Recruiters discrimineren echt niet alleen op leeftijd, geslacht of achternaam. Ook een aparte stem of een dialect kan de kansen van een kandidaat al behoorlijk beïnvloeden, zo blijkt.

Dat het in een sollicitatiegesprek niet alleen gaat om wát verteld wordt, maar ook om het hóé, dat wisten we al. Veel actieve zinnen, met veel verleden tijd erin, het maakt allemaal uit. Maar ook het stemgebruik en het accent erin blijkt veel verschil te maken.

De leider heeft een donkere stem

Zo blijkt uit onderzoek dat een lagere stem eerder voor een leiderschapsrol gevraagd wordt. Zelfs als vooraf is bepaald dat de leider een vrouw moet worden. Een donkere stem klinkt nu eenmaal dwingender, aldus ander onderzoek, zelfs bij vrouwen. Een vrouwenstem associëren we namelijk wel met warmte, maar minder met competentie, aldus weer ander onderzoek.

‘Niet voor niets heeft Siri een vrouwenstem’

Genderneutrale gesprekken: weinig zin

Niet voor niets ook hebben Apple’s Siri en Amazon’s Alexa en al die andere technologische snufjes meestal vrouwenstemmen. Die klinken namelijk dienstbaarder, zo blijkt. Al moet gezegd: de onderzoeken hierin zijn niet helemaal eenduidig. Zo blijkt het ‘genderneutraal’ laten klinken van opgenomen sollicitatiegesprekken weer niet bijster veel effect te hebben voor de kansen van vrouwen.

Vreemd accent? Dat vertrouwen we niet…

Het is overigens niet alleen de hoogte van de stem die ons voor de gek houdt en ons onbewust irrelevante informatie verschaft, hetzelfde geldt ook voor een buitenlands accent. Een onderzoek uit 2010 toonde aan mensen die in een andere taal moesten spreken dan hun geboortetaal moeilijker te begrijpen waren. Dit zorgt er bij de luisteraar (ook onbewust) voor dat ze als minder geloofwaardig en zelfs minder eerlijk worden gezien.

Minder plezierig en minder prestige

Dus zelfs als je je als recruiter bewust bent van een eventuele bias richting afkomst, alleen hun stemgebruik al zet allochtonen toch nog eens op achterstand. En het geldt zelfs al voor mensen met een aparte tongval of een dialect. Brits onderzoek laat zien dat mensen uit steden als Birmingham of Manchester minder plezierig klinken en minder prestige uitstralen. Niet gek om te veronderstellen dat zoiets ook geldt voor dialecten in Nederland, en dat het ook effect heeft op de arbeidsmarktpositie van een kandidaat.

‘Alleen al hun stemgebruik zet allochtonen op achterstand’

Vermeende geaardheid speelt ook een rol

Het gaat nog verder. Uit recent Italiaans onderzoek blijkt dat ook vermeende geaardheid, die wordt afgelezen in iemands stemgebruik, invloed heeft op de keuze van recruiters. Mannen met een donker klinkende stem, in plaats van een ‘gay-sounding voice‘, kwamen bijvoorbeeld eerder in aanmerking voor een leiderschapsrol.

De les?

De les? Probeer als recruiter je bewust te zijn van de onbewuste vooroordelen die je koestert. En probeer die vooroordelen daarna zo snel mogelijk te vergeten en kandidaten te beoordelen op de inhoud van hun antwoorden. Ongeacht hoe hoog of met welk dialect ze die antwoorden gegeven hebben.

Lees meer over bias:

• 1: Homophily
• 2: Primacy en Recency-effect
• 3: Schijnzekerheid
• 4: Halo- en Horn-effect
• 5: Ervarings-bias
• 6: Self-fulfilling prophecies
• 7: Social Comparison Bias

Meer van zulke verhalen?

Lees elke week de Nieuwsbrief van Werf& en blijf op de hoogte van alles wat er gebeurt op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie en recruitment! Doe het nu, het is gratis en je mist nooit meer iets!