De tekorten in het basisonderwijs blijven maar groeien. Het kost de komende jaren dus steeds meer moeite om leraren te vinden. De cijfers maken het zichtbaar: op 70% van de vacatures voor leraren reageerde het afgelopen schooljaar minder dan vijf kandidaten. Het jaar daarvoor was dat nog ‘maar’ 43%. Wat is daaraan te doen?
Op 70% van de vacatures voor leraren reageerde het afgelopen schooljaar minder dan vijf kandidaten.
Nederland voert op dit moment nog geen landelijke wervingscampagne, terwijl het tekort aan leerkrachten echt pijn begint te doen op de basisscholen. De laatste campagne ‘Je groeit in het onderwijs’, was in 2003 op de tv. Wel is er een regionale campagne gevoerd ‘Liever voor de klas’, in mijn eigen stad Amsterdam en het ludieke filmpje van de drie rappende meesters, DAS genaamd, die samen studeerden aan de Katholieke Pabo in Zwolle.
Belgen doen het wel
Onze zuiderburen daarentegen zijn net gestart. De Standaard kopte: ‘Leraar mag geen bedreigde soort zijn.’ Voor het eerst in 18 jaar wordt vanuit het Vlaamse ministerie van Onderwijs een campagne gelanceerd om leerkrachten aan te trekken en jongeren te verleiden de lerarenopleiding te volgen.
Iedereen heeft wel een leraar die grote indruk op hem of haar heeft gemaakt
De campagne, ontwikkeld door MediaMixer, benadrukt dat de leerkracht écht het verschil kan maken. De campagne kopt: ‘Word een echte influencer’. De makers roepen op om mee te doen, met #echteinfluencer als hashtag. Iedereen heeft tenslotte wel een leraar die op hem of haar grote indruk heeft gemaakt. Wat verder opvalt is de louter mannelijke vertegenwoordiging op de foto’s en video’s. Want ‘meer meesters voor de klas’ is vast ook in België een issue.
Ben jij benieuwd wat jij kunt bijdragen aan de ontwikkeling van onze kinderen?
‘Wat draag jij bij’ is van Nederlandse bodem. De campagne is een initiatief van het Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs, een stichting en expertisecentrum van en voor werknemers en werkgevers. Ook hier kopt de campagnesite dat ‘Leraren in het primair onderwijs het verschil maken.’ Elke dag bereiden leraren onze kinderen voor op de toekomst. De invalshoek lijkt hetzelfde, maar kent een nuance. In deze campagne staat vooral het ‘maatschappelijk betrokken werk’ van de leerkracht centraal.
Prachtig hoe Merel van Vroonhoven bekend maakte haar baan als bestuursvoorzitter in te ruilen voor die van leerkracht
Prachtig hoe Merel van Vroonhoven, bestuursvoorzitter bij de AFM, publiekelijk bekend maakte haar baan in te ruilen voor leerkracht basisonderwijs. De timing van deze carrièreswitch zorgde voor precies de juiste media-aandacht.
Bex*communicatie ontwikkelde deze campagne waarbij zij vooral de insteek hebben om vanuit beroepstrots en enthousiasme anderen te motiveren voor het leraarsvak. Ook hier zie je een duidelijk appel om mee te doen. Maar deze richt zich op de leerkrachten zelf, met de hashtag #watdraagjijbij.
Dragen deze campagnes bij aan een beter imago?
De Vlaamse minister hoopt met de campagne het imago van het leraarschap te verbeteren en ook het Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs probeert met dit initiatief een positieve beweging op gang te brengen. Wat je terugziet in alle verhalen is trots; geuit door de ontvanger van het onderwijs #echteinfluencer en door de leerkracht zelf #watdraagjijbij.
Ik heb mijn twijfels of deze communicatie het imago van het onderwijs daadwerkelijk gaat veranderen. Ik geloof dat iedereen het hier namelijk wel over eens is: leraar zijn is een prachtig en dankbaar beroep! En daarom is het vreemd dat de leerkracht vandaag de dag zo weinig respect verdient.
Heeft de onderwijssector behoefte aan job-branding?
Ik vraag mij af of deze arbeidsmarktcampagnes de juiste boodschappen in beeld brengen. Het werk in het primair onderwijs kan aantrekkelijker worden met een hoger salaris en minder werkdruk.
Hoeveel geld onze maatschappij over heeft voor bepaalde beroepen bepaalt voor een groot deel het imago
Over de salariëring is al voldoende geschreven door anderen. Dit kan een school of stichting niet zelf oplossen. Hier ligt de bal bij de overheid. Hoeveel geld onze maatschappij over heeft voor bepaalde beroepen bepaalt voor een groot deel het imago. Het maximale jaarsalaris van een leerkracht in het primair onderwijs ligt tussen de 50 en 55.000 euro en van een professor werkzaam op de universiteit tussen de 60 en 90.000 euro. Blijft een relevante vraag waarom de verschillen zelfs binnen de sector onderwijs zo groot zijn.
Leraren zeggen: ‘Geef mij meer tijd om leraar te zijn’. Daar kun je als goede werkgever voor zorgen!
De andere dissatisfier en reputatiebeïnvloeder is werkdruk. Hier kun je als werkgever wel – op kleine schaal – invloed op hebben. Hoeveel stichtingen hebben al een sessie georganiseerd en hun scholen aan elkaar laten presenteren waar de werkdrukgelden aan zijn besteed? Door ideeën slim met elkaar uit te wisselen kun je samen zorgen voor werkdrukverlaging in het onderwijs.
Terug naar mijn stelling: het lerarentekort is goed voor het imago
Scholen in de Randstad, scholen met een grijs personeelsbestand, scholen met een hoop vacatures komen nú in beweging. Het lerarentekort is gunstig voor het imago omdat werkgevers in het onderwijs écht hun best moeten doen om het schaarse talent te verleiden én binnen te houden. Er wordt serieus aandacht besteed aan employer branding in de puurste vorm: er wordt nagedacht over ‘de belofte’ van de werkgever aan de werknemers en over de EVP, de employee value proposition.
Dit start altijd met de vraag ‘Wie zijn wij?’, ‘Waar zijn wij van?’ en ‘Wat vinden wij samen waardevol?’ Ik vermoed dat in menig strategisch plan, wat nu wordt opgesteld voor de komende 4 jaar, niet alleen het kind centraal staat, maar zeker ook de leerkracht. Iedere stichting gaat hier op eigen wijze invulling aan geven met als doel om je als werkgever binnen het onderwijs op een onderscheidende wijze te presenteren aan de arbeidsmarkt.
De krapte dwingt goed werkgeverschap af
Ik ben ervan overtuigd dat onderwijsorganisaties die nu al actief bezig zijn met internal en employer branding het verschil maken op de arbeidsmarkt. Goed werkgeverschap werkt van binnenuit. Bij de stichting waar ik mij nu al enige tijd voor mag inzetten zien we precies in deze periode (mei/juni) de resultaten van al onze interventies: veel minder leerkrachten verruilden hun baan voor ander werk of voor weer een andere school. En extern zien we dat het open sollicitatieformulier op onze werkenbij-site door veel meer kandidaten is ingevuld dan dat wij vacatures hebben.
Onderwijsorganisaties die nu al actief bezig zijn met internal en employer branding maken het verschil.
Het oppoetsen van de binnen- én de buitenkant van de organisatie creëert verbondenheid met het (werkgevers-)merk en stimuleert interne trots. Deze medewerker-engagement-trots reikt verder dan ‘enkel’ beroepstrots.
Aantrekkelijk werk vraagt ook een aantrekkelijke opleiding
Tot slot nog: een leuke pabo! Het is de hoogste tijd om de lerarenopleidingen te vernieuwen. Waarom ontwikkelen we niet een mooie school voor Opvang, Opvoeding & Onderwijs? Een opleiding waar mbo, hbo en wo-studies worden aangeboden voor studenten die kinderen willen helpen de beste versie van zichzelf te ontdekken. Want dat is immers het belangrijke werk dat alle pedagogisch medewerkers, leerkrachten en orthopedagogen iedere dag doen.
Over de auteur
Inge Beckers is adviseur HR-communicatie, arbeidsmarktcommunicatie & Employer Brand Manager. Ze maakt deel uit van het Employer Brand Netwerk en verzorgt binnenkort een Breakfast Meeting speciaal over Employer Branding in het Onderwijs. Opgeven kan via: https://www.employerbrand-netwerk.nl/business-breakfast