Krap, krapper, krapst, zo kun je de arbeidsmarkt in 2021 best omschrijven. Na een behoorlijke dip in coronajaar 2020, veerde de Nederlandse economie in 2021 ongekend hard terug. Met een hausse aan records als het om vacatures gaat, zo blijkt uit een recent CBS-overzicht. Het gaat om veel méér dan een tijdelijk inhaaleffect, zo laten de cijfers zien, maar eerder om een fenomeen waarvan we nu pas de volledige omvang beginnen te ontwarren. Dit zijn voor ons de 7 meest opvallende bevindingen uit het overzicht.
#1. Vacatures écht op ongekend niveau
- Eind 2021 stonden 387.000 vacatures open, bijna dubbel zoveel als halverwege 2020.
- Zo’n enorm aantal vacatures was nog nooit eerder gehaald. Zelfs recordjaar-tot-nu-toe 2019 blijft hier zo’n 100.000 vacatures bij achter (dus zo’n 25%). Alsof je de marathon ineens in 1,5 uur loopt, in plaats van een recordtijd van tot nu toe 2 uur.
- Halverwege 2013 werd nog de laagste stand aan vacatures in 20 jaar tijd gemeten met 91.000 vacatures.
- Vooral in het tweede kwartaal van 2021 kwamen er veel vacatures bij. De stijging van 82.000 was zelfs een absolute recordstijging te noemen.
#2. Grote bedrijven: gemiddeld 20 vacatures
- Bedrijven met meer dan 100 medewerkers kenden in 2021 gemiddeld ruim 20 vacatures.
- Van alle vacatures in 2021 kwam 55% voor rekening van deze grote bedrijven.
- Vorig jaar nam het aantal vacatures toe in alle bedrijfstakken. Het grootst was de stijging in de handel (18.000), de zakelijke dienstverlening (14.000) en de horeca (13.000).
- Met respectievelijk 61.000, 51.000 en 45.000 vacatures waren deze drie bedrijfstakken samen ook goed voor precies de helft van alle gemiddeld openstaande vacatures in 2021.
- In 9 van de 14 onderscheiden bedrijfstakken was het aantal vacatures in 2021 hoger dan ooit.
#3. Vacaturegraad naar topniveau
- Eind 2021 waren er 43 openstaande vacatures per 1.000 banen van werknemers, een absoluut recordniveau.
- Het eerdere record stamt uit halverwege 2019, toen een niveau van 34 vacatures per 1.000 banen werd bereikt.
- Aan het begin van de coronacrisis zakte de vacaturegraad naar 26 vacatures per 1.000 banen. Op dat niveau bleef deze indicator de rest van 2020 ongeveer staan.
- In de horeca, waar de vacaturegraad eind 2020 was gezakt tot 18, kwam deze indicator eind september 2021 uit op 83.
- Het tekort aan werknemers was eind 2021 relatief het grootst in de bedrijfstakken informatie en communicatie (82 vacatures per 1.000 banen) en de bouwnijverheid (73).
#4. 1.407.000 nieuwe vacatures in 2021
- Er kwamen in 2021 niet alleen héél veel nieuwe vacatures bij, ze stonden ook nog eens relatief lang open. In 2021 werden er 4 keer zoveel vacatures vervuld als er gemiddeld genomen openstonden. Tot en met 2019 werd dit verhoudingsgetal steeds kleiner, wat betekent dat vacatures minder snel vervuld werden.
- In 2021 ontstonden 1.407.000 vacatures en werden 1.244.000 vacatures vervuld (inclusief vervallen vacatures). Het aantal vervallen vacatures was met ongeveer
110.000 hoger dan wat gebruikelijk is, maar lager dan in 2020. - In de loop van 2021 nam het aantal bedrijven dat naar eigen zeggen te maken heeft met een personeelstekort snel toe. Aan het begin van het jaar gaf 10% van de bedrijven aan dat een tekort aan arbeidskrachten de productie of activiteiten belemmerde. Aan het begin van het vierde kwartaal van 2021 was dat opgelopen tot 30%.
#5. Krapste arbeidsmarkt in 50 jaar
Hoe krap, krapper, krapst de arbeidsmarkt is blijkt ook uit de de verhouding tussen het aantal vacatures en het aantal werklozen.
- Het was in 2021 voor het eerst in de geschiedenis dat er meer vacatures waren dan werklozen in Nederland.
- Halverwege 2013 waren er uiteindelijk ruim 8 maal zoveel werklozen als vacatures. Vervolgens daalde het aantal werklozen per vacature sterk.
Hierdoor waren er in 2019 gemiddeld 1,5 werklozen per vacature beschikbaar. Maar in 2021 dus voor het eerst minder dan 1,0 (om precies te zijn: 0,96, oftewel 105 vacatures per 100 werklozen). - Het is precies 50 jaar geleden, aldus het CBS, dat dit ook aan de hand was. Althans: ‘Op basis van de beschikbare cijfers lijkt het erop dat 1971 het laatste jaar was dat de arbeidsmarkt krapper was dan in 2021.’
#6. Vooral in uitzendbranche nieuwe banen
De krapte op de arbeidsmarkt is ook terug te vinden in de groei van de bedrijfstakken. Hier is namelijk duidelijk dat met name de uitzendbureaus profiteren van de krapper dan krappe markt.
- Uitzendbureaus kenden in 2021 een banengroei van 43.000. Alleen de zorg (+48.000) overtrof dit aantal.
- Het totaal aantal banen nam in 2021 toe met 203.000. De uitzendbureaus waren hierbij dus goed voor ruim 40% hiervan.
- De uitzendkrachten behoren tot de groepen die in 2020 het hardst geraakt werden door de coronacrisis. Het gemiddeld aantal werknemersbanen bij de uitzendbureaus kwam in 2020 uit op 694.000, 15% minder dan in 2019. In 2021 groeide de werkgelegenheid echter dus weer sterk. De teller stond eind 2021 weer op 749.000 banen.
#7. Niet eerder zoveel mensen aan het werk
- In het derde kwartaal van 2021 waren er voor het eerst in de vaderlandse geschiedenis meer dan 11 miljoen banen. In het vierde kwartaal van 2021 komt het totaal aantal banen uit op 11.112.000.
- Het aantal banen van werknemers nam in 2021 toe met 168.000 tot 8,6 miljoen (een groei van 2,0%). Bij de zelfstandigen liep het aantal banen verder op met 35.000 tot 2,4 miljoen (+1,5%).
- Het aantal banen van werknemers lag in 2021 zo’n 600.000 hoger dan in 2008, een van de vorige pieken.
- In het tweede kwartaal van 2020 gingen in één klap 301.000 banen verloren (–3,5 procent), waarna er in het derde kwartaal van 2020 weer 158.000 banen bij kwamen. Niet eerder werden kwartaalcijfers van een dergelijke omvang gemeten.
- In het tweede en derde kwartaal van 2021 kwam de totale banengroei uit op respectievelijk +147.000 en +170.000.
Meer trends?
Meer weten over de huidige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt? En hoe je de schaarste in jouw branche het best te lijf kunt gaan? Op 25 mei organiseert de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie weer het seminar Arbeidsmarkttrends. Schrijf je nu in en je bent in één dag weer helemaal bij!