Je zou misschien denken dat buurlanden als Nederland en België veel van elkaar weg hebben. Maar uit The Global Talent Acquisition Monitor (GTAM), een grootschalig onderzoek naar de Europese arbeidsmarkt, uitgevoerd in 28 landen, bleek al eens dat geen twee buurlanden méér van elkaar verschillen dan België en Nederland. Zomaar iemand werven over de grens? Het is beide kanten op niet zo makkelijk als het lijkt. Wat is daarbij handig om te weten? We pakken 7 van de meest opvallende verschillen eruit:
#1. Bedienden vs ambtenaren
Waar je in Nederland nog een apart ambtenarenrecht hebt, dat mensen in overheidsdienst een andere status geeft dan mensen die in het bedrijfsleven werken, is in België er nog steeds een onderscheid tussen ‘bedienden’ en ‘arbeiders’, oftewel: mensen die vooral met het ‘hoofd’ werken, of met hun ‘handen’.
De verschillen zijn niet meer zo prominent als ze ooit waren.
De verschillen zijn niet meer zo prominent als ze ooit waren. De Nederlandse ambtenaren hebben sinds 1 januari 2020 bijvoorbeeld zoveel mogelijk dezelfde rechten als werknemers in het bedrijfsleven. En in België is in 2014 een zogeheten ‘eenheidsstatuut‘ van kracht geworden, dat ook zoveel mogelijk uniformiteit probeerde te bereiken.
Toch zijn de verschillen in beide landen zeker niet volledig verdwenen. In Nederland blijven de lonen voor hogere ambtenaren bijvoorbeeld nog steeds achter bij de hogere lonen in het bedrijfsleven, terwijl in België de gemiddelde bediende beduidend meer blijft verdienen dan de gemiddelde arbeider. Ook in bijvoorbeeld aanvullend pensioen, opzegtermijnen en ontslagregelingen, proeftijd, en tijdelijke werkloosheid blijven verschillen bestaan. Waar in Nederland bijvoorbeeld een bonus voor een ambtenaar uitzonderlijker is dan voor iemand in het bedrijfsleven, speelt dat verschil in België ook, maar dan tussen bedienden en arbeiders, zo blijkt.
#2. VDAB vs UWV
Waar in Nederland het voormalige ‘arbeidsbureau’ begin deze eeuw is opgegaan in het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), en later het UWV, kent Vlaanderen sinds 1989 de zogeheten VDAB, oftewel: de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Beide overheidsdiensten hebben vooral als taak vraag en aanbod op de arbeidsmarkt samen te brengen en dan met name: werkzoekenden te bemiddelen en te begeleiden naar werk. De Waalse tegenhanger is Forem.
De VDAB-site heeft een meer centrale rol op de arbeidsmarkt dan het Nederlandse Werk.nl.
Maar er zijn ook fikse verschillen tussen de instellingen in Nederland en België. Zo leveren de arbeidsbemiddelingsdiensten in België geen ontslagvergunningen af (een bevoegdheid van de Belgische federale overheidsdienst Sociale Zekerheid en de Minister van Arbeid) en worden werkloosheidsuitkeringen aangevraagd via de zogenaamde uitbetalingsinstellingen van de drie grote vakbonden (of bij de overheidsuitbetalingsinstelling HVW), en niet bij de arbeidsbemiddelingsdiensten, zoals in Nederland. Aan de andere kant heeft bijvoorbeeld de site van de VDAB nog wel een meer centrale rol op de arbeidsmarkt dan het Nederlandse Werk.nl.
#3. Jobat vs Intermediair
Over websites gesproken: kijken we naar hoe werkzoekenden zich oriënteren op de arbeidsmarkt, dan vallen er nog wel meer flinke verschillen op tussen Nederland en België. Intelligence Group deed in 2020 onderzoek naar de favoriete jobboards onder actief werkzoekenden. Zowel in Nederland als België blijkt Indeed dan aan kop te staan. Maar daarachter tekent zich een heel ander speelveld af, waarbij bijvoorbeeld de goede positie van Stepstone in België, en die van Nationale Vacaturebank in Nederland opvallen.
Opvallend is ook de positie van Jobat.be, een Vlaamse krant en website, gericht op werk, vacatures en carrière. Het is een onderdeel van het Vlaamse mediabedrijf Mediahuis. De jobsite is marktleider op de Belgische markt, en is in die zin min of meer vergelijkbaar met de positie die Intermediair hier een jaar of 20 geleden had. Waar de positie van Intermediair door de jaren heen echter steeds kleiner werd, is die van Jobat.be sterk gebleven, met name ook onder Belgische bureaus. Ook het voorheen populaire Vacature.com maakt er sinds 2019 onderdeel van uit.
#4. Weinig vs veel referral
In Nederland geven veel werkgevers aan (bijvoorbeeld in de Stand van Werven) minder gebruik te willen maken van bureaus en méér van referral om aan goede mensen te komen. Sterker nog: sinds 2018 is via-via-werving hier zelfs het op één na belangrijkste wervingsmiddel voor wervingsprofessionals geworden, met relatief veel aannames en óók nog eens de meeste zogeheten outperformers.
Alhoewel precieze en lastige cijfers moeilijk te vinden zijn, lijkt dit gebruik van referral in België nog minder doorgedrongen, zo meldde bijvoorbeeld eerder Pieter Neels, oprichter van start-up Nakama HR (twee jaar geleden een van de winnaars van de Start-Up Pitch van Recruitment Tech). ‘Niets zo moeilijk en tegelijkertijd zo cruciaal als het juiste profiel voor de juiste vacature vinden. Maar één van de meest onderschatte netwerken wordt vreemd genoeg altijd over het hoofd gezien, namelijk: de vrienden, de kennissen en de familie van de eigen medewerkers.’
#5. Moeilijk vs makkelijk HR-land
Je zou het soms niet zeggen, met alle regeltjes die ook in Nederland gelden voor alles rondom arbeid, en werving en selectie. Maar in een studie van TMF Group onder 77 landen blijken Nederland en België allebei op een uiterste te liggen van het spectrum van complexiteit van de regelgeving rondom mensen (tijdelijk) in dienst nemen. En dan dus: Nederland als een van de 10 makkelijkste landen, België juist als meest complexe.
Extra complex is dat soms verschillende regels gelden voor verschillende sectoren binnen eenzelfde regio.
Voor het onderzoek is onder meer gekeken naar hoeveel moeite het kost om buitenlandse werknemers aan te trekken, en of je mensen al mag onboarden voordat ze een officieel contract hebben. Ook wordt meegewogen hoeveel compliance-vereisten er worden gesteld, en hoe makkelijk je in een bepaald land mensen kunt ontslaan. De reden dat België zo slecht scoort heeft onder andere ermee te maken dat werknemers die in dezelfde sector of branche aan de slag zijn vaak te maken hebben met verschillende soorten beleid, afhankelijk van de regio waarin ze werken. Een extra laag complexiteit ligt erin dat soms verschillende regels gelden voor verschillende sectoren binnen eenzelfde regio.
#6. Flexi-jobs vs minder flex
Op de arbeidsmarkten van Nederland en België vindt wel op verschillende manieren innovatie plaats. Zo kent België sinds 2015 bijvoorbeeld het fenomeen van de ‘flexi-jobs’: (bij)banen voor mensen die al een baan hebben en willen bijklussen in horeca of (sinds 2018) ook de detailhandel. Hij of zij krijgt daarvoor een nettoloon, waarover geen belastingen of RSZ (sociale premies) betaald worden. Inmiddels werken al ruim 200.000 Belgen in zo’n flexi-job bij een café, restaurant, bakker, slager, kapper of winkel.
Inmiddels werken al ruim 200.000 Belgen in zo’n extra flexi-job.
In Nederland is juist een tendens gaande naar mínder flex. Veel politieke partijen hebben in hun verkiezingsprogramma het vaste contract tot norm verheven, en willen bijvoorbeeld payrolling, contracting en nulurencontracten aan banden leggen. De plannen van de Commissie-Borstlap sluiten hier ook bij aan, en willen de veelheid aan contracten terugbrengen naar drie: zelfstandigen, vaste werknemers en uitzendarbeid. Iets wat misschien wel 2 op de 3 zzp’ers weer ‘veroordeelt’ tot een baan in loondienst, zo is de verwachting.
#7. Traditioneel vs vooroplopend
Als Belgen een baan zoeken, gebeurt dat nog vaak vrij traditioneel, bleek uit Randstad-onderzoek van 1,5 jaar geleden. Niet alleen zijn in België de eerder genoemde publieke arbeidsmarktbemiddelaars van belang, maar ook uitzendbureaus en persoonlijke contacten/referenties, en pas daarna – op gepaste afstand – vacaturesites en sociale media. Vooral vrouwen vinden minder vaak werk via social media. In België hebben de gevestigde kanalen nog altijd het grootste aandeel bij wie werk heeft gevonden, meer dan waar ook ter wereld, aldus de onderzoekers. Zelfs printadvertenties scoren hier nog relatief goed.
In België hebben de gevestigde kanalen nog altijd het grootste aandeel bij wie werk vindt.
In Nederland is de situatie heel anders. Hier denken recruiters graag dat ze voorop lopen ten opzichte van de rest van de wereld. Niet alleen is Nederland bijvoorbeeld kampioen in flexibel werken, ook de adoptie van innovatieve recruitmenttechnologieën gaat hier relatief snel. En voor wat het waard is: waar Nederlanders behoorlijk lang moesten wachten tot ze éindelijk ook voorkwamen in de plannen van Google for Jobs, duurde dit in België zelfs nog een maandje langer.
Meer weten?
De Nederlandse Academie voor Arbeidsmarktcommunicatie doet momenteel samen met Jobat.be onderzoek naar de ‘Stand van Werven’ op de Nederlandse en Belgische arbeidsmarkt. Wat zijn de trends? Welke wervingsmiddelen gebruiken ze? En welke tools? Doe ook mee! Voor Nederlanders:
Deelnemen aan het onderzoek – NLVoor Vlamingen:
Deelnemen aan het onderzoek – BEDeelnemers ontvangen niet alleen als eerste inzage in de resultaten van het onderzoek. Ze maken ook kans op mooie prijzen uitgereikt. Met jouw deelname aan het onderzoek maak je kans op:
- 3x opleidingsvoucher voor een (online) opleiding aan de Academie van Arbeidsmarktcommunicatie t.w.v. € 300,- (geldig t/m 31 december 2021)
- 3x vrijkaart voor de online editie van Werf& Live op 27 mei 2021 t.w.v. € 95,-