Juni 2023 was een maand van contrasten. Waar een verdwenen duikboot vol miljardairs volop de aandacht kreeg, verdween een omgeslagen boot vol vluchtelingen bijna in de anonimiteit. En waar de ene grensoverschrijdende VVD’er het veld moest ruimen, werd de andere gewoon herkozen. Ook in Rusland volgde de ene verrassing de andere op: zo was de Wagner-groep namens Poetin op oorlogspad tegen Oekraïne, dan weer tegen de Russen zelf, en dan weer verdwenen ze door de achterdeur.
Juni 2023 was een maand van contrasten.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over het stukgelopen Landbouwakkoord, terwijl in Europa verder werd gesteggeld over de Natuurherstelwet. Of Pink op Pinkpop, of het Nederlandse Stonehenge, dat met loodsen zal worden bebouwd. Dat Limburg eventjes wéér onder water stond, net als in 2022, terwijl tegelijkertijd in juni 2023 Canada in brand stond en we de langste periode zonder regen, de langste regionale hittegolf en ook alwéér de heetste juni ooit gemeten meemaakten? Het lijkt al snel voor kennisgeving aangenomen. Maar wat gebeurde er eigenlijk allemaal dat recruiters écht moeten weten? Een beknopt overzicht:
#1. Duitsland verwelkomt migrant
Terwijl CPB-directeur Pieter Hasekamp in de jaarlijkse Elsevier-lezing vrij ongezouten stelling nam tegen arbeidsmigratie (en daar later onder meer steun van CNV voor kreeg, terwijl MKB-Nederland-voorzitter Jacco Vonhof juist een tegengesteld geluid liet horen), denken ze in Duitsland toch wat anders over het fenomeen. Daar werd deze maand namelijk de nieuwe ‘vakmensen-immigratiewet’ aangenomen, waardoor mensen van buiten de EU nu in Duitsland met een ‘kansenkaart’, een voorlopig visum, makkelijker aan de slag kunnen.
Jaarlijks heeft de Duitse arbeidsmarkt 400.000 nieuwe geschoolde arbeiders nodig.
Jaarlijks heeft de Duitse arbeidsmarkt 400.000 nieuwe geschoolde arbeiders nodig, van koks tot elektrotechnici, en van ict’ers tot kinderopvangmedewerkers. En de ‘modernste immigratiewet van Europa’, met een puntensysteem naar Canadees voorbeeld, moet dat mogelijk maken. Zelfs reeds aanwezige asielzoekers kunnen – in beperkte mate – een beroep doen op de nieuwe wet. ‘Zorgen voor voldoende vakmensen is een van de grootste economische uitdagingen voor de komende decennia’, zei minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD) toen het parlement de wet behandelde.
#2. Scholen stoppen inhuur ‘hyena’s’
Ophef in Noord-Brabant deze maand. Niet alleen over BBB, die buiten de formatie viel, maar ook over het plan van meer dan 30 besturen van middelbare scholen om te stoppen met de inhuur van uitzendkrachten. De scholen willen docenten die zich voor langere tijd aan de instelling binden. ‘We zijn er klaar mee’, aldus een Eindhovens schooldirecteur over de ingehuurde leraren, die soms tot wel 60% meer verdienen dan leraren in vaste dienst. Onlangs lanceerde stichting Aves, voor scholen in het primair onderwijs in Flevoland en Overijssel, ook al een manifest tegen dure zzp’ers en uitzendbureaus die vaak als ‘hyena’s‘ docenten benaderen.
‘We zijn er klaar mee’, zeggen schoolbesturen over de dure uitzendbureaus.
Volgens uitzendkoepel NBBU moeten de schoolbesturen toch echter eerst in de spiegel kijken. ‘Scholen waren niet bereid om te bieden waar docenten behoefte aan hadden: flexibiliteit. Daar ligt het probleem. Uitzendbureaus hebben daar hun expertise van gemaakt’, aldus een woordvoerder. ‘Het weigeren met flexibel personeel te werken, lost de onderliggende problematiek wat ons betreft niet op.’ Toch hebben de Brabantse scholen wel de wind mee. Ook het kabinet kijkt naar een maximum van 5% uitzendkrachten dat scholen in dienst mogen hebben, aldus een wetsvoorstel van onder meer voormalig minister Wiersma.
Diezelfde Wiersma had overigens ook aan de Onderwijsraad nog advies gevraagd hoe het groeiende gebrek aan leraren het hoofd te bieden. Het advies dat daaruit eind juni 2023 naar buiten kwam: er zijn ‘pijnlijke en harde keuzes‘ nodig. De Onderwijsraad denkt bijvoorbeeld aan minder lesuren, minder ‘nice to learn’, meer ‘need to learn’, meer inzet van onderwijsassistenten ‘van buiten’ en meer (afgedwongen) solidariteit tussen scholen.
#3. MBO’ers in trek
Om even in het onderwijs te blijven: wie denk je dat tegenwoordig de beste kansen op de arbeidsmarkt heeft? Zou het de hbo’er of academicus zijn? Of toch de mbo’er met een technische opleiding? Het blijkt inderdaad die laatste groep te zijn, aldus een studie waarvoor EW en SEO Economisch Onderzoek voor het eerst de volledige waaier aan opleidingen vergeleken, en die in juni 2023 werd aangeboden aan minister Dijkgraaf. Bbl-opleidingen in de techniek of zorg leiden zelfs tot de beste startpositie op de arbeidsmarkt, aldus het onderzoek: wie zo’n opleiding op zak heeft, kan vrijwel meteen rekenen op een vaste baan.
Bbl-opleidingen in de techniek of zorg leiden tot de beste startpositie op de arbeidsmarkt.
Tijdens het symposium over het onderzoek, werd onder meer besproken of de vraag van de arbeidsmarkt leidend zou moeten zijn bij opleiding. Doekle Terpstra van Techniek Nederland zei daarbij van wel. Wat hem betreft zouden scholen bijvoorbeeld minder horeca-opleidingen moeten aanbieden en meer opleidingen in de zorg. Ook zouden scholen via prikkels studenten naar kraptesectoren moeten leiden. Volgens UvA-bestuurder Geert ten Dam is het juist belangrijk dat mbo-scholen bredere opleidingen gaan aanbieden. In de loop van de studie kunnen studenten dan gestimuleerd worden een sector met grote tekorten te kiezen.
#4. Stemming op arbeidsmarkt slaat (ietsjes) om
Hoe staat het er nou precies voor met de arbeidsmarkt? Het is een beetje onduidelijk. Aan de ene kant nog berichten over aanhoudende krapte, maar aan de andere kant ook signalen dat er een omslag gaande is. Zo kwam Indeed in juni 2023 met een persbericht over een ‘afbuigende vacaturetrend’, die zou zorgen voor een ‘gezondere balans op arbeidsmarkt’. ‘De afname van het aantal vacatures zet door’, aldus Stan Snijders, Managing Director van Indeed Benelux. ‘Dat betekent nog niet dat de personele problemen verholpen zijn, maar het biedt werkgevers wel perspectief.’
Dat is onder meer te merken in de transport en logistiek. In de Sectormonitor die in juni 2023 verscheen blijkt het aandeel ondernemers dat last heeft van een personeelstekort bijvoorbeeld nog altijd op een hoog niveau te liggen, maar wel te dalen. Ook het UWV ziet het aantal vacatures afnemen. Wel is de krapte voor een groot deel structureel, aldus het UWV, onder andere doordat vraag en aanbod inhoudelijk niet goed op elkaar aansluiten.
#5. Ondertussen nog wel 166 beroepen met tekort
Hoe dan om te gaan met die structurele krapte? Ook daar liet het UWV zich in juni 2023 over uit. Zo stelde het uitvoeringsinstituut dat voor 70% van de 166 beroepen met een officieel tekort aan arbeidskrachten in Nederland, in andere Europese landen nog wél mensen te vinden zijn. Zo zijn er bijvoorbeeld 10 Europese landen waarin op dit moment een overschot is aan verkoopmedewerkers en 7 landen waar zowel de hier schaarse bouwvakhulpen als keukenhulpen moeilijk aan het werk komen. Werven binnen de EU is daarom ook een van de 34 oplossingen die UWV aanraadt aan werkgevers voor de krapte op de arbeidsmarkt.
Momenteel werft slechts 1 op de 10 werkgevers al personeel in het buitenland.
Momenteel werft slechts 1 op de 10 werkgevers al personeel in het buitenland om de tekorten tegen te gaan, aldus het UWV. Maar onder meer remote werken maakt dit wel steeds makkelijker, stelt Marguerite Monrose, senior country marketing manager Benelux bij Remote. ‘Thuiswerken is niet meer weg te denken in onze werkcultuur en de wens om meer thuis te werken is groter dan ooit. Ons bedrijf heeft op deze manier zelfs 1.000 medewerkers in meer dan 60 landen in alle tijdzones aan het werk, en biedt dezelfde diensten aan andere bedrijven aan.’
#6. Ga toch fietsen
Iets heel anders dan: groene arbeidsvoorwaarden. We hadden het er al eerder over, maar volgens werkgeversvereniging AWVN, die er in oktober zelfs een training over geeft, is het een heuse trend. Van de 40 cent voor elke fietskilometer die KPN-personeel aflegt, tot De Roos Advocaten, dat onder meer voor treinvakanties jaarlijks 2 extra vakantiedagen geeft: bijna iedereen lijkt zijn eigen duurzaamheidsmaatregelen in te voeren. Vacatureplatform Indeed constateerde na analyse van miljoenen vacatureteksten dat woorden als ’fietsplan’ en ’fietsvergoeding’ het afgelopen jaar 40% vaker voorkwamen, en zelfs 148% vaker dan 3 jaar geleden.
Volgens de AWVN heeft 85% van de werkgevers intenties om groene voorwaarden aan personeel te gaan bieden.
‘In de krappe arbeidsmarkt spelen de wensen van medewerkers een rol’, zegt AWVN-woordvoerder Jannes van der Velde. Bij hun pogingen om personeel te behouden of te werven zijn werkgevers eerder geneigd mee te bewegen met maatschappelijke trends, zoals de wens voor duurzame oplossingen. Volgens de AWVN heeft 85% van de werkgevers inmiddels intenties om milieuvriendelijke voorwaarden aan personeel te gaan bieden. De helft is er al enigszins mee bezig, zo blijkt na een peiling onder 344 aangesloten werkgevers.
#7. ASML discrimineert níet
Opvallende zaak die in juni 2023 beslecht werd: ASML hanteert het beleid om geen sollicitanten in aanmerkingen te nemen met een Syrische, Iraanse, Noord-Koreaanse of Cubaanse nationaliteit (als ze tenminste niet óók beschikken over de Nederlandse nationaliteit of een permanente verblijfsvergunning). Discriminatie, zou je misschien denken? Klopt, maar vanwege een wettelijke uitzondering is dat onderscheid toch niet verboden, aldus het College voor de Rechten van de Mens.
ASML stond in zijn recht om Syriërs, Iraniërs, Noord-Koreanen en Cubanen te weigeren
ASML produceert namelijk machines, waarbij ze ingewikkelde technieken van Amerikaanse oorsprong gebruiken, die ook voor militaire doeleinden te gebruiken zijn. De VS hebben bepaald dat deze technieken in principe op geen enkele wijze naar Syrië, Iran, Noord-Korea en Cuba mogen worden geëxporteerd. En volgens de Amerikaanse wetgeving mogen er dan ook geen sollicitanten uit die 4 landen met de betreffende technieken werken. Dit strekt zich zelfs uit tot Nederland, aldus het College, omdat anders het primaire proces van ASML in gevaar kan komen. En dus discrimineert het bedrijf níet met zijn aannamebeleid voor specifieke functies.
#8. Cartoon van de maand
Bron: van9tot5
Iets over het hoofd gezien?
In de rubriek ‘De maand in werving’ belichten we trends en ontwikkelingen voor iedereen in de wereld van recruitment. In juni 2023 iets belangrijks over het hoofd gezien? Meld het ons!
Beluister de podcast
Liever luisteren? Martijn Hemminga en Peter Boerman maken ook elke maand een podcast over dit nieuwsoverzicht. Beluister hier de meest recente opname: