Terwijl COVID steeds meer van de agenda verdween, kwamen apenpokken en abortus er juist (weer) op. En terwijl Tom Cruise een ruim 2 uur durende wervingsvideo voor Defensie lanceerde, kampte Rijkswaterstaat juist met wat imagoproblemen, vanwege gedoe rondom de Afsluitdijk. En dan waren er nog verkiezingen in Australië, kwamen we allemaal bij elkaar met Werf& Live, was er veel ophef rondom gewiste sms’jes op een oude Nokia, en speelde Feyenoord in mei een langverwachte, maar helaas verloren Europese finale.
Terwijl COVID in mei steeds meer van de agenda verdween, kwamen apenpokken en abortus er juist (weer) op.
Qua personeelskrapte waren het natuurlijk de chaotische taferelen op Schiphol, de horeca en de dichte Ketheltunnel die in het oog sprongen. Maar wat gebeurde er in mei 2022 eigenlijk verder allemaal dat recruiters moeten weten? Een beknopt overzicht:
#1. SER-aanvalsplan tegen krapte
Op de grootschalige campagne van het kabinet tegen de krapte op de arbeidsmarkt is het nog even wachten. Maar de Sociaal-Economische Raad kwam in mei in elk geval al wel vast met een aanvalsplan voor sectoren als de zorg, het onderwijs, veiligheid, rechtspraak en kinderopvang. En dat kan al op korte termijn effect hebben, aldus de SER. Centraal staat daarbij het stimuleren van méér (uren) werk (door bijvoorbeeld betere roosters), maar ook betere organisatie van het werk, minder regeldruk, goed werkgeverschap en meer langjarig perspectief in beleid.
‘We weten al veel over wat werkt en nodig is.’
De SER verwacht in het najaar van 2022 met een volledig advies te komen en zal de genoemde 5 hoofdaanbevelingen daarin verder uitwerken, ook met het oog op de lange termijn. Daarbij gaat het bijvoorbeeld ook om de vraag hoe je het belastingstelsel zo kunt aanpassen dat meer mensen (langer) willen gaan werken. Maar de SER roept ook op om nu alvast aan de slag te gaan met de vele ideeën die er al liggen. ‘We weten al veel over wat werkt en nodig is’, zo staat in het plan. ‘Het is zaak goed te kijken waarom dat niet gebeurt en welke randvoorwaarden nodig zijn om die adviezen ook te laten opvolgen.’
#2. Het kan dus wél (bij de festivals)
De krapte op de arbeidsmarkt is zo groot en zo hardnekkig, dat onder meer het festivalseizoen hierdoor in het water dreigt te vallen. Maar helemaal hopeloos is het niet, constateerde Bente Bollmann in mei. De medeorganisator van Down The Rabbit Hole in Beuningen gaf in De Gelderlander zelfs een vrij simpele verklaring voor dat positieve bericht: de eerder dit jaar gestarte vacaturesite festivalbanen.nl, een overkoepelend initiatief van een aantal grote partijen in deze sector.
‘Het kost meer moeite, maar het gaat lukken’, aldus Bollmann, die tevens MOJO-woordvoerder is. Niet alleen de vacaturesite helpt trouwens tegen het tekort. Er zijn ook tal van uitzendbureaus voor de evenementenbranche, zoals SOLID, Bas Events en Eventcare, die graag mensen leveren om de festivalorganisaties bij te staan. Sommigen adverteren zelfs op grote borden langs de weg. Bollmann heeft er dan ook vertrouwen in dat het allemaal goed komt. ‘Studenten zijn in coronatijd massaal bij de GGD gaan werken. Dat is nu minder. En de zomer komt eraan, dan gaan de festivals ook meer leven.’
#3. Eerdere verhoging minimumloon
Wat natuurlijk ook kan helpen tegen de krapte is: een hogere beloning. Het kabinet onderkent dat ook en heeft daarom ermee ingestemd al vanaf volgend jaar het minimumloon te verhogen. Voor mensen vanaf 21 jaar is het minimumloon nu minstens 10,14 euro, afhankelijk van het aantal contracturen. Normaal stijgt het minimumloon elke zomer mee met de cao-lonen; daar komt nu 3 jaar lang een extra stijging van 2,5 procent per jaar bovenop. Eerst zou die extra stijging vanaf 2024 in twee stappen worden doorgevoerd. Nu gaan de lonen dus al vanaf 2023 omhoog.
Veel werknemers in het vervoer, de post, de horeca en de detailhandel verdienen het minimumloon.
In Nederland verdienden in 2020 ongeveer 438.000 werknemers het minimumloon, 5,2 procent van het totale aantal banen, blijkt uit CBS-cijfers. Dit gaat vooral om werknemers in het vervoer, de post, de horeca en de detailhandel, aldus het CPB. Ook uitzendkrachten en mensen met een migratieachtergrond in diverse sectoren verdienen vaker een minimumloon, zo blijkt. FNV blijft overigens kritisch, ook over de uitgelekte kabinetsplannen. De vakbond pleit al jaren voor een minimumloon van 14 euro per uur en dat wordt nog lang niet bereikt met de aangekondigde verhoging.
#4. Ophef over arbeidsmigratie
Over naar een andere mogelijke oplossing voor de alom aanwezige schaarste: migratie. Een goed idee, zei de Europese Commissie vorige maand nog. Maar het idee kon in Nederland op niet al te veel enthousiaste reacties rekenen. Zo wees de Arbeidsinspectie op de gevolgen voor bijvoorbeeld uitbuiting, de woningnood, maar ook het milieu. In Trouw was SP-voorvrouw Lilian Marijnissen boos. ‘Arbeidsmigratie is een pervers verdienmodel voor werkgevers’. En in de Volkskrant keerde Frank Kalshoven (directeur van De Argumentenfabriek) zich tegen het idee.
‘Werkgevers en uitzendbureaus profiteren, de lasten en de kosten zijn voor de samenleving.’
‘Het zijn vooral werkgevers en uitzendbureaus die profiteren, de lasten en de kosten zijn voor de samenleving’, vat Rits de Boer, inspecteur-generaal van de Arbeidsinspectie, de kritiek in zijn eigen jaarverslag samen. Grootschalige arbeidsmigratie leidt volgens hem tot ‘geanonimiseerde bulkarbeid’, en hij ziet daarvoor eigenlijk geen plek in Nederland. ‘Het verdraagt zich niet met het mensbeeld en de verantwoordelijkheidsverdeling tussen werkgever en werknemer in de Arbowet.’ Het ‘ruime aanbod van goedkoop buitenlands personeel’ zorgt volgens hem bovendien ervoor dat bedrijven te weinig prikkels voelen om te innoveren of arbeidsvoorwaarden te verbeteren.
#5. Referralbonussen in de lift
Soms wel 4.000 euro, zoals bij kledingketen SuitSupply. De referralbonussen zitten momenteel behoorlijk in de lift, constateerde de NOS in mei. ‘Ik geef dit geld liever aan mijn eigen werknemers dan aan een recruitmentbureau’, verklaarde SuitSupply-oprichter en algemeen directeur Fokke de Jong daarbij. ‘Zij zijn magneten voor nieuw talent en verdienen zo een extra vakantie of nieuwe auto. Voor hen én voor ons onwijs nuttig.’
Vroeger was de referralbonus vooral bekend in ‘traditionele krapteberoepen’, zoals in de IT en techniek, aldus de NOS. Maar nu krijgen medewerkers ze ook in de zorg, bij semi-overheden en in de retail. Soms krijgen zelfs mensen van buiten het bedrijf zo’n bonus. Een succes dus. Maar een echte oplossing voor de krapte? Dat is het natuurlijk niet, aldus NVP-voorzitter Irene Oerlemans. ‘We pompen op deze manier mensen naar een ander toe. Er is meer nodig dan het belonen van het aanbrengen van een nieuwe medewerker om tekorten op te lossen.’
#6. Gemeentes zuchten onder tekorten
Hoe erg is het trouwens precies met de krapte? Behoorlijk erg. In elk geval: als je naar de gemeentes kijkt. Daar is namelijk bijna 1 op de 5 vacatures tegenwoordig ‘moeilijk vervulbaar’. En dat zet de dienstverlening steeds verder onder druk, aldus de in mei verschenen Personeelsmonitor. Het probleem is het grootst in de functiegebieden ruimtelijke ordening/milieu, automatisering/ICT en welzijn/ jeugdzorg. ‘En de verwachting is dat dit ook de komende jaren lastig blijft’, aldus de monitor.
Zelfs in deze arbeidsmarkt hechten de meeste gemeentes nog aan gemeentelijke werkervaring.
Wat trouwens opvalt in de monitor is dat 62% van de gemeenten géén actief beleid heeft om jonge medewerkers te behouden, terwijl een groeiend aantal (22%) wel zegt belemmeringen te ervaren bij het aannemen van jongeren. Maar zelfs in deze krappe arbeidsmarkt hechten de meeste gemeenten nog steeds veel waarde aan (gemeentelijke) werkervaring in plaats van het kijken naar de skills van de kandidaat. Daar ligt dus nog een grote kans, aldus het arbeidsmarktplatform.
#7. ‘Kans in secundaire arbeidsvoorwaarden’
Een andere kans om de krapte te lijf te gaan ligt in de secundaire arbeidsvoorwaarden. Daar besteden Nederlandse werkgevers namelijk nog steeds relatief weinig aandacht aan, aldus benchmark-onderzoek van HR-dienstverlener YourCampus en HR & payroll leverancier Visma Nmbrs, dat in mei verscheen.
Nederlandse werkgevers besteden relatief weinig aandacht aan andere arbeidsvoorwaarden dan salaris.
Als het gaat om arbeidsvoorwaarden, dan gaat het in Nederland meestal om salaris, en hooguit ook nog om het pensioen. Maar arbeidsvoorwaarden zoals werkinhoudelijke training of een sportschoolabonnement van de zaak? Of initiatieven voor sociale ontwikkeling en teambuilding? Daarin blijft Nederland achter, aldus het onderzoek. ‘Terwijl daar wel behoefte aan is. Er liggen daarom kansen voor wie hiermee het verschil wil maken in het aantrekken van nieuwe collega’s.’
Kleinere bedrijven stellen per medewerker 47 euro per maand beschikbaar voor secundaire arbeidsvoorwaarden.
Uit gegevens van 2.200 YourCampus-gebruikers blijkt dat kleinere bedrijven (<50 werknemers) gemiddeld 47 euro per maand per medewerker beschikbaar stellen voor dit soort arbeidsvoorwaarden. Bij scale-ups (51 tot 250 medewerkers) krijgen medewerkers gemiddeld 37 euro en bij grote bedrijven (>250 medewerkers) 18 euro per maand.
#8. Cartoon van de maand
Bron: van9tot5
Iets over het hoofd gezien?
In de rubriek ‘De maand in werving’ belichten we trends en ontwikkelingen voor iedereen in de wereld van werving en selectie. In mei 2022 iets belangrijks over het hoofd gezien? Meld het ons!
Beluister de podcast
Liever luisteren? Luister dan de podcast die Martijn Hemminga en Peter Boerman over dit nieuwsoverzicht opnamen: