De Amsterdamse Beurs is dicht, dus beleggers zijn vandaag (in elk geval een groot deel van de dag) vrij. De 150.000 schoonmakers die vallen onder de schoonmaak-cao ook (als ze dat tenminste willen). Dus denk vooral niet dat de Dag van de Arbeid Nederland helemaal ongemerkt voorbij gaat. Maar zo roerig als in Frankrijk wordt het hier ook niet snel, op deze dag, waar traditioneel over de hele wereld wordt stilgestaan bij de rechten van werknemers. Over wat voor soort onderwerpen gaat het dan zoal? We pikken er 4 uit, die vandaag net wat meer dan anders in de belangstelling staan.
#1. Aandacht voor… psychologische veiligheid
‘Hoe weet jij zeker dat er geen misstanden zijn in jouw organisatie? Zoals bij NOS Sport of The Voice? 30% van de LGBTQIA+ medewerkers durft niet open te zijn over hun gender- of seksuele identiteit. Zo’n 1,3 miljoen mensen kregen de diagnose overspannenheid. En vrouwen verdienen gemiddeld nog steeds 10% minder dan mannen.’ Lekkere binnenkomer van Great Place To Work, in hun open brief, die organisaties oproept meer werk te maken van psychologische veiligheid.
‘Te vaak worden HR-afdelingen nog als eigenaar van dit soort zaken gezien.’
Het internationaal advies- en onderzoeksbureau op het gebied van organisatiecultuur ziet namelijk dat er wel aandacht binnen organisaties is voor mismanagement, burn-outs en grensoverschrijdend gedrag, maar dat de echte actie hierop nog ontbreekt. En dat komt volgens René Brouwers, CEO van Great Place To Work Nederland, doordat de verantwoordelijkheid voor een veilige werkomgeving niet op de juiste plek belegd is: ‘Te vaak worden HR-afdelingen nog als eigenaar van dit soort zaken gezien, terwijl handelen vanuit vertrouwen een business strategie moet zijn, en dus absoluut vanuit de directie aangepakt moet worden.’
Op vrijdag 2 juni organiseert het onderzoeksbureau in Utrecht het event ‘Walk Your Talk’, met als uiteindelijk doel een positievere werkcultuur voor iedereen te realiseren. ‘Op dit moment is het een feit dat niet iedereen in een omgeving werkt waar vertrouwen centraal staat’, aldus Brouwers. ‘Dat blijkt ook uit misstanden bij bijvoorbeeld NOS Sport en The Voice of Holland. En daar moet verandering in komen. Een cultuur waarin psychologische veiligheid centraal staat is de sleutel tot succes voor elke organisatie die streeft naar productiviteit en betrokken medewerkers. Elke dag weer.’
#2. Aandacht voor… ongelijkheid
Ongelijkheid, scheefgroei, de groeiende werkdruk en de hoge prijzen. Dat zijn de thema’s waar de FNV, traditioneel de grootste aanjager van de Dag van de Arbeid, zich vandaag op richt. Dat gebeurt onder meer via een heuse actiemars vanaf de zuidas, en een manifestatie vol workshops, theater, muziek en sprekers. Onder hen onder meer Tijmen de Vos en Vera Vrijmoeth die nader onderzoek deden naar de krapte op de arbeidsmarkt, en dat vooral relateren aan de lage salarissen, flexibele contracten en slechte secundaire arbeidsvoorwaarden in sectoren als de handel en horeca. ‘Betaal beter en de mensen zullen wel komen’, zo is hun boodschap.
‘Betaal beter en de mensen zullen wel komen’, zo is de boodschap.
De tekorten op de arbeidsmarkt hebben volgens hen niet te maken met een te lage arbeidsdeelname. ‘Nederland zit in de middenmoot van Europa, en we zijn per inwoner de laatste decennia steeds meer gaan werken. Het aantal uren dat we per persoon werken, is zelfs groter dan ooit.’ Het krapteprobleem zit hem meer in de arbeidsvoorwaarden, stellen zij dan ook. ‘De slechte arbeidsvoorwaarden in de handel en horeca zijn relatief ook steeds slechter geworden ten opzichte van de rest van de arbeidsmarkt.’ De oplossing is volgens hen dan ook simpel: omhoog die lonen! Wat namelijk ook het aantal vacatures weer zal remmen.
Tijdens de manifestatie in Amsterdam treedt trouwens ook Levi Noë op, creatief ondernemer, stadsdichter van Hoorn, spoken word-artiest, workshop docent en Ambassadeur voor de Zorg. Hij maakte speciaal voor de dag een rap waarin hij bijvoorbeeld ook aandacht vraagt voor de vele vacatures in de zorg. Gezien vanuit het oogpunt van de zorgmedewerker, die hij ook is. Hij ging daarbij niet over één nacht ijs, vertelde hij tegen het Noordhollands Dagblad. ‘We leven in een bijzondere tijd, hebben te maken met stakingen, zoals nu weer bij Albert Heijn. Dus het onderwerp is superactueel.’
#3. Aandacht voor… de 4-daagse werkweek
Kijken we over de grens, dan valt op deze International Workers’ Day bijvoorbeeld de aandacht voor de 4-daagse werkweek op. Zo is in Ierland vandaag begonnen met de werving van bedrijven die willen meedoen aan een pilot, zoals die recent in buurland Groot-Brittannië zeer succesvol is afgerond. Die pilot (van 6 maanden) werkt volgens het zogenoemde 100-80-100-model, waarbij medewerkers 100% van hun salaris krijgen voor 80% van een ‘normale werkweek’, onder de voorwaarde dat ze 100% output blijven leveren. Ook veel andere landen (zoals Australië, Portugal, Brazilië, België en Canada) zijn inmiddels vol ermee aan het experimenteren.
Volgens de Ierse campagneleider Kevin Donoghue is 1 mei een mooie dag om ermee te beginnen. ‘Deze dag begon meer dan 150 jaar geleden vanwege de strijd om een 8-urige werkdag. Daarom is het passend om juist nu te starten met deze belangrijke stap naar een kortere werkweek. De technologische vooruitgang van de afgelopen decennia maakt het mogelijk dezelfde output in minder tijd te produceren, en daarom moeten we ons ervan verzekeren dat de voordelen van de vierde technologische revolutie ook met de medewerkers worden gedeeld.’
‘We moeten ons ervan verzekeren dat ook medewerkers delen in de voordelen van de vierde technologische revolutie.’
Ook het World Economic Forum besteedde recent uitgebreid aandacht aan het wereldwijde fenomeen, met onder meer de opmerking dat bij bedrijven die meededen aan de proeven de omzet ongeveer gelijk bleef, terwijl het verzuim met 65% afnam en 71% van de medewerkers lagere niveaus van burnout meldde. Niet gek dus dat een meerderheid van de deelnemers aangaf met de vierdaagse werkweek te willen doorgaan, ook omdat het bedrijven aantoonbaar aantrekkelijker maakt op de arbeidsmarkt.
#4. Aandacht voor… robotisering
Is het toeval dat net vandaag het grote The Future of Jobs-rapport van 2023 verschijnt? Waarschijnlijk niet. In dit rapport voorspelt het World Economic Forum dat tot 2027 wereldwijd van de 673 onderzochte banen er zo’n 83 miljoen zullen verdwijnen, terwijl er ‘slechts’ 69 miljoen worden gecreëerd. Een netto verlies van zo’n 2% van alle banen dus, zo is de verwachting, waarbij de toename met name te danken zou zijn aan de duurzame transitie en de ‘lokalisering’ van productieketens.
Volgens het rapport gaat het langzaam, maar zorgt ook de adoptie van technologie en toenemende digitalisering en robotisering voor heel wat verandering op de arbeidsmarkt, maar zal hiervan het effect vooral positief zijn. Vooral aan (big) dataspecialisten, analisten, A.I. en machine learning specialisten en cybersecurity professionals is de komende jaren een groeiende behoefte, aldus de onderzoekers.
‘Het is cruciaal dat we nieuwe manieren vinden om het recruitmentproces te versimpelen.’
Het rapport haalt ook Hisayuki “Deko” Idekoba aan, de CEO van het Japanse Recruit Holdings, waar onder meer ook vacaturesite Indeed onder valt. ‘We verwachten dat de krapte op de arbeidsmarkt nog jaren aanhoudt, over allerlei sectoren en in het bijzonder vanwege de vergrijzing’, zegt hij daarbij. ‘Daarom is het cruciaal dat we nieuwe manieren identificeren om het recruitmentproces te versimpelen, om zo een bloeiende economie en samenleving te ondersteunen, waar iedereen welvarend kan leven.’
Lees ook
Beeld boven: FNV