Nieuwe assessmentvormen zullen niet méér mensen buiten de boot laten vallen. Integendeel, stelt Bas van de Haterd: het kan juist kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt de kansen bieden die ze eerder nooit kregen.
Ik schrijf op dit blog regelmatig over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van assessmenttesten. Zoals over game-based testen, linguïstische testen of testen op basis van micro-expressies of oogbewegingen. Wat mij betreft allemaal machtig mooie ontwikkelingen.
Vallen dan mensen buiten de boot?
Eens in de zoveel tijd krijg ik dan de vraag of er geen mensen buiten de boot gaan vallen, als karakters en talenten zo meetbaar en inzichtelijk zijn. Ik vind dat altijd een bijzondere vraag, omdat hij impliceert dat er nu geen mensen buiten de boot zouden vallen. En dat is natuurlijk wel het geval. Zo weten we dat de twee belangrijkste criteria bij selectie etnische afkomst en leeftijd zijn. Goede testen halen zulke vooroordelen er juist uit, zo blijkt uit de data.
Talent? Of: perceptie van talent?
Een tijdje geleden mocht ik bij een sociale werkvoorziening een lezing houden over onder andere dit onderwerp. Ook daar kwam deze vraag meteen naar boven. Sterker: het was geen vraag, maar een opmerking. ‘Als de talenten van onze doelgroep zichtbaar zijn, wil echt niemand meer met ze werken’, zei iemand daar. Geschokt door deze opmerking stelde ik de tegenvraag: ‘Wat denk je dat lager is: het talent van deze mensen, of de perceptie van hun talenten bij werkgevers?’ Daar reageerde de zaal wel vrij unaniem over: de perceptie was veel lager dan het daadwerkelijk talent.
Er zijn geen mensen zonder talent
Nieuwe testtechnologieën, met name de game-based assessments, bieden juist de groep kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt enorme kansen. Ik geloof namelijk niet dat er mensen zijn zonder talent. Er zijn volgens mij wel mensen wiens talenten niet herkend en erkend worden, en wiens talenten niet ontwikkeld zijn.
‘als je mensen structureel vertelt dat ze te dom zijn, gaan ze zich ook zo gedragen’
Elke keer als ik bij een sociale werkvoorziening ben, hoor ik dezelfde verhalen. De overgrote meerderheid van hun cliënten heeft nooit enige motivatie vanuit huis gekregen. Door hun ouders, leraren, en hun omgeving is hen altijd verteld dat ze niets konden. Ze geloven niet dat ze talenten hebben en vinden veel meteen te moeilijk. Uit de wetenschap blijkt dat als je mensen structureel vertelt dat ze te dom zijn, ze zich ook zo gaan gedragen.
Laat zien dat iemand wel iets kan
Juist met dit soort nieuwe assessmenttesten kun je dit doorbreken. Je kunt iemand inzicht geven in zijn of haar werkelijke talenten. Onderbouwd laten zien dat die persoon wél iets kan. Onderbouwd met bewijs waardoor het geloof in eigen talent, de belangrijkste eigenschap die deze groep ontbreekt, wel eens langzaam zou kunnen omslaan.
‘Testen bieden kansen om daadwerkelijk mensen in te zetten op hun kracht’
Testen bieden kansen om daadwerkelijk mensen in te zetten op hun kracht. Ook bieden ze kansen om zwaktes bloot te leggen in iemands talenten of karakter voor een specifieke functie. Aan die zwaktes kun je dan vervolgens werken om die tot een bepaald minimumniveau te krijgen, of je kunt ze op een slimme manier proberen te omzeilen. Mijn zwakte is bijvoorbeeld, zo blijkt telkens weer, dat ik bij taal geen oog voor detail heb. Spelling is een drama bij mij, dus heb ik voor alles dat belangrijk is een eindredacteur.
Ja, veel gamen heeft invloed
Een andere vraag die ik vaak krijg is of (veel) gamen de prestaties van een game-based assessment (positief) beïnvloedt. Het antwoord is: ja. Maar alleen omdat gamen je hersenen traint op zo’n manier dat je ook beter wordt in bepaalde taken. Speel je bijvoorbeeld veel Memory met je (klein)kinderen, dan neemt het kortetermijngeheugen toe, zowel bij het kind als bij de volwassene. Van schietspelletjes spelen neemt je reactiesnelheid toe, net als je oog-handcoördinatie.
‘Al meer dan 10 jaar geleden is bewezen dat gamende chirurgen sneller zijn en minder fouten maken’
Zo is al meer dan 10 jaar geleden bewezen dat gamende chirurgen sneller zijn en minder fouten maken. Inmiddels worden chirurgen daarom getraind met simulatoren. Ook stimuleren medici mensen met (beginnende) neurologische aandoeningen, zoals Parkinson, om zoveel mogelijk te gamen. Gamen vertraagt namelijk de afbraak van de hersencellen.
Dit zal de arbeidsmarkt veranderen
Dit soort nieuwe assessments gaan een verandering op de arbeidsmarkt teweeg brengen. Mogelijk zullen daardoor mensen ‘buiten de boot vallen’. Denk aan: mensen die nu een goede baan hebben, zonder dat ze daar echt het talent voor hebben. Dit soort testen zal ook introverte mensen meer kansen bieden. Menig extravert persoon zal hierdoor misschien boos worden. De beproefde tactiek van het hardste schreeuwen en verbaal het sterkste zijn zal veel minder effectief zijn.
‘De tactiek van het hardste schreeuwen is straks veel minder effectief’
Ook mensen met een andere etnische achtergrond zullen met dit soort testen meer kansen krijgen. De nu al boze blanke man zal alleen maar bozer worden omdat hij het nog moeilijker krijgt op de arbeidsmarkt. Mensen zullen door dit soort testen ook het advies krijgen om een andere werkrichting op te gaan, omdat hun talenten daar beter passen. Denk aan de testen van Brainsfirst, die nu al ervoor zorgen dat jeugdvoetballers op andere posities worden gezet omdat ze daar cognitief slimmere spelers zijn (iets waarover het hoofd talentontwikkeling van AZ op Digitaal-Werven zal vertellen).
Conclusie: hier liggen grote kansen
Persoonlijk ben ik dan ook blij dat momenteel een paar sociale werkvoorzieningen naar de mogelijkheden kijken om dit soort testen in te zetten om zo de talenten van hun doelgroep in kaart te brengen. We staan op dat gebied nog in een heel vroeg stadium, maar ik heb er heel hoge verwachtingen van. Niemand wordt geboren zonder enig talent. Velen hebben talenten die niet herkend worden, ook niet door henzelf. Ze ontwikkelen die talenten daardoor ook niet. Er liggen grote kansen om dit nu, wetenschappelijk onderbouwd, op een laagdrempelige manier in kaart te brengen.
Over de auteur van dit blog
Bas van de Haterd is onder meer initiatiefnemer van Digitaal-Werven, een jaarlijks onderzoek naar welke organisatie aan kandidaten de beste digitale sollicitatie-ervaring biedt, en samen met Werf& organisator van TA Live.