Lager opgeleiden zijn eerder ziek dan hogeropgeleiden. De lager opgeleiden raken daardoor niet alleen een relatief groter deel van hun inkomen kwijt; ze leven ook nog korter blijkt uit een proefschrift waarop Hans van Kippersluis binnenkort promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Verschillen
Er blijken enorme verschillen te bestaan in gezondheid en levensverwachting naar sociaaleconomische status. Zo bestempelt één op de drie 55-jarigen in de laagste inkomensgroepen zijn of haar gezondheid als slecht, tegen één op de twintig in de hoogste inkomensgroepen. Ook blijkt dat het verschil in levensverwachting tussen de hoogste en laagste inkomensgroepen gemiddeld maar liefst vijf jaar is. Het terugdringen van de ongelijkheden in gezondheid is één van de voornaamste doelstellingen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Maar ondanks de gestegen levensverwachting ervaart de huidige generatie Nederlanders haar gezondheid niet beter dan vroeger en gemeten over de jongste generaties zijn de verschillen in gezondheid en levensverwachting tussen inkomensgroepen niet kleiner geworden.
Econometrische analyse
In zijn proefschrift paste Van Kippersluis econometrische analyses toe op de oorsprong van deze ongelijkheden in gezondheid. Het blijkt dat verschillen in gezondheid en levensverwachting grotendeels worden veroorzaakt door twee effecten: dat van gezondheid op inkomen, en dat van opleiding op gezondheid en levensverwachting. Het effect van gezondheid op inkomen is het belangrijkst. Een slechte of afnemende gezondheid leidt tot verminderde arbeidsparticipatie en een permanent inkomensverlies. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is het tegenovergestelde effect van inkomen op gezondheid bij volwassenen maar zeer beperkt. Een slechte gezondheid veroordeelt dus tot een lager inkomen, terwijl een hoger inkomen niet automatisch tot een betere gezondheid leidt.
Partner
Een interessante bevinding daarbij is dat arbeidsongeschiktheidsverzekeringen gemiddeld genomen het verlies aan persoonlijk inkomen redelijk weten te beperken, maar dat het verlies aan inkomen voor het huishouden groter is dan voor het zieke individu. Vaak moet namelijk de partner van de arbeidsongeschikte stoppen met werken om de verzorging op zich te nemen, iets wat niet is verzekerd.
Extra opleidingsjaar verhoogt levensverwachting
De tweede belangrijke oorzaak van sociaaleconomische verschillen in gezondheid is het effect van opleiding op gezondheid en levensverwachting. Dit is de eerste studie die aantoont dat een extra jaar opleiding de kans op vroegtijdig overlijden verlaagt – en dat dit effect zelfs tot na de leeftijd van 80 jaar doorwerkt. Van Kippersluis schetst een beeld van cumulatief nadeel voor de lagere sociaaleconomische groepen. Het blijkt dat de meest kwetsbare groepen in de samenleving – de lager opgeleiden en de laagste inkomensgroepen – de grootste risicogroepen zijn voor gezondheidsproblemen. Daarnaast dragen ze relatief gezien ook het grootste inkomensverlies na zulke problemen.
Lager opgeleiden zijn vatbaarder voor gezondheidsproblemen. Ieder jaar extra opleiding verlaagt de kans op vroegtijdig overlijden. Dat blijkt uit een proefschrift waarop Hans van Kippersluis hoopt te promoveren aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Bron: Erasmus Universiteit