Vanaf 1 augustus is het onmisbaarheidcriterium versoepeld. Dit betekent dat onmisbare werknemers makkelijker buiten een reorganisatie gehouden kunnen worden. Maar is de versoepeling van het onmisbaarheidcriterium iets goeds? Leidt dit er toe dat werkgevers bij het bepalen van de ontslagvolgorde gaan selecteren op kwaliteit? En is dit wenselijk?
Het onmisbaarheidcriterium
Bij een ontslagaanvraag wegens een reorganisatie is de werkgever verplicht zich te houden aan een bepaalde ontslagvolgorde die wordt getoetst door het UWV Werkbedrijf. Wanneer een werknemer over zulke bijzondere kennis of vaardigheden beschikt dat ontslag voor het functioneren van het bedrijf te bezwaarlijk is, kan een werkgever beroep doen op het onmisbaarheidcriterium en de werknemer overslaan bij de ontslagaanvraag. Vervolgens toetst het UWV of deze werknemer daadwerkelijk onmisbaar is.
Vanaf 1 augustus is dit criterium versoepeld. Hiervoor werd een verzoek door het UWV bijna nooit gehonoreerd. Waar onder de oude regelgeving de werkgever nog ‘aannemelijk’ moest maken dat het ontslag van een bepaalde werknemer voor het bedrijf bezwaarlijk zou zijn, hoeft hij of zij onder de nieuwe regelgeving alleen nog van mening te zijn dat dit zo is. Daar zijn ook eisen aan verbonden (welke dit zijn vind je hier), maar deze zijn duidelijk bepaald en makkelijker na te leven.
Het kwaliteitscriterium?
Met name vanuit de vakbonden klinkt er kritiek op de versoepeling van het onmisbaarheidcriterium. Volgens de critici mogen subjectieve criteria als kwaliteit geen rol spelen. Maar kunnen werkgevers dan nu selecteren op kwaliteit? Werf& vroeg naar de mening van Lisette Spaaij, juridisch consultant bij USG Juristen.
Volgens Spaaij is de regelgeving wel versoepeld, maar betekent dit niet dat een werkgever een werknemer zomaar kan overslaan in de ontslagronde: ‘De basis blijft het afspiegelingsbeginsel. Dat betekent dat per leeftijdscategorie geldt: First in, First out. Ook onder de nieuwe regelgeving kan een werkgever niet al het personeel op een grote stapel gooien en iedereen die niet functioneert ontslaan. Daarnaast is het nog steeds het UWV die de beslissing neemt. Ik zou daarom ook eerder willen spreken over een verduidelijking van de regels in plaats van een versoepeling. De werkgever heeft nu houvast aan 3 specifieke eisen, onder de oude regelgeving was het maar de vraag wat het UWV als goed bewijs zag.
Spaaij is zelf ook gekant tegen ontslag op subjectieve criteria, maar ziet geen kwaad in de nieuwe regelgeving. Ze beschouwd die als een mogelijkheid om enkele onmisbare werknemers te behouden en adviseert p&o’ers hun werkgever hierop attent te maken: ‘Ook onder de nieuwe regels kunnen werkgevers de ontslagvolgorde gelukkig niet willekeurig bepalen. Voor werkgevers is dit echter een goede mogelijkheid, een prima uitzondering waarvan hij of zij gebruik kan maken om te proberen enkele voor de organisatie onmisbare werkgevers te behouden.’