De maand oktober stond natuurlijk in het teken van de aanslagen door Hamas, en alle verschrikkingen die daarna volgden, met name in en rond de Gazastrook. De enorme orkaan in Mexico, de voortwoekerende oorlog in Oekraïne en de Nederlandse verkiezingsstrijd sneeuwden er bijna bij onder. Om nog maar te zwijgen over de uitgebroken blauwtong, een nieuwe Asterix, Ajax onder de degradatiestreep, en de verrassende verkiezingen in Polen. Maar wat gebeurde er in oktober 2023 allemaal dat voor de recruiters van Nederland van belang is?
#1. Drie criteria voor zzp’ers
Het was in de eerste plaats een drukke maand voor zzp’ers. Want demissionair minister Karien van Gennip (SZW) kwam met langverwachte nieuwe criteria om de arbeidsrelatie vast te stellen, bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Het is in haar voorstel niet meer alleen belangrijk dat iemand zelf zijn werk mag inrichten, en dat hij niet wordt aangestuurd door een leidinggevende, maar ook dat de zelfstandige geen ‘kernactiviteiten’ van het bedrijf invult, of hetzelfde werk doet als werknemers binnen dezelfde organisatie, en dat een zzp’er duidelijk voor ‘eigen rekening en risico’ werkt.
Tot 10 november kan iedereen online reageren op de conceptwet.
Zoals te verwachten viel, kwam vanuit de hoek van zzp-vertegenwoordigers meteen flinke kritiek. ‘Een fiasco‘, zo oordeelden enkele organisaties. Margreet Drijvers, directeur PZO, vreest zelfs een ‘bloedbad’, waarbij ze verwijst naar problemen die ontstonden bij de invoering van de Wet DBA. ‘Vervanging en interim management kunnen straks bijvoorbeeld niet meer als zelfstandige. Dat wordt desastreus voor allerlei sectoren en dit creëert alleen maar heel veel onzekerheid en gedoe’, zei ze. Tot 10 november kan iedereen online reageren op de conceptwet. Daarna is het wachten op de definitieve wettekst, die door de Tweede Kamer wordt behandeld.
#2. Recordleegloop in kinderopvang
Paniek in de wereld van de kinderopvang: de uitstroom was in 10 jaar niet zo hoog, net als het aantal vacatures. Juffen en meesters lopen massaal weg uit de kinderopvang: ruim 14.000 werknemers hebben in een half jaar tijd elders werk gevonden, blijkt uit cijfers die het CBS in oktober 2023 naar buiten bracht. Vakbonden en brancheorganisaties maken zich grote zorgen, en wijzen naar de hogere salarissen in het basisonderwijs. Mede door het grote aantal vertrekkers moeten er momenteel zeker 4.400 plekken worden opgevuld, blijkt uit data van vacaturesite Indeed.
Bijna 9 op de 10 organisaties voor dagopvang kennen nu een wachtlijst.
De grote personeelstekorten verhogen de werkdruk en het ziekteverzuim bij het bestaande personeel, wat een baan in de kinderopvang alleen maar nog minder aantrekkelijk maakt, zo wordt gevreesd. Veel ouders krijgen ondertussen te maken met wachtlijsten. Bijna 9 op de 10 organisaties voor dagopvang kennen nu een wachtlijst, blijkt uit de laatste arbeidsmarktpeiling van Kinderopvang Werkt! van juni. In de kinderopvang werken momenteel zo’n 114.000 mensen. BOinK-voorzitter Gjalt Jellesma pleit ondertussen voor out of the box-oplossingen, zoals kortere diensten en meer spreiding naar de woensdag of vrijdag.
#3. FNV boos over Engels in winkels
We hadden het eerder al over de opkomst van het Engels in het openbaar vervoer, maar in oktober 2023 was er veel te doen over het oprukkende Engels in de retail (of moeten we zeggen: winkels?). Want na de horeca (Can I have a vaasje?) laten nu ook steeds meer winkelketens de beheersing van het Nederlands los als eis voor hun personeel, zo bleek deze maand. En dat valt niet overal in even goede aarde. Niet bij alle klanten bijvoorbeeld, maar ook niet bij vakbond FNV, die het meteen een ‘direct gevolg van het lagelonenbeleid van winkelketens’ noemde, bedoeld om maar geen ervaren mensen te hoeven aannemen.
‘Nederlands loslaten als eis is een direct gevolg van het lagelonenbeleid van winkels.’
Een gevolg van ‘diversiteitsbeleid’, zoals werkgevers het bij de NOS noemden? De vakbond gelooft er niets van. ‘Onzin. Sterker nog: op plekken waar niet geïnvesteerd wordt in lonen en waar een enorme doorloop is, neemt de kans op onveilige werksituaties en discriminatie juist toe. Voor de lange termijn zijn verbeteringen nodig. Daarom dringen we aan op betere arbeidsvoorwaarden en meer continuïteit in de winkels. Dat is zowel voor de medewerkers als de kwaliteit van werk het best.’
#4. Pensioen als afknapper
En dan hadden we in oktober 2023 ook nog volop pensioen-nieuws. Zo meldden de grootste fondsen de pensioenen volgend jaar nauwelijks te kunnen verhogen, ondanks de inflatie, en werd nogmaals duidelijk dat Nederland nog altijd het allerbeste pensioenstelsel ter wereld heeft, maar verscheen ook een onderzoek dat voor recruiters interessant was. BrightPensioen meldde op basis hiervan namelijk dat 43% van de werkgevers die géén pensioenvoorziening hebben voor hun werknemers denken dat er hierdoor wel eens een sollicitant is afgehaakt.
‘In deze arbeidsmarkt wil je geen sollicitanten missen omdat je geen pensioenvoorziening hebt.’
Sjaak Zonneveld, directeur BrightPensioen: ‘Bijna de helft (45%) van de werkgevers die geen pensioenvoorziening bieden hebben nog nooit onderzocht onder hun werknemers of ze een pensioenvoorziening zouden willen hebben. Mijn advies is om dat wel te gaan doen. In deze krappe arbeidsmarkt wil je geen sollicitanten missen of zelfs werknemers verliezen omdat je geen pensioenvoorziening hebt.’ Bijna een derde (32%) van de werkgevers met een pensioenvoorziening in de zogeheten derde pijler vermeldt nu niet in hun vacatureteksten dat ze zo’n voorziening hebben. Onverstandig, aldus Zonneveld.
#5. Eind aan gratis stagiairs?
Van pensionado’s naar mensen die aan het begin van hun loopbaan staan: stagiairs. In NRC stond in oktober 2023 het bericht dat jongerenorganisaties en onderwijsminister Robbert Dijkgraaf in de cao’s meer afspraken willen zien over stagevergoedingen. Zo kreeg Transavia in juni nog een boete van de Arbeidsinspectie, omdat het bedrijf 60 mbo-stagiairs had ingezet als volwaardig cabinepersoneel. Weliswaar kregen deze stagiairs nog een vergoeding, maar dat had een volwaardig loon moeten zijn, aldus de Arbeidsinspectie.
Nederlandse stagiairs krijgen in vergelijking met andere landen sowieso weinig vergoeding.
Nederlandse stagiairs krijgen in vergelijking met andere landen sowieso weinig vergoeding, zo blijkt uit OESO-onderzoek. In 16% van de gevallen lopen ze bijvoorbeeld onbetaald stage, terwijl dat in Zwitserland bijvoorbeeld maar in 1% van de gevallen is. Uit onderzoek dat het ISO eerder liet doen blijkt echter dat zeker 44% van de stagiairs van hogescholen en universiteiten geen vergoeding krijgt. ISO, CNV Jongeren en Probeer de Bond zijn daarom een online petitie begonnen waarin zij werkgevers oproepen een minimale stagevergoeding verplicht op te nemen in cao’s.
#6. Rechtszaak om Glassdoor-recensie
Geen fijne maand voor Innova Market Insights uit Arnhem. Het internationaal marktonderzoeksbureau voor de voedingsmiddelenindustrie sleepte een ex-werknemer voor de rechter, om de namen te achterhalen van zijn collega’s die negatieve recensies over het bedrijf op Glassdoor plaatsten. Tot twee keer toe mislukte die poging. In oktober 2023 verloor de werkgever ook het hoger beroep, schreef onder meer RTL Nieuws, waarna er ook bij Reddit veel – weinig positieve – aandacht voor deze zelfbenoemde ‘people first destination’ was.
‘If you want to enjoy your work and life, do not work at Innova‘, schreef iemand op Glassdoor.
Op Glassdoor is onder meer te lezen als ‘positief’ van het bedrijf: ‘Als je geen last hebt van micromanagement, pestgedrag, gebrek aan training en mismanagement, kun je hier veel leren. Vergelijk het met vechten in een oorlog: wees bereid om te lijden, misschien keer je terug met wijze lessen.’ ‘Terrible place to work‘, schrijft een andere anonieme ex-verkoopmedewerker, die vervolgt: ‘Toxic company culture, stay away!‘ Een derde schrijft: ‘If you want to enjoy your work and life, do not work at Innova.‘ Uitspraken die het bedrijf maar moet ondergaan, aldus de rechter.
#7. 875 vluchtelingen op Indeed Job Fair
Beter nieuws was er vinden bij Indeed, dat op 24 oktober 2023 in Amsterdam in de Johan Cruijff Arena een speciale carrièrebeurs voor vluchtelingen organiseerde en daar in totaal ruim 875 vluchtelingen mee wist te bereiken. De beurs werd georganiseerd samen met Tent Partnership for Refugees (Tent) en de VN-Vluchtelingenorganisatie (UNHCR), en was bedoeld om werkzoekende vluchtelingen te helpen in contact te komen met meer dan 30 bedrijven die op zoek zijn naar personeel.
De aanwezigen konden niet alleen direct sollicitatiegesprekken voeren, maar konden ook aanvullende ondersteuning en informatie krijgen, in zowel Nederlands, Engels, Oekraïens, Arabisch en Farsi, zoals hulp bij het schrijven van een cv, loopbaanadvies of informatie over arbeidsrechten, belasting, legaal verblijf en kinderopvangvoorzieningen. Indeed-managing director Stan Snijders: ‘Bij Indeed hebben we één missie: dat we iedereen aan een baan willen helpen. En dus ook degenen die gedwongen zijn hun huizen te ontvluchten op zoek naar veiligheid. Talent is universeel, maar kansen zijn dat helaas niet.’
#8. Cartoon van de maand
Bron: van9tot5
Iets over het hoofd gezien?
In de rubriek ‘De maand in werving’ belichten we trends en ontwikkelingen voor iedereen in de wereld van recruitment. In oktober 2023 iets belangrijks over het hoofd gezien? Meld het ons!
Beluister de podcast
Liever luisteren? Martijn Hemminga en Peter Boerman maken ook elke maand een podcast over dit nieuwsoverzicht. Beluister hier de meest recente opname:
Lees ook
- De maand in werving: 7 dingen die ons opvielen in september 2023
- De maand in werving: 7 dingen die ons opvielen in augustus 2023
- 7 dingen die ons opvielen in juli 2023
- 7 dingen die ons opvielen in juni 2023 (met podcast)
- Alle maandoverzichten
Meer weten?
Meer weten over de situatie en de trends op de arbeidsmarkt? Kunnen we volgend jaar verdere afkoeling, of juist meer krapte verwachten? En hoe speel je daarop in? Het wordt allemaal besproken op 29 november, tijdens het altijd goedbezochte seminar Arbeidsmarkttrends. Met onder meer Mathijs Bouman en Eveliese Luiting als sprekers. Dus schrijf je snel in:
