Bij zzp’ers is de paniek rondom de handhaving van de wet DBA inmiddels behoorlijk groot. Niet zo gek ook, want uit recent onderzoek van uitzendbureau Nedflex blijkt dat bijna driekwart van hen (72%) het risico loopt als schijnzelfstandige te worden aangemerkt, en dat bij 12% zelfs met vrij grote zekerheid is te stellen dat eigenlijk om een dienstverband gaat. ‘De resultaten wijzen op aanzienlijke risico’s voor opdrachtgevers, gezien de aangekondigde handhaving van de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid vanaf 1 januari 2025′, aldus Nedflex-CEO Nick Bos.
Bij zzp’ers is de paniek rondom de handhaving van de wet DBA groot.
Uit het onderzoek blijkt dat bijvoorbeeld veel zzp’ers (52%) niet zelf hun tarief vaststellen, of hetzelfde werk verrichten als de vaste werknemers van de opdrachtgever (60%). Ook is de looptijd van de inhuur vaak langer dan een jaar (48%), en is 54% van de zzp’ers regelmatig aanwezig bij bedrijfsactiviteiten, zoals borrels en personeelsfeesten. Allemaal aanwijzingen dat de Belastingdienst vanaf januari volgend jaar wel eens zou kunnen gaan handhaven op schijnzelfstandigheid, wat behoorlijke risico’s met zich meebrengt. Maar ondertussen kennen veel van de recent door ons ondervraagde recruitment leaders momenteel juist heel weinig paniek of stress rondom de aangekondigde handhaving van de Wet DBA. Hooguit is er nog wat onduidelijkheid en niet al te veel grip op wat zzp’ers besluiten te gaan doen. Welke wijze lessen geven zij mee?
Les 1: Maak beleid
Het doel van de wet DBA is niet om zzp’ers te pesten, maar om werkgevers te ‘dwingen’ meer beleid te maken en strategisch om te gaan met vast en flex. Zeg maar: Total Talent Acquisition. Als recruitment leader is het dan ook essentieel om visie en beleid te hebben rondom (de samenstelling van) de sourcingsmix. Denk daarin aan de verhoudingen loondienst, zzp, en in dat kielzog: uitzenden, detacheren en Statement of Work (SOW). Bij een goede uitvoering en handhaving van de Wet DBA kunnen in potentie de verschillen in onder meer beloning tussen vast en flex worden verkleind.
Les 2: Documenteer je beslissingen
Organisaties die nu, maar zeker per 1 januari 2025, kunnen laten zien dat zij bewust beleid voeren rondom de inhuur van zzp’ers en de afwegingen die zij daarin maken zit zeker in 2025 veilig. Zeker zolang je goed documenteert waarom je welke beslissingen en afwegingen maakt bij de inhuur van zzp’ers. Zelfstandigen die nog in een opdracht zitten die doorloopt in 2025 zijn misschien minder compliant, maar vallen nog buiten te scope. Belangrijk om deze in 2025 wel compliant te krijgen.
Les 3: Doe de checklist
De checklist voor veel beslissingen van ‘schijnzelfstandigheid’ en/of inbedding mede ingegeven door het Deliveroo-arrest kunnen deels worden geïntegreerd in het beleid en de afwegingen die een werkgever/opdrachtgever maakt, zoals (1) is er een gezagsverhouding? (2) aard en duur van de werkzaamheden, (3) de manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald, (4) de inbedding van het werk in de organisatie van de opdrachtgever, (5) de verplichting tot persoonlijke uitvoering van het werk, (6) de totstandkoming van de contractuele afspraken en (7) de manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald (8) kun je met eigen middelen werken (of huren van de opdrachtgever)? Er gaan verschillende checklijsten rond die je als meetlat kunt gebruiken. Documentatie is wel essentieel.
Les 4: Maak een impactanalyse
Maak een impactanalyse over de (financiële) consequenties van onder meer de volgende scenario’s:
-
- (Bijna) geen zzp’ers meer in de core dienstverlening per 1/1/2025
- Stoppen met dienstverlening omdat er geen aanbod is van dienstverleners (zzp’ers gaan niet naar loondienst, stoppen, gaan niet naar detachering)
- Afhankelijkheid van detachering en de financiële consequenties daarvan onder meer op verloop, productiviteit en ziekteverzuim
- Werken met SOW’s
- Handhaving wordt opgeschort
- De wervingshaalbaarheid en kosten van de vervanging
- ….
Les 5: Kijk naar SOW’s
Veel opdrachten van zzp’ers, zijn – met behulp van bijvoorbeeld ChatGPT – te herschrijven tot Statement of Work. Dat helpt goed om binnen de kaders van de wet te blijven, maar het mag niet alleen een ‘papieren exercitie’ zijn. In de praktijk moet je ook echt kunnen aantonen dat het een project was en dat dit anders is dan de opdracht. Handhaving en controle daarop zal echter lastig zijn. Ook in bepaalde beroepsgroepen, zoals de zorg, zal het nagenoeg onmogelijk zijn om opdrachten te vertalen in SOW’s.
In bepaalde beroepsgroepen zal het lastig zijn opdrachten te vertalen in SOW’s.
Hieronder een voorbeeld van Jellow van een projectomschrijving voor accountantskantoren:
Les 6: Pas op met brokers
Detacheerders en brokers zoals Circle8, Flextender, HeadFirst Group en Magnit zullen vermoedelijk grote commerciële winnaars worden van de aangekondigde handhaving van de wet DBA. In hun proposities ‘vrijwaren’ zij opdrachtgevers van boetes en problemen met de Belastingdienst, al moet je natuurlijk wel voldoen aan de afspraken en wetgeving. Wees gewaarschuwd…. Deze partijen kunnen je nooit (helemaal) vrijwaren, zeker niet als je opdrachtnemers bijvoorbeeld zou uitnodigen voor de kerstborrel (echt, maar ook bizar voorbeeld). Het is een mooie commerciële belofte, maar de eindverantwoordelijkheid blijft bij de opdrachtgevers/werkgever liggen. Brokers zijn geen ‘safe havens’.
Les 7: Ga in gesprek met de fiscus
Ga in gesprek met de Belastingdienst over de handhaving en het ingezette beleid. Zeker als je per 1 januari wel je dienstverlening wilt blijven garanderen en daarin nog (deels) afhankelijk bent van zzp’ers. Je visie, beleid en manier van afbouwen kunnen daarin meegenomen worden. De Belastingdienst denkt in dit dossier graag mee. En bedenk: je kunt beter afspraken op voorhand dan achteraf. Wel is er de zorg dat ambtenaren los van elkaar ook andere afwegingen en beoordelingen zullen maken.
Les 8: Kijk naar je rollen en functies
De aangekondigde handhaving van de Wet BDA is een uitstekende start om ook naar je vraag, behoefte en capaciteit op een andere manier te bekijken en ook in te richten. Denk bijvoorbeeld aan welke skills er nodig zijn om bepaalde dienstverlening te realiseren. Met behulp van jobcarving of jobcrafting kun je rollen afpellen in skills die ook weer apart kunnen worden ingekocht.
Les 9: Leg talentpools aan
Hou de relaties met zzp’ers goed en leg talentpools aan met zzp’ers en overige flexwerkers/SOW-werkers. In je scenario’s voor 2025 moet je namelijk ook heel goed meenemen dat de handhaving ook nog opgeschort kan worden. De potentiële problemen waar onder meer de zorg, de bouw en het onderwijs (en daarmee de gehele samenleving) per 1 januari mee te maken krijgen zijn aanzienlijk en opschorting van de handhaving is daarom ook niet uit te sluiten. Het gesprek voeren over de situatie ná 1 januari is sowieso sterk aan te bevelen, aangezien je zo ook nieuwe oplossingen kunt bedenken en aandragen.
Les 10: Begin met interne campagnes
Begin met ‘interne’ campagnes om de juiste zzp’ers (al dan niet met tekengeld) te verleiden in dienst te komen. Uiteraard kun je dit ook op de externe markt doen, waar op dit moment in bepaalde niches al stevige war for zzp-talents plaatsvinden. De bijna-ex-zzp’er is immers een interessante doelgroep. Werkgevers kunnen ze zelf aantrekken of straks via een (duurdere) detacheringsconstructie binnenhalen.
Les 11: Zorg voor je data
En ten slotte: zorg dat je je data goed op orde hebt, zeker als het gaat om tarieven van flex, detachering en zzp’ers. Daarvoor zijn goede tools in de markt, zoals Giant vast/flex.
Conclusie
Kortom, de handhaving van de wet DBA kan wel eens een blessing in disguise zijn voor professionalisering van het recruitment-, inkoop- en HR-beleid op gebied van talent. Een kans voor open doel voor recruitment leaders die ze beter maar met twee handen kunnen aangrijpen. Belangrijk is dat ze hun visie en beleid delen met de directie te delen om zo regie te hebben en te voeren op het dossier handhaving-wet-DBA.
Meer weten?
Welke ontwikkelingen op de arbeidsmarkt zijn een kans of juist een bedreiging voor jouw organisatie? Wat zijn de laatste nieuwtjes en waarmee behaal je meteen een aantal quick wins? Je leert het allemaal op het jaarlijkse hoogtepunt: het Seminar ArbeidsmarktTrends, dat dit jaar op 3 december plaatsvindt.
Sluit jij ook aan?
Sluit jij ook aan bij het Nederlandse Recruitment Leaders Network? Lees hier alle informatie:
Recruitment Leaders Network
Lees ook
- Waarom gaan zzp’ers eigenlijk niet in staking om de wet DBA?
- ‘Miljoenen sollicitaties van zzp’ers overspoelen komend half jaar de arbeidsmarkt’