Waar ze eerst hun kinderen vooral aanmoedigden een theoretische opleiding te volgen, liefst zo hoog mogelijk, blijkt uit de Werkspot-gegevens dat bijna de helft (45%) van de ouders hun dochter zou ondersteunen bij de keuze voor een carrière als vakvrouw. Een iets groter deel (48%) zou zelfs hetzelfde doen bij hun zoon. Niet zo vreemd: meer dan 1 op de 3 respondenten (38%) gaf aan zelf al wel eens moeite te hebben gehad om een vakman te vinden als ze er een nodig hadden.
Het tekort heeft niet alleen invloed op huiseigenaren die hun woning willen repareren, renoveren of uitbreiden, maar ook op de bouwsector als geheel. Volgens recente cijfers kampt Nederland momenteel met een tekort van meer dan 60.000 werknemers om aan de vraag naar nieuwe woningen te voldoen. ‘Ondanks de vele voordelen van een carrière in de ambachtelijke sector – zoals de mogelijkheid om tijdens het werk te leren, een constante stroom aan opdrachten en een goed salaris – blijft het een ondergewaardeerde keuze’, aldus Coen Böhre (Werkspot).
‘Zonder ingrijpen zal het tekort aan vakmensen een uitdaging blijven en vooruitgang vertragen.’
Het gebrek aan vakmensen veroorzaakt momenteel al grote problemen in Nederland, ziet hij. En dat volgens hem zal alleen maar verergeren als de overheid niet ingrijpt. ‘Het is cruciaal dat de overheid samenwerkt met scholen en onderwijsinstellingen om een praktisch beroep voor te stellen als carrièremogelijkheid voor de duizenden jongeren die bijna klaar zijn met hun studie. Zonder ingrijpen zal het tekort aan vakmensen een uitdaging blijven en vooruitgang vertragen.’
Volgens MBO Raad-voorzitter Tekin is een gezamenlijke aanpak noodzakelijk. ‘De overheid, het onderwijs en het bedrijfsleven moeten samenwerken om het mbo aantrekkelijker te maken. Dat betekent investeren in goede begeleiding, flexibele leerroutes en de waardering van vakmanschap. Ook zijn structurele investeringen in ons onderwijs essentieel. De huidige bezuinigingen op het Stagefonds Zorg, de doorstroomregeling en het schrappen van de RIF-gelden zijn daarom onbegrijpelijk.’