In nagenoeg alle bedrijfstakken loopt de krapte op. Begin juli gaf een kwart van de bedrijven (met meer dan 5 werknemers) aan dat personeelstekorten hun werkzaamheden belemmeren, bijna 10 keer zoveel als 3,5 jaar daarvoor. Onder uitzendbureaus, reisbemiddeling, schoonmaakbedrijven, aannemers, vervoerders, en ict-bedrijven geeft zelfs 30 tot 40 procent aan dat een tekort aan personeel hun productie in de weg zit. Maar waar doet het personeelstekort allemaal al echt pijn? Een inkijkje in 6 sectoren, en een paar van de gevolgen die zij meemaken.
#1. De energiebranche: gevaar voor klimaatakkoord
Het klimaatakkoord mag dan politiek de gemoederen behoorlijk verhitten, het grootste gevaar voor de energietransitie schuilt in het gebrek aan technische mensen om hem ten uitvoer te brengen. Volgens Olof van der Gaag, directeur van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), strandt de energietransitie hier zelfs op, als de overheid niets aan het tekort weet te doen.
‘De energietransitie strandt, als de overheid niets aan het personeelstekort weet te doen’
Met name aan ‘blauwe boorden’, dat wil zeggen: mensen die de kabels in de grond kunnen stoppen en de warmtepomp komen installeren, is een gigantische behoefte, schreef recent bijvoorbeeld ook Follow The Money. Bedrijven als Alliander en Stedin maken nu al gebruik van buitenlandse technici; Stedin werkt inmiddels zelfs ook met statushouders: asielzoekers met een verblijfsvergunning die worden omgeschoold. Beide bedrijven verwachten dat het personeelstekort blijft aanhouden, want er komt in de toekomst alleen maar meer werk aan.
#2. De busbedrijven: gevaar voor boetes
Wat doe je als je een busbedrijf bent en écht niemand meer kunt vinden om een bus te rijden? Dan schakel je over op een aangepaste dienstregeling. Lijkt misschien logisch, maar daarmee laat je wel mensen bij de halte staan. En zo was het niet afgesproken.
steeds vaker duiken berichten op van busbedrijven die danig in de knel komen door hun personeelstekort
De laatste tijd duiken steeds meer berichten op van busbedrijven die danig in de knel komen door hun personeelstekort. In Zeeland leidde het al tot uitval van bussen, net als in bijvoorbeeld Breda en Utrecht. In Noord-Holland kwam daar een boete van zo’n 50.000 euro voor vervoerder Connexxion bovenop, omdat het bedrijf inmiddels zo vaak uitviel dat de afgesproken concessie werd overtreden.
#3. De metaalbedrijven: continuïteit in gevaar
Een sector waar het personeelstekort al langer speelt is ‘de metaal’. Hier zegt 63 procent in recent onderzoek dat het tekort zelfs de continuïteit van de onderneming bedreigt. Er komen te weinig opgeleide mensen van school af, de aansluiting met het onderwijs laat te wensen over, respons op vacatures is onder de maat, en 6 op de 10 ondernemingen zeggen dat de sector niet zonder arbeidsmigranten kan.
6 op de 10 metaalbedrijven zeggen dat de sector niet zonder arbeidsmigranten kan
Het groeiende aantal moeilijk te vervullen vacatures (zo’n 25.000 per jaar) leidt in de branche niet alleen tot toenemende werkdruk bij het huidige personeel, maar ook tot gemiste deadlines, werk dat blijft liggen en langere levertijden.
#4. De horeca: restaurants sluiten deuren voorgoed
Geen wereldleed misschien, maar toch verre van leuk: horecagelegenheden die geen andere uitweg meer zien dan de boel te sluiten. Recente slachtoffers waren onder meer te vinden in Zeeland (De Goese Kade, eerder ook De Vierbannen in Ouwerkerk), en in Amsterdam (café Finch). Ook Ron Blaauw moest in mei al twee van zijn bedrijven sluiten en verkopen; The Fat Dog en het Bib Gourmand-restaurant Gastrobar Paris. Volgens Koninklijke Horeca Nederland telt de branche momenteel zo’n 30.000 vacatures, en is er weinig zicht op hoe die vacatures allemaal vervuld te krijgen.
#5. De zorg: geen hulp voor veel jonge gezinnen
Overal staat de zorg onder druk door het personeelstekort, maar op weinig plekken is het al zo merkbaar als in de kraamzorg. Gezinnen moeten soms zelfs de kraamhulp delen, áls ze al hulp krijgen. Naar verwachting komen er elk jaar zo’n 170.000 baby’s bij. Daarvoor zijn 11.000 kraamhulpen nodig, zegt de Nederlandse Beroepsvereniging voor Kraamverzorgenden (NBvK). Maar op dit moment telt Nederland er slechts zo’n 9.000.
‘Voor 170.000 baby’s per jaar zijn zo’n 11.000 kraamhulpen nodig. Maar er zijn er nog geen 9.000’
En de vooruitzichten zijn niet bepaald gunstig. Uit een enquête van de Nederlandse Beroepsvereniging voor Kraamverzorgenden eerder deze zomer blijkt dat 1 op de 5 van hen binnen 5 jaar het vak wil verlaten. De afgelopen anderhalf jaar verlieten al 2.600 kraamverzorgenden hun werkgever, onder wie ook pensioengerechtigden en overstappers naar een andere werkgever in de sector, aldus brancheorganisatie Bo Geboortezorg. Er stroomden wel nieuwe kraamverzorgenden in, maar niet genoeg om het al bestaande tekort in te lopen. Het zal voor aanstaande ouders misschien niet de állergrootste zorg zijn, maar het is natuurlijk ook niet iets om naar uit te kijken, zo vlak na de bevalling.
#6. Het onderwijs: 4-daagse schoolweek dreigt
Met name in het primaire onderwijs is het personeelstekort schrijnend. Zo schrijnend zelfs, dat in Zaanstad de twee grootste overkoepelende onderwijsorganisaties hebben aangekondigd een vierdaagse schoolweek in te willen voeren. Een ‘drastisch besluit’, maar de verantwoordelijk directeuren zeggen nu eenmaal niet anders te kunnen. Ze noemen de vierdaagse schoolweek zelfs ‘het meest positieve scenario’. Als er nog meer concessies gedaan worden, gaat de kwaliteit van het onderwijs er nog veel meer onder lijden, waarschuwen ze.
Op zoek naar concrete oplossingen?
Kom dan op 15 november naar het interactieve seminar Arbeidsmarkttrends, waar je wordt geprikkeld om een sterk en onderscheidend arbeidsmarktplan te maken voor 2019 en verder. Bij inschrijving vóór 14 oktober met twee personen van dezelfde organisatie ontvangt de tweede persoon 50% korting.