Iedereen heeft zo zijn zwakke kanten. Sommige zwakheden blijken echter prima prestatievoorspellers. Waarom daar niet wat meer op werven en selecteren? Wie durft?

Elke baan is anders, geen bedrijf is hetzelfde, dus ook geen enkele vacature. Toch blijken de gevraagde persoonskenmerken voor héél veel functies opmerkelijk constant: we zoeken allemaal die communicatieve, vaardige en ambitieuze, hard werkende kandidaten. Ook al kiezen we daar soms andere woorden voor, wat we zoeken valt meestal wel in één van die categorieën…

Niet alleen maar goede eigenschappen

Maar deze focus vertelt maar het halve verhaal, constateert assessment-expert Dr. Tomas Chamorro-Premuzic. Want mensen hebben niet alleen goede eigenschappen, ze hebben ook altijd een andere, minder plezierige kant, die op anderen een verstorend effect kan hebben.

De donkere kant komt ook mee naar binnen

Recruiters lijken die donkere kant massaal te negeren, aldus Chamorro-Premuzic. Met alle gevolgen van dien. ‘En dat terwijl ze ook die eigenschappen mee naar binnen nemen, elke dag dat ze bij jouw bedrijf werken.’ En, zegt hij er ten overvloede bij: ‘Een simpele vraag naar wat je grootste zwakheid is, helpt niet om deze donkere kant van iemand boven te krijgen.’

‘Als recruiters moeten we zwakheden niet negeren, maar er juist nadrukkelijk naar op zoek’

Waar moet je dan wél op letten?

Volgens Chamorro-Premuzic moeten we zwakheden dus niet negeren, maar er juist nadrukkelijk naar op zoek. Die zwakheden zeggen namelijk veel meer dan alleen die goede kanten. En dan moeten we vervolgens proberen ‘de beste zwakheden’ (dus: de minst schadelijke) eruit te lichten. Hij noemt er 3:

#1. Conformisme

Je hoort vaak de behoefte aan echte leiders, mensen die bereid zijn disruptief te veranderen, voor wie geen uitdaging te groot is, die overal hun eigen plan trekken. Maar wat de wereld echt nodig heeft is niet: meer leiders, maar juist: meer volgers. Goed volgerschap is namelijk minstens zo belangrijk als leiderschap, betoogt bijvoorbeeld Susan Cain.

Wie durft in zijn vacaturetekst ‘plichtsgetrouw’ en ‘gehoorzaam’ als vereiste op te nemen?

Stop dus met die idiote zoektocht naar echte leiders, zegt ze. Ga liever wat vaker op zoek naar mensen die precies willen doen wat hen verteld wordt dat ze moeten doen. Niet voor niets blijkt consciëntieusheid een van de belangrijkste succesvoorspellers voor nagenoeg alle functies – zelfs voor leiders. Oftewel: wie durft in zijn vacaturetekst ‘plichtsgetrouw’ en ‘gehoorzaam’ als vereiste op te nemen, in plaats van ‘initiatiefrijk’ en ‘visionair’?

#2. Aandacht zoekend

Narcisme staat niet echt bekend als goede eigenschap. Mensen die nogal vol van zichzelf zijn? IJdel? Arrogant? We laten ze liever afvallen in het selectieproces. De meeste mensen zeggen immers ook liever samen te werken met bescheiden collega’s dan met overdreven aandachttrekkers.

Het beste is dus te zoeken naar niet-egoïstische mensen, die toch graag presteren

Toch is persoonlijk de spotlight willen zoeken niet meteen een slechte eigenschap. Uit een meta-analyse blijkt namelijk dat mensen die graag in de aandacht staan niet alleen vaker uitgroeien naar een leidinggevende functie, maar ook dat collega’s hen in die leiderschapsrol beschouwen als effectiever dan hun meer bescheiden, aandachtmijdende evenknie. Het beste is dus te zoeken naar niet-egoïstische mensen, die toch graag presteren en daarvoor ook graag in het middelpunt van de belangstelling staan, aldus Chamorro-Premuzic.

#3. Een beetje leugenachtigheid

Oké, niemand wil een pathologische leugenaar in dienst nemen. En terecht ook. Maar een klein beetje oneerlijkheid hoeft geen probleem te zijn, stelt Chamorro-Premuzic. Sterker nog, de werkelijkheid een beetje naar je eigen hand kunnen verbuigen blijkt in vele loopbanen zéér effectief. Zeker als je de indruk blijft wekken authentiek te zijn.

De werkelijkheid een beetje naar je eigen hand kunnen verbuigen blijkt vaak zéér effectief

Af en toe zeggen dat je baas een prachtig idee heeft, terwijl je daar eigenlijk héél anders over denkt? Een irritante klant tóch een goed gevoel geven? Mensen die hun best hebben gedaan, zeggen dat ze een uitstekende prestatie hebben geleverd? Ook al vind je het prutswerk? Het zijn leugens die meer goed dan kwaad doen.

Er is onderzoek waaruit blijkt dat leugenaars creatiever zijn dan anderen (misschien omdat juist voor hun leugens creativiteit en fantasie nodig is). Niet dat je daar in een sollicitatiegesprek meteen naar kunt vragen natuurlijk (welke leugenaar zal eerlijk zijn over zijn leugens?). Maar kijken in hoeverre een kandidaat bereid is de waarheid te verbuigen, dat moet vast wel lukken, zegt Chamorro-Premuzic. En laat dat dan geen reden zijn om de sollicitant de deur te wijzen, maar juist gelden als een aanbeveling…

Lees ook

• Waarom alle sollicitatiegesprekken leugens zijn
• Waarom narcisten beter solliciteren (en Chinezen minder)