De economische groei is mooi. Maar de cijfers zouden nog een stuk mooier zijn als die vermaledijde vacatures eens wat sneller werden ingevuld, aldus een nieuw ABN Amro-rapport.

Gisteren was het al PwC dat de noodklok luidde over de toestand op de arbeidsmarkt, met de waarschuwing voor ‘een langdurige arbeidsmarktkrapte’, de bankiers van ABN Amro komen daar vandaag nog eens dunnetjes overheen.

Vooral ondernemers in de IT en zakelijke dienstverlening zouden harder kunnen groeien, als het hardnekkige personeelstekort het eens wat minder parten speelde, aldus de sectorprognoses 2018/2019 van de bank. En, zo verwachten de auteurs ervan: ‘De komende 2 jaar blijft de vraag naar personeel hoog, wat de economische groei blijft afremmen.’

Robots? Welke robots?

Waar nog niet zo lang geleden werd geroepen dat robots ‘onze’ banen gaan inpikken, is daarvan voorlopig geen greintje bewijs te zien, aldus ABN Amro. Want het aantal banen neemt nog steeds toe. ‘Werkgevers zullen bij de keuze tussen een robot of een personeelslid van vlees en bloed afwegen wie of welke het meest efficiënt en effectief is. Zolang de salarissen in de dienstverlenende sectoren relatief laag blijven, loont het minder te investeren in slimme software die de mens vervangt. Tot die tijd blijft de vraag naar personeel hoog’, stellen de bankiers.

Personeelstekort per sector

ABN Amro heeft per sector gekeken naar de personeelstekorten. Daar kwam het volgende overzicht uit van ondernemers die zeggen in hun activiteiten te worden belemmerd door een tekort aan arbeidskrachten:

Food: 6%

De foodsector had het afgelopen jaar te lijden onder bijvoorbeeld het fipronil-schandaal. Maar dit jaar wordt weer groei verwacht. Van alle onderzochte sectoren zeggen hier echter het minste aantal ondernemers last te ondervinden van personeelstekorten (6%). ‘De foodsector heeft een belangrijke slag geslagen als het gaat om automatisering en robotisering en is in een aantal opzichten een koploper’, aldus het rapport.

Agrarisch: 8%

Vorig jaar vielen de oogsten wat tegen, maar dit jaar verwacht ABN Amro weer groei. Het boerenbedrijf wordt wel steeds meer high tech, wat het lastig maakt geschikt personeel te vinden. Uit een verkenning van Aequor blijkt dat gediplomeerde starters op verschillende niveaus en in verschillende branches vinden een uitdaging is. Volgens het CBS is het gevoelde personeelstekort in de sector in 2017 gestegen naar 8%.

Ook winkeliers vinden het moeilijker dan voorheen om aan geschikt personeel te komen

Retail: 9%

Winkeliers hadden het jarenlang lastig, maar inmiddels schijnt de zon weer behoorlijk in de retail. Maar ook winkeliers vinden het moeilijker dan voorheen om aan geschikt personeel te komen. Het gewogen percentage dat dit als belemmering ziet, verdriedubbelde (!) volgens het CBS tussen eind 2016 en eind 2017, van 3% naar 9%.

Industrie: 16%

De meeste lichten in de industrie staan op groen, schetst ABN Amro. Er is alleen één hamvraag: wie gaat het allemaal maken? ‘Er is simpelweg te weinig vakkundig en ervaren personeel beschikbaar. De druk op de arbeidsmarkt is dus hoog en dat zorgt ervoor dat het aantal uitzenduren gestaag toeneemt. Gezien de ordergroei en de positieve verwachtingen van ondernemers blijft de druk op de arbeidsmarkt ook in 2018 hoog.’

Horeca: 18%

Volgens onderzoek van ABF Research zijn er momenteel 6.000 vacatures voor koks, waarvan 80 procent moeilijk vervulbaar is. Nu zijn niet alle vacatures in de branche zo moeilijk in te vullen, maar het geeft wel aan hoe lastig ook de hotels en restaurants het hebben Niet alleen om mensen te vínden trouwens, maar vooral ook om mensen te houden. En dat terwijl de sector flink groeit, dankzij onder meer vergrijzing, groeiend toerisme en economisch hoogtij.

Bouw: 20%

De bouw is een van de sectoren die het meeste last heeft van een personeelstekort. De arbeidsmarkt is zelfs ‘de belangrijkste reden’ dat de bouwsector in 2018 en 2019 minder hard groeit dan zou kunnen, aldus ABN Amro. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de vacaturegraad; het aantal vacatures per 1.000 banen. In het derde kwartaal van 2016 stond de vacaturegraad nog maar op 24, een jaar later was dit opgelopen tot 42.

Sinds 2008 is de vacaturegraad in de bouw niet meer zo hoog geweest

Sinds 2008 is de vacaturegraad niet meer zo hoog geweest. Een aantal oorzaken: lage instroom van studenten in bouwopleidingen; sterke vergrijzing en een grote inhaalvraag naar nieuwe woningen. Gevolg: het tempo van de bouwproductie vertraagt, verwacht de analyse.

Transport: 21%

Inmiddels geeft meer dan 1 op de 5 transportbedrijven bij het CBS aan dat een personeelstekort hen belemmert in hun groei. Vooral in het wegtransport zijn de problemen groot. In deze branche gaf meer dan 27% van de bedrijven aan dat zij zitten te springen om personeel. In de binnenvaart, opslag en logistieke dienstverlening schommelt het percentage tussen de 13 en 16%. Alleen in de zee- en kustvaart is er geen probleem; daar geeft maar 0,9% van de bedrijven aan te weinig personeel te hebben.

ICT: 22%

Geen heel gedurfde voorspelling van ABN Amro: ‘Wij verwachten dat het personeelsprobleem in de ICT-sector de komende jaren groter wordt’. Joh…

Zakelijke diensten: 25%

Toch is de ICT niet de branche waar de meeste bedrijven het personeelstekort als rem op verdere groei zien. Die eer valt te beurt aan de zakelijke dienstverlening (natuurlijk ook een sector waarin veel ict te vinden is…). ‘De toenemende vraag naar goed opgeleid personeel wordt met name hier gevoeld. Het tekort aan personeel is het enige obstakel dat veel bedrijven hier noemen.’

‘Het percentage uitzendbureaus dat zich door krapte belemmerd voelt, is snel gestegen van 29% tot 54%‘

In het bijzonder de uitzendbranche heeft hier last van krapte, merken de analisten. ‘Het percentage bedrijven dat zich door personeelstekort belemmerd voelt, is onder uitzenders in enkele kwartalen gestegen van 29 tot 54%. Uitzendbureaus hebben natuurlijk baat bij een groeiende economie en een groeiende vraag naar personeel. Op dit moment echter is de balans tussen vraag en aanbod te ver doorgeschoten en blijkt het steeds moeilijker de juiste personen te vinden bij vacatures. De opwaartse druk op tarieven en marges die een dergelijk tekort met zich meebrengt, is te gering om dit te compenseren.’

Lees ook:

• Zelfs het uitzendbureau weet niet meer hoe aan mensen te komen
• Dit jaar 16% (!) meer vacatures – en nog meer verontrustende cijfers over de arbeidsmarkt