Niet-zo-perfecte mensen kunnen soms een perfecte match zijn. Zoals autisten voor moeilijke ict-klussen. De belangstelling neemt toe. ‘Vergis je niet, we hebben het hier over hoogwaardige krachten.’

‘Iedereen heeft de mond vol over schaarste op de arbeidsmarkt voor IT-professionals. Maar heb je enig idee hoeveel talenten dag in dag uit mistroostig op de bank hangen? Zonder doel, zonder uitzicht? Simpelweg omdat ze direct worden afgewezen na het eerste kennismakingsgesprek of uitvallen bij een reorganisatie?’

Doodzonde

Addy Borst, oprichter en directeur van Carapax (foto), kan zich er boos om maken. ‘Doodzonde’, noemt hij het. ‘Want deze mensen hebben een enorme potentie.’

Hoogbegaafd

Carapax is een organisatie die een duurzame ict-werkplek biedt aan mensen met een stoornis binnen het autistisch spectrum. ‘Veel mensen met autisme zijn qua cognitie hoger begaafd dan gemiddeld’, legt Borst uit. ‘Het verschilt natuurlijk per persoon, maar over het algemeen hebben zij een extreem goed oog voor detail, zijn analytisch, kunnen goed redeneren, hebben een grote feitenkennis en een sterk ontwikkeld geheugen en kunnen goed focussen. Verder vinden zij het prettig om repeterend werk te doen en zijn zij enorm vasthoudend als zij hun doel willen bereiken. Perfecte eigenschappen voor bijvoorbeeld de ICT-branche, administratie en data-analyse.’

Structuur het toverwoord

Klinkt als de ideale werknemer? Misschien. Maar feit is wel dat bijna drie op de vier autisten nu aan de kant staan. ‘Bij mensen met een vorm van autisme werkt de informatieverwerking anders dan bij anderen. Hierdoor hebben ze vaak moeite op het sociale vlak en in de communicatie en kunnen ze bovendien lastig omgaan met veranderingen’, aldus Borst. ‘Maar wij zijn ervan overtuigd dat deze mensen heel goed kunnen functioneren en van onschatbare waarde kunnen zijn. Wel moet je als organisatie de omstandigheden creëren waarin ze zich kunnen ontplooien.’

‘Deze mensen kunnen van onschatbare waarde zijn’

‘Je moet zorgen voor een prikkelarme omgeving en duidelijk afgebakende werkzaamheden die stap voor stap kunnen worden uitgevoerd. Verder is duidelijke communicatie belangrijk. Het is niet erg als je het als manager niet begrijpt, als je maar wéét dat het voor de medewerker zo voelt, dan ben je al een heel eind.’

Niet uitsluiten

Er zijn veel voordelen voor werkgevers om autisten niet uit te sluiten, zegt Borst.

‘van de besparingen via offshoring is weinig terechtgekomen’

‘Medewerkers die je bovendien tegen heel voordelige tarieven kunt inzetten. Denk alleen al aan die hele offshore- en outsourcingshype. Organisaties hadden hoge verwachtingen van het uitbesteden van IT- en administratiewerkzaamheden naar India en Polen. Ze dachten daar wel 70 procent op hun kosten te kunnen besparen. Maar daar is weinig van terecht gekomen; het kostte veel meer tijd en geld dan tevoren ingeschat. Hoeveel beter zou het zijn onze doelgroep hiervoor in te zetten? Zodat ze weer deel uitmaken van de maatschappij, hun zelfstandigheid herwinnen en weer trots kunnen zijn op zichzelf?’

Wind in de rug

Zijn bedrijf heeft, net als collega’s als Specialisterren, Onbegrensd Talent en AutiTalent, overigens wel de wind in de rug. Vanaf 1 januari 2015 geldt de Participatiewet, waarbij werkgevers verplicht zijn om 5 procent van hun werknemersbestand te laten bestaan uit mensen met een arbeidsbeperking. Dat wordt op allerlei manieren gefaciliteerd. Zo kun je in aanmerking komen voor loonsubsidie, maar er is ook geld beschikbaar voor aanpassing van de werkplek, individuele begeleiding, jobcoaches en dergelijke. ‘Daar liggen veel mogelijkheden voor organisaties’, zegt Borst.

Er zijn overal potjes om deze mensen aan een baan te helpen.

Employer branding

Veel grote organisaties hebben dan ook belangstelling voor Carapax’ dienstverlening, vertelt Borst. Ook vanwege reputatie-oogpunt. ‘Het is een mooi verhaal voor je employer branding’, zegt hij. Maar dat het niet vanzelf gaat, begrijpt hij ook. Mede daarom werkt Carapax bijvoorbeeld op basis van no cure, no pay.

Een opdrachtgever betaalt alleen als hij volledig tevreden is.

‘Ook nemen wij alle verantwoordelijkheid van de werkgever over. De medewerkers komen bij ons in dienst, wij zorgen voor de begeleiding, dragen de sociale lasten et cetera. Dat doen we niet alleen omdat we ervan overtuigd zijn dat het werkt, maar ook omdat we weten hoe belangrijk het is deze doelgroep zekerheid en vastigheid te bieden.’

Vangnet

Carapax is ‘het vangnet tussen werkgever en medewerker’, aldus Borst. ‘Ze komen bij ons werken in ons competence center en voeren vandaaruit opdrachten uit. Bij een grootschalig project richten we bij de opdrachtgever op locatie zo’n center in waar minimaal vijf van onze medewerkers onder begeleiding aan de slag gaan. Soms vragen zelfs eigen medewerkers van de organisatie of ze ook een werkplek in ons competence center kunnen krijgen! Gewoon, omdat het zo prettig werkt.’

Kennis en potentie

Selectie van de medewerkers gaat wel anders dan bij andere organisaties, beaamt Borst.

Wij kijken niet naar harde eisen als afgeronde opleidingen.

‘De praktijk is nu eenmaal dat deze mensen vaak niet in staat zijn hun opleiding af te ronden, omdat ze om verschillende redenen tussentijds uitvallen. Daarom kijken wij veel meer naar cognitie, competenties, vakinhoudelijke kennis en vooral potentie. Hiervoor hebben we een op maat gemaakt assessment. Belangrijk is verder dat niet alleen wij, maar ook de kandidaten zelf onderkennen waar hun kracht ligt en wat precies hun beperkingen zijn.

Het echte werk

Geselecteerde kandidaten bieden wij een opleidingstraject, waarna ze direct klaar zijn voor ‘het echte werk’. Op de werkplek zorgen wij voor een prikkelvrije omgeving, heldere werkprocedures en – instructies en begeleiding. Verder letten wij erop dat het werken op zich geen te grote druk op de werknemer legt en hanteren wij een maximale reistijd van een half uur tot drie kwartier en een werkweek die meestal 3 tot 4 dagen beslaat. Begeleiding houdt natuurlijk niet op bij de werkplek; het is minstens zo belangrijk dat de thuissituatie op orde is en dat er een sociaal vangnet is waarop ze kunnen terugvallen. Ook hier zien wij op toe en werken samen met andere instanties. Overigens werkt een competence center als het onze al als sociaal vangnet. Het is heel mooi om te zien hoezeer onze mensen van elkaar leren en elkaar opvangen.’

Want het blijft natuurlijk wel aanpoten in onze branche.

‘En denk maar niet dat we soft met elkaar omgaan; ook bij ons moet iedereen gewoon keihard werken, goed presteren en zich aan afspraken houden.’

Ongeveer 1 procent heeft autisme

Er zijn in  Nederland 4 maal meer mannen dan vrouwen met een autistische stoornis. Bij lang niet alle mensen is deze stoornis als zodanig vastgesteld. Nieuwe inzichten en betere diagnoses leiden er naar dat dit aantal zeer snel stijgt. De Nederlandse Vereniging voor Autisme schat dat ongeveer 190.000 Nederlanders (ruim 1 procent) van de Nederlandse bevolking een stoornis in het autistisch spectrum heeft, waarvan de helft bestaat uit Het Syndroom van Asperger of PDD-NOS. Geschat wordt dat 72 procent van alle autisten noch werk heeft noch een opleiding volgt.

Interview door: Manola van Diest