Hun arbeidsmarktpositie is slecht, maar over aandacht van onderzoekers hebben ouderen in elk geval niets te klagen. Het ene na het andere onderzoek buitelt over elkaar heen.
Zo hoorden we deze week al dat ouderen bevlogen zijn en hun werk zinvol vinden. Maar ook dat het arbeidsmarktbeleid voor hen volgens de één ‘een eenheidsworst’ is, en volgens de ander weer ‘ineffectief en vrijblijvend’. En dan schijnen ouderen volgens onderzoek ook al geen opleidingen meer te krijgen, en vinden de meeste werkgevers hun productiviteit ook nog eens lager dan hun loonkosten.
Niet vrolijk
Echt vrolijk kan geen oudere ervan worden, wie al die onderzoeken zo achter elkaar ziet. Eerst was er het Sociaal Cultureel Planbureau, dat op 13 mei het rapport Vraag naar arbeid 2013 uitbracht met onder meer als conclusie dat werkgevers het steeds wenselijker vinden dat ouderen na hun 60ste doorwerken, maar dat 1 op de 5 wel meent dat ouderen meer aan loon kosten dan ze opleveren aan productiviteit.
Eenheidsworst
Dat rapport leidde weer tot tal van reacties. Zo stellen ouderenorganisaties PCOB, Unie KBO en NOOM dat de positie van 50-plussers op de arbeidsmarkt beter moet: ‘De huidige aanpak rond re-integratie maakt een eenheidsworst van werkzoekende ouderen’, zeggen zij. Actieplannen van overheid en UWV blijken niet (genoeg) te werken, en er is niet zozeer meer geld, maar wel veel meer maatwerk nodig, zo staat te lezen in het manifest met aanbevelingen dat de ouderenorganisaties tijdens de expertmeeting ‘Maak werk van vijftigplussers’ vorige week hebben uitgereikt aan CNV-voorzitter Maurice Limmen.
Vrijblijvend en ineffectief
Maar het arbeidsmarktbeleid voor ouderen zou niet alleen eenheidsworst zijn, het is ook nog eens ‘vrijblijvend en ineffectief‘. Dat stelt althans Annet de Lange, lector human resource management aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen, in een advies dat recent werd overhandigd aan minister Asscher (SZW), op het jaarlijkse BA&O-congres voor arbeids- en organisatieprofessionals.
Veel minder dan IJsland
De Lange wijst er daarin onder meer op dat in Nederland slechts 12,7 procent van de mensen werkt door na zijn 65ste, terwijl dat in IJsland bijna 50 procent is. Volgens de laatste CBS- en OESO-cijfers neemt in de leeftijdscategorie 25-55 jaar circa 80 procent van de beroepsbevolking deel aan het arbeidsproces. Dat percentage daalt de daaropvolgende 10 jaar naar 58,6 procent, om na 65 jaar een duikvlucht te nemen. De leeftijd dat Nederlanders stoppen met werken ligt rond de 63 jaar, terwijl wordt gepropageerd tot je 67ste of zelfs langer door te werken. In IJsland ligt de effectieve pensioenleeftijd op 70 jaar.
Actiever beleid
Daarnaast loopt de werkloosheid in Nederland onder 55- tot 65-jarigen snel op (tussen 2012 en 2013 met 30,5 procent). ‘Deze cijfers tonen aan dat het huidige beleid om ouderen duurzaam inzetbaar te houden niet werkt’, stelt De Lange, die pleit voor ‘een actiever kabinetsbeleid’.
Alibigehalte
Het huidige beleid heeft een te hoog ‘alibigehalte’, aldus De Lange in het advies, dat mede tot stand kwam dankzij het landelijke kennisnetwerk duurzame inzetbaarheid NKDI. ‘Het kabinet zegt dat het thema aandacht heeft, maar een samenhangende aanpak en actieve prikkels ontbreken. Die zijn nodig en moeten worden geborgd door de overheid, omdat anders werkgevers al snel kiezen voor het aantrekken en behouden van jonge(re) medewerkers.’
Ouderen het haasje
En het gaat daarbij echt niet alleen om werkloosheid alleen. Duurzaam inzetbaar houden betekent ook investeren in opleiding. Maar ook hier lijken de ouderen het haasje. Jongere medewerkers blijken veel vaker een opleiding op het werk te volgen, en bovendien veel vaker te wisselen van baan, melden hr-softwarebedrijf Raet en onderzoeker Totta Research. Liefst 71 procent van de medewerkers van 55 jaar en ouder heeft bijvoorbeeld de afgelopen 12 maanden geen opleiding gevolgd, een behoorlijk verschil met de ongeveer 50 procent van de jongeren tussen 25 en 34 jaar, aldus de onderzoekers.
Goed nieuws
Is er dan helemaal geen goed nieuws te vinden over ouderen en de arbeidsmarkt? Gelukkig is er Plusmagazine nog. Dat blad vroeg het de ouderen zelf (althans, 480 lezers van 50 tot 65 jaar), en daaruit blijkt dat die 50-plussers wel gáán voor hun baan. Ruim 1 op de 3 met een betaalde baan is bereid om salaris in te leveren om die baan te behouden, 83 procent noemt zichzelf ‘bevlogen’, en een even groot deel vindt dat het werk hen zingeving biedt. Zelfs als ze morgen mogen stoppen met werken – met behoud van salaris – zegt nog steeds 45 procent van de ondervraagden gewoon door te blijven werken. Een baan is belangrijker dan salaris, zo vinden ze in deze tijden van massale werkloosheid; 48 procent wil het huidige werk tot het pensioen blijven doen en 9 procent is ook van plan om daarna nog door te werken.
Wie weet, komt het dan toch nog goed met die participatie van ouderen op de arbeidsmarkt…
Ook een onderzoekje gedaan? Meld het ons: redactie@werf-en.nl