De opkomst van slashies, mensen met meerdere banen, lijkt niet te stuiten. Wat betekent dat voor de arbeidsmarkt?

We bevinden ons op een interessant omslagpunt in de geschiedenis. Traditionele bedrijven hebben veel vaste lasten en sterk variabele inkomsten. Maar het businessmodel van de toekomst is juist gebaseerd op: een hoge continuïteit in inkomsten (door abonnementen) en flexibele lasten.

Voor consumenten geldt een tegengestelde beweging: van vaste inkomens en variabele lasten naar flexibele inkomsten en meer continuïteit in uitgaven. Bedrijven/werkgevers en consumenten/werknemers wisselen dus kruiselings van positie. Eigenlijk wordt de markt als een trui binnenstebuiten gekeerd.

Kijkje op de arbeidsmarkt

Om dat goed uit te leggen eerst even een kijk wat er gebeurt op de arbeidsmarkt. En dan nemen we als voorbeeld iemand als Johan van Vulpen, serie-ondernemer en op dit moment COO van NavAds. “Toen in 2001 de euro de gulden verving, maakte ik samen met een vriend Centiment, een mooi doosje voor alle Nederlandse muntjes. Toen we in februari 2002 de investering hadden terugverdiend, dachten we: what’s next? In de 2 jaar die volgden hadden we allerlei pannetjes op het vuur, en keken welke het snelst aan de kook kwam. Hoe beter iets liep, hoe meer aandacht we het gaven. Zo is Greetz ontstaan.”

Slashies in opkomst

Van Vulpen is natuurlijk niet de enige met meerdere pannetjes op het vuur. Natuurlijk kent de arbeidsmarkt nog wel een paar generaties ‘vaste krachten’ die graag jarenlang vanuit dezelfde bureaustoel naar dezelfde dashboards koekeloeren. Maar de nieuwe aanwas bestaat uit slashies, gig-workers en flexibele freelancers die zich niet door één baan laten definiëren.

Zo’n slashie herken je aan z’n samenvatting op LinkedIn. Daar staat dan bijvoorbeeld “Acteur / Barista / Trendwatcher” of “Lecturer / Designer / Photographer”. Sommige slashies hebben één baan als kostwinner, terwijl ze naarstig proberen door te breken in een heel ander werkveld. Anderen weten hun totaalinkomen op te bouwen door baan op baan te stapelen – deze groep bouwt aan een zogeheten ‘portfolio career’.

Bekende slashies zijn bijvoorbeeld: Richard Branson, Tim Ferris en Arie Boomsma

Bekende slashies zijn bijvoorbeeld Richard Branson (ondernemer/investeerde/filantroop), Tim Ferris (auteur/ondernemer/kampioen kickboxen) en op eigen bodem iemand als Arie Boomsma (presentator/schrijver/sportschooleigenaar).

De flexibele millennial

Dat de arbeidsmarkt flexibiliseert, is niet bepaald nieuws. Die trend zie je het sterkst als je inzoomt op de millennials, de generatie die deze eeuw volwassen is geworden. Wat cijfers om te laten zien wat ik bedoel:

• Dit jaar heeft nog maar 28 procent van alle 23-jarigen in Nederland een vast contract. In 2007 was dat nog 45 procent.
• Nog niet een derde van de 25- tot 35-jarigen stroomden tussen 2012 en 2015 door van een flex- naar een vast contract; 10 jaar eerder was dat meer dan 40 procent.

Die flexibele contracten, dat is voor veel van de betrokkenen een bewuste keuze. Zowel door persoonlijke interesse als door werving voor het Employer Branding team bij mij op kantoor kom ik in contact met heel wat professionals uit de creatieve sector. En ik hoor steeds vaker dat schrijvers en designers überhaupt niet openstaan voor een vaste aanstelling. Eén baan zou eenzijdig zijn. Te weinig persoonlijke ruimte bieden. Nooit het volledige palet aan talenten tot z’n recht kunnen laten komen.

ik hoor steeds vaker dat creatieve mensen überhaupt niet openstaan voor een vaste aanstelling

Ik geef toe: mijn bevindingen zijn beperkt tot de creatieve sector en bovendien op basis van persoonlijke gesprekken, het is geen diepgravend, gelaagd onderzoek. Maar ze zijn wel in lijn met de eerdergenoemde cijfers van het CBS. Kortom: de Gig Economy begint ook in Nederland voet aan de grond te krijgen.

En dan de bedrijven

En dan de andere kant: die van de bedrijven. Want daar speelt juist een omgekeerde trend. Van oudsher hebben bedrijven namelijk relatief sterk variabele inkomsten, maar ook veel vaste lasten. Denk: vastgoed, medewerkers, contracten met leveranciers en in een jaarplan gedefinieerde marketingbudgetten. Maar bedrijven die in onze steeds flexibeler wordende economie het hardst kunnen groeien, doen het juist andersom.

Grote groeiers zijn vaak schaalbaar ingerichte bedrijven. Dat wil zeggen: bedrijven die hun vaste lasten laag weten te houden. Booking.com heeft geen hotels, Airbnb geen huizen, Snappcar geen auto’s, Flixbus geen bussen en Uber heeft geen taxi’s en ook geen chauffeurs in dienst. De groei realiseren zulke bedrijven met een zogenoemde flexibele schil: de slashies en portfolio-professionals waarover we het net hadden.

De subscription economy: abonnement voor alles

Maar hoe zit het dan met hun inkomsten? Daarvoor moeten we even kijken naar een ander betrekkelijk nieuw fenomeen: de subscription economy. De term is bedacht door Tien Tzuo. Deze ceo van softwarebedrijf Zuora ziet een wereldwijde verschuiving naar een businessmodel, waarbij niet het aantal producten dat verkocht wordt centraal staat, maar de langdurige relatie met de consument. Liefst in abonnementsvorm.

Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt je erop abonneren

Zo koop je geen harde schijf meer, maar betaal je maandelijks voor opslagruimte in de cloud. Je koopt ook geen eenheden muziek meer, maar huurt toegang via Spotify. Hetzelfde geldt voor series, daar heb je Netflix voor. Hoeveel je kijkt maakt niet uit, ieder betaalt evenveel. Verse ingrediënten om mee te koken? HelloFresh! Je kunt zelfs een abonnement nemen op contactlenzen, scheermesjes via de Dollar Shave Club van Unilever of sportkleding via Kate Hudson’s Fabletics. Dit model heeft als overduidelijk voordeel voor bedrijven dat hun inkomsten voorspelbaar worden.

De omkering

Dus: steeds meer voorspelbare inkomsten voor bedrijven, die hun vaste lasten afbouwen. En steeds meer voorspelbare uitgaven voor consumenten en werknemers, voor wie vaste inkomsten geen vanzelfsprekendheid meer zijn. Het is, zoals gezegd, een soort trui die binnenstebuiten wordt gekeerd.

Deze bijdrage is geschreven door Deborah Klaassen, romanschrijver/filosoof/content director bij Top of Minds, executive search-bureau in Amsterdam.

Zelf ook bloggen?

Werf& is altijd op zoek naar mensen die een mooi verhaal over recruitment te vertellen hebben. Een nieuwe trend delen, of gewoon je onvrede of verwondering over een ontwikkeling kwijt? Laat het gerust weten!