Als we de arbeidsmarkt goed willen uitrusten voor de toekomst, moeten we het misschien eens wat minder hebben over vast of flex. Waar het om gaat is afstand doen van cv’s als geldende valuta, en in plaats daarvan overstappen op skills. Niet alleen skills ontwikkelen moet daarbij centraal staan, maar ook skills gebruiken om mens en werk met elkaar te matchen. Dat stelt TNO in het vandaag verschenen paper Skills gevraagd!
‘Een skills based economie kan meer mensen een duurzame plek in het arbeidsproces geven.’
Het is zeker niet de eerste keer dat TNO zo’n skills based benadering bepleit. De organisatie is er zelf ook volop mee bezig, onder meer bij lokale experimenten, zoals het House of Skills in Amsterdam, onder het motto: ‘Je kunt meer dan je diploma zegt’. Het is nu tijd om daarop dóór te pakken, aldus Ronald Dekker, onderzoeker arbeidsmarkt bij TNO en hoofdauteur van het paper. ‘Een skills based economie kan meer mensen een duurzame plek in het arbeidsproces geven’, zegt hij.
Goede timing
De paper verschijnt op een goed moment. Waar enerzijds nog steeds meer dan 300.000 mensen werkloos zijn, klagen anderzijds steeds meer werkgevers over personeelstekorten. Met de traditionele benadering van alleen kijken naar cv’s en diploma’s is die mismatch nauwelijks op te lossen, constateert Dekker ook. Nieuwe ‘valuta‘ zijn daarom volgens hem hard nodig.
‘Met een arbeidsmarkt die draait om skills kun je een draaischijf voor verandering creëren.’
‘Ruim 3 miljoen mensen hebben een onzekere arbeidsmarktpositie en 500.000 mensen moeten in 2030 omgeschoold zijn’, ziet hij. ‘Met een arbeidsmarkt die draait om skills kun je een draaischijf voor verandering creëren. Dat is nodig om grote maatschappelijke transities als de digitalisering en de energietransitie mogelijk te maken en het verdienvermogen van Nederland na de COVID-crisis te versterken.’
Meer skills-paspoorten graag
Hij pleit daarbij onder meer voor de introductie van (meer) skills-paspoorten. ‘Denk aan een cv-monteur van 55 jaar. Toen hij zo’n 35 jaar geleden van school kwam was de baco zijn belangrijkste werktuig. Nu is de laptop minstens zo belangrijk. Maar die digitale skills lees je niet af aan zijn diploma uit 1986. Als deze monteur zou beschikken over een skills-paspoort waarin zijn opgedane kennis en vaardigheden zijn bijgehouden, komt hij als werkzoekende voor veel meer functies in beeld. Met zo’n skills-paspoort reduceer je dus de mismatch op de arbeidsmarkt.’
‘Met een skills-paspoort reduceer je de mismatch op de arbeidsmarkt.’
Het kan bovendien zorgen voor een meer inclusieve arbeidsmarkt, zegt hij. ‘Mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie hebben grote moeite om een duurzame plek op de arbeidsmarkt te vinden, terwijl bedrijven tegelijkertijd schaarste in bepaalde beroepen ervaren. Een skills based aanpak kan helpen. Door verder te kijken dan naar de geijkte kandidaten – met focus op skills voor nieuwe technologie, gerichte scholing en het splitsen van taken – kun je ook dit schaarste-vraagstuk oplossen. Kortom, een skills based economie kan meer mensen een duurzame plek in het arbeidsproces geven.’
Nationaal gecoördineerde actie vereist
Dekker doet met de paper een oproep voor ‘samenwerking en gecoördineerde actie’. Daarbij denkt hij er onder meer aan de huidige kwalificatiestructuur in het onderwijs (diploma’s) te vertalen naar een skills-paspoort dat je tijdens je loopbaan kunt aanvullen met nieuw opgedane kennis en vaardigheden. Daarnaast moeten huidige werknemers in staat worden gesteld hun diploma, kennis en kunde om te zetten naar zo’n paspoort.
‘We moeten bedrijven helpen vacatureteksten in skills op te stellen.’
‘De uitdaging is dat werkenden en werkgevers elkaar vinden op basis van skills en dat skills erkend worden’, stelt Dekker. ‘Daarom moeten we een objectieve en gezamenlijke skills-taal ontwikkelen en uitrollen. Bedrijven moeten verder geholpen worden bij het beter articuleren van hun vraag naar skills. Onder andere door het opstellen van vacatureteksten en functiebeschrijvingen in termen van skills.’
Flinke rol van A.I.-systemen
Hierbij verwacht TNO een flinke rol van A.I.-systemen, die een een ‘uniforme skills-taal’ (mede) moeten vormgeven, en vervolgens cv’s en vacatures daarnaartoe kunnen ‘vertalen’. Daarna kunnen zulke systemen voor betere matching zorgen, verwacht het rapport. Zo’n systeemverandering zet meer zoden aan de dijk dan de zoveelste herziening van de regels rond werk, aldus Dekker, die het tegelijk ‘een enorme uitdaging’ noemt. ‘Nergens anders in de wereld bestaat nog een arbeidsmarkt die draait om skills, een arbeidsmarkt als draaischijf voor verandering.’
‘Nergens anders in de wereld bestaat nog een arbeidsmarkt die draait om skills.’
‘Ik zeg niet dat een issue als de verhouding tussen vast en flex niet belangrijk is, maar als we het aanpassingsvermogen van de arbeidsmarkt echt willen verbeteren, is dit veel belangrijker’, zoals Dekker het uitlegt aan het FD. ‘Als we dit niet aanpakken, halen we onze doelstellingen voor het klimaat, de woningbouw en de energietransitie niet’.