Het was de maand van Remkes en het stikstofdebat, van de recordbrekende droogte en warmte in de hele wereld tot sterk stijgende energieprijzen en inflatie, en van de asielcrisis tot de eerste Mysteryland en Lowlands in drie jaar (‘Dit is een nóóódgeval’). Op sportgebied reed de Vuelta door Nederland, pakte Femke Bol de ene na de andere plak op het EK, maar verspeelden PSV én FC Twente jammerlijk hun Europese kansen. En hé, was er in augustus 2022 nou ook nog iets met Nick & Simon, of met de LINDA.? Of scharen we dat maar allemaal onder de noemer komkommertijd?
Ja, er was nog veel meer écht nieuws. Zoals de aanslag op Salman Rushdie, een omstreden verkeersongeval van actrice Anne Heche, en het overlijden van Olivia Newton-John. Maar ook personeelstekorten bleven in augustus 2022 het nieuws beheersen (zoals bij de treinen, de banken, de bussen en de zwembaden). Maar wat gebeurde er eigenlijk verder allemaal dat recruiters moeten weten? Een beknopt overzicht:
#1. Oekraïners snel aan de slag
Naast alle ellende in in Tubbergen en Ter Apel, was er in augustus 2022 ook opvallend goed nieuws rondom asielzoekers en vluchtelingen: haal je namelijk de belemmeringen voor hen weg, dan blijken ze relatief snel aan het werk te kunnen – en zo zelfs een bijdrage te leveren aan vermindering van de krapte. Dat bleek althans uit cijfers van het UWV (opgevraagd door BNR) over de Oekraïners, die makkelijker aan het werk mogen dan andere vluchtelingen – en dat ook daadwerkelijk doen. Van de groep tussen 18 en 65 jaar heeft zelfs zo’n 60% werk. En dat 6 maanden na de eerste Oekraïense vluchtelingen in Nederland kwamen.
Van de Oekraïense vluchtelingen tussen 18 en 65 jaar heeft zelfs zo’n 60% werk.
Het contrast met Syriërs, Afghanen of Eritreeërs is groot. Maar dat heeft dus ook zo z’n oorzaken. Ten eerste mogen die het eerste half jaar dat ze in Nederland zijn überhaupt niet werken. In de tijd daarna – in afwachting van een verblijfsstatus in een azc – mogen de asielzoekers een paar weken per jaar aan het werk met een een speciale vergunning. Oekraïense vluchtelingen hebben geen vergunning nodig en mogen direct volledig aan het werk. Deze resultaten leidden ertoe dat velen ervoor pleiten dit ook makkelijker te maken voor andere vluchtelingen.
#2. Het vertrek van Deliveroo
Hét nieuws voor de arbeidsmarkt van augustus was ongetwijfeld het aangekondigde vertrek van Deliveroo uit Nederland, wat door ABN Amro meteen gezien werd als ‘markering van de grens aan de platformeconomie‘, en een kans voor de uitzendconstructie voor dit soort diensten. Het aangekondigde vertrek betekende overigens ook niet dat de maaltijdbezorgdienst van alle zorgen af is, want vakbond FNV kondigde nog snel een rechtszaak aan, wegens ‘schijnzelfstandigheid’ van de rijders. En vertrek uit Nederland kan de gevolgen daarvan niet voorkomen.
Waarschijnlijk spreekt de Hoge Raad zich trouwens in december sowieso uit over de status van de maaltijdbezorgers die voor het bedrijf actief zijn. Zijn ze zelfstandig ondernemers, zoals Deliveroo zelf stelt? Of toch werknemers? Het advies van de advocaat-generaal hierover (dat doorgaans door de Hoge Raad gevolgd wordt) is op 17 juni gepubliceerd en stelt in klare taal dat de maaltijdbezorgers werken op basis van een arbeidsrelatie omdat ze ‘ingebed’ zijn in de organisatie. Hetgeen de toekomst van de zzp-platformen wel eens heel moeilijk (lees: duur) kan gaan maken. Wordt vervolgd dus.
#3. Tekort leidt tot overspannenheid
Een tot nog toe onderbelicht gevolg van de personeelstekorten: ze leiden niet alleen tot meer werkdruk en daardoor een algemeen hoger ziekteverzuim (zelfs op recordhoogte), maar specifiek ook tot meer overspannenheid. Daarvoor waarschuwde in augustus 2022 in elk geval de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) op BNR.
‘Werkenden hebben vaak het idee dat de bedrijfsarts controleert of je écht ziek bent, maar hij wil juist voorkomen dat je ziek wordt.’
NVAB-voorzitter Boyd Thijssens roept werkenden dan ook op de bedrijfsarts al op te zoeken als zij de eerste psychische klachten ervaren. Nu komen zij vaak pas in beeld bij de bedrijfsarts op het moment dat ze al ziek zijn, constateert Thijssens. Een van de oorzaken daarvan is volgens hem te vinden in onwetendheid: voor veel mensen is onbekend dat de bedrijfsarts er ook voor je is als je nog niet ziek bent. ‘Werkenden hebben vaak het beeld dat de bedrijfsarts controleert of iemand écht ziek is, maar hij wil juist voorkomen dat je ziek wordt’, aldus Thijssens.
#4. Ook krapte op onvermoede plekken
We zeiden het al: ook vorige maand dook er weer alom nieuws over personeelstekorten op. Van bekende sectoren als de treinen tot de banken, en van de bussen tot de zwembaden. Maar er waren ook wat meer verrassende en nieuwe berichten over tekorten. Zo meldde het AD dat tv-programma’s maken steeds moeilijker wordt vanwege de enorme vraag naar camera- en geluidsmensen, eindredacteuren, editors en productieleiders. En stelde de Europese Bankautoriteit (EBA) bezorgd te zijn over de ‘fysieke capaciteit’ om toezicht te houden op de cryptomarkt.
Bij de media zijn zulke grote tekorten dat veel tv-programma’s in gevaar komen.
Ook veel uitvoeringsorganisaties als de Belastingdienst, het UWV en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) kampen met recordkrapte, meldde de NOS in augustus 2022. Zo komen dagprogramma’s van gedetineerden onder druk te staan en lopen de wachttijden voor de aanvraag van verblijfsvergunningen en bij de Belastingtelefoon op. De Douane, Rijkswaterstaat en de Arbeidsinspectie laten weten vooral moeite te hebben functies met een specifiek profiel te vullen, zoals juridische, digitale en financiële functies.
#5. PostNL gaat voor het vaste contract
Nog meer groot arbeidsmarkt-nieuws: na jaren van flexibilisering besloot PostNL juist vaste contracten te gaan aanbieden aan zijn postbezorgers. Nu werken er nog ruim 1.000 postbezorgers met een tijdelijk contract. Die krijgen allemaal meer vastigheid, zo werd in augustus bekend. Hetzelfde geldt voor nieuwe postbezorgers. Bij het postbedrijf zijn op dit moment ruim 1.500 vacatures, waarvan zo’n 1.070 voor postbezorgers.
Is het vaste contract weer helemaal terug van weggeweest?
Het vaste contract van PostNL lijkt in een trend te passen van werkgevers die zo de krapte te lijf willen. Zelfs in de horeca gebeurt het: zo bindt het splinternieuwe Loetje in Reeuwijk zijn medewerkers met een vaste baan, naast om de week één weekend vrij. Maar het CBS relativeert de ontwikkeling: in het tweede kwartaal daalde namelijk het aantal werknemers met een vaste arbeidsrelatie met 23.000, terwijl er juist 85.000 bijkwamen met een flexibele arbeidsrelatie. Het lijkt dus nog te vroeg om uit te roepen dat het vaste contract weer helemaal terug van weggeweest zou zijn.
#6. Lof én kritiek op STAP-budget
En dan was er in augustus 2022 natuurlijk ook nog veel nieuws over het STAP-budget. Iets wat aan de ene kant best een succes genoemd mag worden, met 115.000 mensen die er al van blijken te hebben geprofiteerd, met in de laatste periode bijna 37.000 mensen, die een aanvraag deden voor ruim 2.800 verschillende opleidingen, verdeeld over maar liefst 516 publieke en private opleiders. Dat aantal opleiders neemt bovendien elke ronde toe, wat volgens het UWV aantoont ‘dat steeds meer opleiders hun aanbod binnen de STAP-regeling terugzien.’
Maar gaat het werkelijk om goed nieuws, vragen aan de andere kant ook steeds meer mensen zich af. Want met de populariteit van het opleidingsbudget komen ook de keerzijden steeds meer aan de oppervlakte. Helpen de opleidingen de krapteberoepen werkelijk vooruit? Of is het vooral een manier waarop particuliere opleiders snel wat subsidie kunnen binnenslepen voor vage cursussen? ‘Goed bedoeld, slecht uitgewerkt’, zo vat CNV-voorzitter Piet Fortuin de regeling samen. D66-kamerlid Marijke van Beukering heeft inmiddels Kamervragen over de regeling aangekondigd.
#7. Thuiswerken blijft gewild
En dan nog even over corona en de gevolgen daarvan. Waar Amerikaans onderzoek in augustus 2022 liet zien dat long covid misschien wel voor een derde van het totale personeelstekort verantwoordelijk is, blijft in vacatures thuiswerken belangrijk. Althans: baanzoekers blijven 5 keer zo vaak als vóór corona zoeken naar banen waarin ze kunnen thuiswerken, meldt Indeed. Wat waarschijnlijk niet alleen met de angst voor corona te maken heeft, maar ook met de hoge brandstofprijzen, zegt Kelly Oude Veldhuis van Indeed.
Maar het slechte nieuws voor al die werkzoekenden: werkgevers gaan de laatste tijd weer steeds minder mee in die wens. Tenminste: waar begin dit jaar nog ruim 6% van de vacatures termen als ‘thuiswerk’ bevatte, is dat nu weer flink aan het dalen. Maar Oude Veldhuis verwacht wel dat dit tijdelijk is. ‘In de huidige krappe arbeidsmarkt moet je als werkgever immers alles uit de kast trekken om personeel te vinden. Het kan daarom een goed idee zijn om thuiswerken standaard aan te bieden, anders bestaat de kans dat een werknemer elders solliciteert waar dit wel een optie is.’
#8. Cartoon van de maand
Bron: van9tot5
Iets over het hoofd gezien?
In de rubriek ‘De maand in werving’ belichten we trends en ontwikkelingen voor iedereen in de wereld van recruitment. In augustus 2022 iets belangrijks over het hoofd gezien? Meld het ons!
Meer trends?
Wordt de situatie volgend jaar nóg krapper? Of gaan we een kentering zien? En welke kant gaat het dan op? Op 30 november vindt het Seminar arbeidsmarkttrends 2023 – 2027 plaats, al meer dan 10 jaar hét arbeidsmarktevent van het jaar, waarin de beste sprekers en specialisten een update en een doorkijkje geven naar de arbeidsmarkt van de komende jaren. Met dit jaar onder meer keynotes van Mathijs Bouman en Gusta Timmermans. Dus: schrijf je snel in!
Beluister de podcast
Liever luisteren? Luister dan de podcast die Martijn Hemminga en Peter Boerman elke maand over dit nieuwsoverzicht opnemen: