Vrijwel nergens is het personeelstekort zo groot als in de publieke sector: ambtenaren, politie, onderwijs en zorg. Maar goed personeel vinden hoeft ook hier echt niet altijd tonnen te kosten, betoogt Annemarie Stel.

De ambtenaar is hot. Als we tenminste de Volkskrant van 28 september mogen geloven, over de sterke comeback van de ambtenaar: “In de jaren 80 was hij nog bron van het kwaad en mikpunt van spot, maar nu is de ambtenaar weer de held in de publieke opinie.”

‘de ambtenaar is nu weer de held in de publieke opinie’

Persoonlijk heb ik ambtenaren nooit beschouwd als bron van welk kwaad of mikpunt van welke spot dan ook, maar dat zal wel komen omdat ik er 22 jaar lang zelf één was. Hoewel ik deze grap van Wim Kan altijd wel heb kunnen waarderen: ‘Waarom zijn de gangen in de ministeries zo breed en staat er een hek in het midden? Dan komen de ambtenaren die wat later beginnen niet in botsing met de ambtenaren die wat eerder weggaan.’

2 miljoen mensen houden ons land op de rails

Werken voor de publieke zaak, het algemeen belang, maatschappelijk nut of hoe je het ook maar noemt, is gewoon mooi. Dat werk gebeurt in duizenden – en zeer uiteenlopende – organisaties. Van 8 academische ziekenhuizen tot bijna 15.000 kleine ondernemers in de thuiszorg. Van 21 instellingen voor wetenschappelijk onderwijs tot ruim 6.000 basisscholen. Honderden ministeries, provincies en gemeenten, kazernes en politiebureaus.

Kom 2 oktober om 18.00 uur naar de Lange Voorhout in Den Haag. Deze leerkracht, verpleegkundige, agent en militair leggen je uit waarom. #samensterkvoordepubliekesector pic.twitter.com/oSzjRtEDmL

— Publieke Sector in actie (@PubliekeA) 27 september 2018

Het doet me dan ook veel plezier dat de 1,25 miljoen zorgverleners, 275.000 ambtenaren in het openbaar bestuur, 475.000 mensen in onderwijs en wetenschap en de 60.000 medewerkers bij respectievelijk Defensie en Politie steeds meer worden gezien als onmisbare schragen van onze samenleving, in plaats van als nutteloze vreters uit de nationale ruif.

En dat ze er trots voor uitkomen dat hun werk van belang is, die meer dan 2 miljoen mensen die hun bed uitkomen om onze oudjes en andere zorgbehoevenden te helpen, onze democratische rechtsstaat op de rails te houden, onze kids nuttige zaken bij te brengen en onze veiligheid te bewaken. Mooi werk kortom, er is geen ander woord voor.

Gevoel van urgentie

Er is wel een probleem. Al die organisaties hebben op dit moment te maken met de vraag waar ze mensen vandaan moeten halen. De economie barst uit z’n voegen, het gevoel van urgentie is hoog. Probleempje: in de private sector krijg je er gewoon weer een auto bij, dus waarom zou je in de trein gaan zitten?

‘Voor werk met een goede sfeer, dat past bij hun idealen, willen millennials best lánger in de trein zitten’

De verrassing: veel, vooral jonge, mensen voelen de aantrekkingskracht van het werken in het openbaar bestuur, de zorg, het onderwijs of de veiligheid. “Ik wil iets doen wat ik echt gaaf vind en dan verdien ik maar wat minder”, zei mijn zoon toen hij z’n studie Security Studies vaarwel zei om zich bij de politie aan te melden (en aangenomen, zegt deze trotse moeder). Ook onderzoek van Intelligence Group geeft aan dat millennials zaken als een goede sfeer en inhoudelijk werk dat past bij hun idealen belangrijker vinden dan een hoog salaris. Daarvoor willen ze zelfs wel lánger in die trein zitten!

Vooroordelen en stereotypen

Het valt me regelmatig op dat vooroordelen en stereotypen over het werk in de publieke sector niet eens zozeer bij de buitenwacht zitten, maar bij veel ambtenaren zelf. ‘Het is hier nu eenmaal niet zo glamorous’, zeggen ze dan. Alsof werken bij een willekeurige bank of techgigant alleen maar fantastisch is. Ook daar barst het van de duffe en saaie functies, misschien zelfs wel méér. En zijn de werkomstandigheden ook niet per definitie beter.

publieke organisaties hebben veel redenen om met overtuiging over zichzelf te vertellen

Kortom, publieke organisaties hebben veel redenen om blij met zichzelf te zijn en met overtuiging over zichzelf te vertellen. Verhalen over belangrijk werk, professionele trots en acceptabele werkomstandigheden. Geld? Wie op zoek is naar een baan met een topsalaris kan beter ergens anders kijken, zegt de Nederlandse Zorgautoriteit eerlijk op haar website. Maar wie graag opstaat voor inhoudelijk relevant, intellectueel of anderszins uitdagend en maatschappelijk zinvol werk, is in de publieke sector helemaal op z’n plek. En dat worden er dus steeds meer.

Duur, niet duur

Op elk potje past een dekseltje. Het kan moeilijk of makkelijk zijn om zo’n dekseltje in de vorm van die ene geschikte en gemotiveerde kandidaat te vinden, maar voor iedereen – van klein tot groot – geldt: niks doen is op dit moment geen optie. En dat gaat ook op voor die tienduizenden organisaties die zorgen dat Nederland elke dag blijft functioneren.

‘helemáál zonder investeringen gaat het niet lukken. Maar tonnen zijn heus niet nodig’

Kortom, investeer in employer branding en recruitment. ‘Dat is duur’, hoor ik soms. En inderdaad: helemáál zonder investeringen gaat het niet lukken. Maar tonnen zijn heus niet nodig. Tijdens het Werf& Selectie Jaarcongres zal ik laten zien hoe je met een vijftal relatief eenvoudige en absoluut betaalbare middelen een goede, flexibele infrastructuur kunt neerzetten die een stevige basis vormt voor arbeidsmarktcommunicatie en werving. Of je nou 1, 10 of (meer dan) 100 mensen zoekt.

Hoor het hele verhaal

Op 16 oktober vertelt Annemarie Stel (auteur van dit verhaal) in het Van der Valk Hotel in Utrecht meer over hoe ook de publieke sector een stevige basis kan neerzetten om talent te werven. Inschrijven is nog volop mogelijk!

Credit beeld boven