Het tekort op de Nederlandse arbeidsmarkt begint ook buiten de landsgrenzen op te vallen. Sterker nog: het is een belangrijke oorzaak ervan dat buitenlandse investeerders ons land steeds vaker links laten liggen, zo blijkt uit nieuw onderzoek, de zogeheten Investment Climate Study van consultancybureau Bain & Company en de Nederlandse afdeling van The American Chamber of Commerce (AmCham). De afgelopen jaren liepen de zogeheten foreign direct investments (FDI) namelijk snel terug, zo blijkt. Het totaal kwam op zo’n -400 miljard dollar, terwijl in landen als België en Frankrijk de investeringen juist wél toenamen.
De Nederlandse economie is nog altijd sterk en ook een van de meest concurrerende van Europa, aldus de onderzoekers. We hebben volgens hen bovendien een bovengemiddelde kwaliteit van leven, robuuste gezondheidszorg, goed onderwijs en een sterke arbeidsmarkt. Maar het tekort aan talent zit de concurrentiepositie wel steeds meer in de weg, zien ze. En daar komt ook nog iets bij: naarmate er steeds minder geschikte (betaalbare) huisvesting is, wordt ons land ook steeds minder aantrekkelijk voor expats en kennismigranten. Vooral de tech- en finance-sectoren hebben daar steeds meer last van, zo blijkt uit het onderzoek.
Mismatch
De onderzoekers constateren bovendien een groeiende mismatch tussen het talent dat van de Nederlandse universiteiten en hogescholen komt, en dat wat Nederlandse bedrijven vragen. Een instroom van buiten de landsgrenzen blijft dan ook hard nodig, zeggen ze, enerzijds omdat juist buitenlandse studenten hier vaak komen voor onze technische studies, en anderzijds omdat kennismigranten cruciaal zijn om de grootste tekorten te kunnen vervullen.
Het tekort aan talent beperkt zich overigens niet tot expats en kennismigranten. De krapte heeft betrekking op veel beroepen, van elektrotechnisch ingenieurs tot verpleegkundigen. De studie van Bain & Company en AmCham identificeert zo’n 100 beroepen die tekorten kennen, waarbij bij 2 op de 3 zelfs sprake is van ernstige tekorten. En die tekorten zijn met de naderende vergrijzing voorlopig ook nog niet verdwenen, integendeel. Volgens de onderzoekers wordt het dan ook hoog tijd om een groot, landelijk plan te maken dat ons erop voorbereidt en een uitweg zoekt.
De rol van A.I.
In zo’n plan kan (generatieve) A.I. een belangrijke rol spelen, denken ze. Volgens eerder onderzoek van Implement Consulting Group en Google zou generatieve AI zo’n 85 miljard aan de economie kunnen toevoegen. Hoewel er daarvoor wel veel werknemers omgeschoold zouden moeten worden, luidde de conclusie van dat onderzoek dat de baten opwegen tegen de kosten. Bovendien is een voordeel dat Nederland zich in dit scenario als innovatieleider kan positioneren.
Werk aan de winkel dus. ‘Om het huidige welvaartsniveau te behouden, moet Nederland proactief stappen zetten om op pragmatische wijze zijn potentieel te ontsluiten’, aldus de onderzoekers van Bain & Company. ‘Historisch gezien hebben buitenlandse investeerders altijd een belangrijke bijdrage geleverd aan het succes van Nederland en heeft Nederland altijd veel talent aangetrokken. Dat staat nu allemaal onder druk. Maar succesvolle initiatieven om het tekort aan talent aan te pakken kunnen de economie stimuleren en tegelijk de stroom aan buitenlandse investeringen herstellen.’
Meer weten?
In 2023 vond de eerste editie plaats van het congres Internationalisering van de Nederlandse Arbeidsmarkt in Rotterdam. Op 9 september 2024 vindt in Den Haag de tweede editie plaats. Tijdens dit congres worden deelnemers geïnspireerd door de feiten, de context, de praktijk, best practices, dilemma’s, uitdagingen, problematiek en oplossingen. Geen heilige huisjes, wel feiten en de praktijk. Problemen én oplossingen. Schrijf je dus nú in:
