Soms lijken ideeën in theorie heel mooi, maar loopt het in de praktijk uit op een faliekante mislukking. Zit niemand erop te wachten, of denk je een goed idee te kunnen kopiëren, maar blijkt het in jouw situatie toch heel anders. Het Actie Leernetwerk in de zorg bundelt zulke initiatieven sinds kort onder de noemer ‘Falend Vooruit’. Onder het idee van: we praten allemaal graag over onze successen. Maar van grote blunders en faalverhalen leer je vaak veel meer. Drie van zulke mislukkingen op arbeidsmarktgebied ontleed – en wat ervan valt te leren…
#1. Wervingscampagne liep spaak
Het léék een heel mooi idee. Toen in de zomer van 2016 de Pokémon Go-rage op zijn hoogtepunt was, bedacht Jethro Hardeman: wat als we dat fenomeen nu eens gebruiken om ‘computermaatjes’ te werven voor een zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking? Hij zette een grootse actie op, met tal van betrokkenen. ‘Ik was getriggerd door een actie van Dierenpark Amersfoort’, vertelt hij in een podcast. ‘Daar kwamen toen wel 2.000 mensen op af. De hele straat was verstopt. Dat vond ik heel fascinerend.’
Maar al snel bleek dat concept toch niet zomaar te kopiëren. Er werd een soort prijsvraag opgezet. Er kwamen sponsors, die prijzen ter beschikking stelden. En er werd contact gezocht met de plaatselijke pers. Zelfs een grote stapel flyers werd gedrukt. Maar op het uur U bleef het angstvallig stil. ‘Echt helemaal niemand kwam opdagen’, blikt hij terug.
‘Echt helemaal niemand kwam opdagen’
De les? Hardeman kreeg er een belangrijk inzicht, vertelt hij. ‘We hadden nooit met de doelgroep gesproken over welke behoefte ze hadden. Terwijl stilstaan bij je doelgroep natuurlijk altijd het belangrijkste is. Welke pijn hebben ze nou? Welke motivatie? Ga nooit uit van je eigen aannames, maar kom zo snel je kunt in contact met de groep voor wie je het doet. Als het gaat om werven: zorg dat je je persona’s in kaart hebt, en toets dat regelmatig. Ik zie nog veel te vaak in de praktijk dat projecten starten vanuit een flow, maar dat de doelgroep vergeten wordt.’
#2. Matchtafel kwam niet van de grond
Nog zo’n idee wat in theorie best mooi leek. Sterker nog: in Rotterdam was het zelfs al een succes geworden. We hebben het over: de Matchtafel, een initiatief waarbij hoofden HR van verschillende organisaties samenkomen en kijken welke medewerkers kunnen worden ‘uitgewisseld’. ‘Dat wil ik ook’, dacht Lydia van Baak, toen ze in 2015 directeur werd van de Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn Zuid-Holland Zuid.
Maar hoewel de regio in de buurt was, bleek het initiatief toch niet zo makkelijk te kopiëren naar de regio Dordrecht-Gorinchem. ‘Zeven zorginstellingen wilden wel meedoen. En mijn ambitie voor 2016 was ook niet té ambitieus, dacht ik: 5 matches en 3 medewerkers die gingen kijken bij een andere organisatie.’ Maar in de praktijk kwam het niet van de grond. De echte tekorten in de zorg deden het project de das om. ‘Het resultaat van mijn matchtafel: 0 matches, 0 keer gluren bij de buren.’ In 2017 werd helemaal de stekker eruit getrokken.
‘Je moet je eigen spelregels maken.’
De les? Van Baak denkt dat ze ‘te enthousiast’ een succesrecept heeft gekopieerd, zonder zich goed af te vragen: ‘hoe gaan we dat doen in onze eigen regio? Die stap heb ik overgeslagen. Maar je moet je eigen spelregels maken. Ik denk dat de context belangrijk is: Rotterdam heeft grote ziekenhuizen en heel grote VVT-organisaties. In Zuid-Holland Zuid zijn de organisaties veel kleiner. De mensen aan de tafel hadden gewoon minder personeel. Ik had procedures van Rotterdam gekopieerd, maar het proces niet doorleefd. Terwijl juist dat laatste belangrijk is voor draagvlak en maatwerk.’
#3. De webshop zonder klandizie
Samenwerken in de zorg wordt vaak als oplossing gepresenteerd voor veel personele problemen. Dus Annelies Mulder dacht echt goud in handen te hebben toen ze in 2017 een webshop verzon waar zorgpersoneel van alles voor zijn of haar loopbaan en duurzame inzetbaarheid zou kunnen afnemen. Ze vond een goede naam, allerlei innovatieve producten en er was een slim proces eromheen georganiseerd. Met vouchers konden medewerkers dingen uitzoeken in de webshop, die volgens de cijfers zou kunnen rekenen op een klantenbestand van meer dan 100.000 mensen.
Na heel veel uren werk, stonden op een gegeven moment alle lichten op groen. De lancering was een groot feest, de zaal zat vol en de verwachtingen waren hooggespannen. ‘Ik had tranen in mijn ogen.’ Maar de dag erna bleef het stil in de shop. En de weken erna ook. ‘Al vrij snel merkte ik dat het niet goed ging’, kijkt ze terug. En dan ging ook de wet van Murphy nog gelden. ‘We verkochten een boek, maar tegen de verkeerde prijs. En dat mag helemaal niet. En twee trainingen die we verkochten moesten we ook weer annuleren.’ En dat was het. De kast waarin 3.000 vouchers klaarlagen? Die bleef onaangeroerd. ‘Het is uiteindelijk ter ziele gegaan, en veranderd in een kalender met verschillende evenementen.’
‘De twee trainingen die we verkochten, moesten we ook weer annuleren.’
De les? Het leek een mooi idee, zegt Mulder. Maar zo geeft ze nu toe, ze is ook vergeten te bedenken: ‘Wie is mijn opdrachtgever? Wie wil dit nu écht? Ik was mijn eigen opdrachtgever, opdrachtnemer en klankbord. Dan kun je verblind raken door je eigen idee. Ik zat te veel in mijn eigen bubbel. De rode draad: ik dreef te veel op aannames. Ik dacht te weten hoe anderen dingen willen hebben, zonder het te toetsen. Terwijl het daar natuurlijk wel om gaat: ken je klant.’
Meer weten over werven in de zorg?
Dit verhaal kwam tot stand samen met het Actie Leer Netwerk, onderdeel van het actieprogramma Werken in de Zorg van het ministerie van VWS. Zelf zulke mislukkingen voorkomen? Of ook ervan leren? Op 26 maart organiseert de Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie weer het seminar Beter werven in de zorg. Tijdens dit seminar krijg je concrete handreikingen om op korte, middellange en lange termijn jouw werving te optimaliseren. Met veel praktijkvoorbeelden, twee sprekers en twee inspirerende gastsprekers.